Sốt xuất huyết Dengue thể não: Mức độ nguy hiểm và cách xử trí

Tại Việt Nam, sốt xuất huyết Dengue bùng phát thành dịch nhiều năm liền, và thể não dù hiếm gặp nhưng lại là dạng nặng đe dọa tính mạng. Việc nhận biết sớm dấu hiệu của sốt xuất huyết Dengue thể não rất quan trọng để điều trị kịp thời, giảm nguy cơ tổn thương thần kinh lâu dài. Hiểu biết về biến chứng này không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn bảo vệ những người thân yêu. 

Sốt xuất huyết Dengue thể não là gì?

Sốt xuất huyết Dengue thể não, hay còn gọi là bệnh não do virus Dengue, là tình trạng virus Dengue xâm nhập trực tiếp vào hệ thần kinh trung ương hoặc gây tổn thương gián tiếp qua phản ứng miễn dịch. Biến chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn cấp tính của bệnh, đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp để tránh hậu quả nghiêm trọng. Vậy nguyên nhân gây bệnh là do đâu?

Nguyên nhân gây tổn thương não trong sốt xuất huyết Dengue

Sốt xuất huyết Dengue thể não xảy ra do nhiều cơ chế khác nhau, bao gồm cả tác động trực tiếp và gián tiếp của virus. Dưới đây là các nguyên nhân chính:

Tấn công trực tiếp của virus

Virus Dengue có khả năng vượt qua hàng rào máu não, gây viêm não hoặc viêm màng não. Khi virus xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, nó gây tổn thương tế bào thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như rối loạn tri giác hoặc co giật.

Hệ quả gián tiếp

Phản ứng miễn dịch quá mức của cơ thể khi chống lại virus Dengue có thể gây rối loạn toan kiềm, rối loạn điện giải hoặc hạ đường huyết. Những rối loạn này làm tổn thương não gián tiếp, đặc biệt ở những bệnh nhân có tình trạng suy giảm chức năng cơ quan do sốt xuất huyết nặng.

Các yếu tố nguy cơ

Một số đối tượng dễ mắc sốt xuất huyết Dengue thể não hơn, bao gồm:

• Trẻ em: Do hệ miễn dịch và hệ thần kinh còn đang phát triển.
• Người có bệnh nền mạn tính: Như tiểu đường, suy gan, suy thận.
• Bệnh nhân Dengue nặng: Đặc biệt là những trường hợp bị sốc Dengue hoặc xuất huyết nội tạng.

Sốt xuất huyết Dengue thể não nguy hiểm thế nào?

Biểu hiện của sốt xuất huyết Dengue thể não thường xuất hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6 của bệnh, giai đoạn được gọi là "giai đoạn nguy hiểm". Dưới đây là các triệu chứng nguy hiểm cần đặc biệt lưu ý:

Rối loạn tri giác:

• Lú lẫn: Bệnh nhân có thể mất phương hướng, không nhận biết được thời gian hoặc địa điểm.
• Ngủ gà: Mức độ ý thức giảm, bệnh nhân thường xuyên buồn ngủ bất thường.
• Hôn mê: Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái hôn mê sâu.

Thay đổi hành vi bất thường: Bệnh nhân có thể trở nên kích thích, lo lắng hoặc có hành vi không phù hợp với tính cách thường ngày. Những thay đổi này thường là dấu hiệu sớm của tổn thương thần kinh do sốt xuất huyết Dengue thể não.

Co giật và các dấu hiệu thần kinh khác:

• Co giật: Có thể là co giật toàn thân hoặc khu trú ở một vùng cơ thể.
• Co gồng, tăng trương lực cơ: Bệnh nhân có thể bị cứng cơ hoặc co cứng bất thường.
• Dấu hiệu màng não: Bao gồm cổ cứng, đau đầu dữ dội, nhạy cảm với ánh sáng.

Các biểu hiện kèm theo:

• Buồn nôn, nôn liên tục: Thường không kiểm soát được và kéo dài.
• Rối loạn vận động: Yếu chi, khó đi lại hoặc mất khả năng phối hợp vận động.
• Sốt cao kéo dài: Kèm theo các dấu hiệu xuất huyết như chảy máu cam, xuất huyết dưới da.

Chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue thể não

Việc chẩn đoán và xử trí sốt xuất huyết Dengue thể não đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa lâm sàng và cận lâm sàng, cùng với sự can thiệp y tế kịp thời: 

Lâm sàng: Dựa trên các triệu chứng thần kinh (rối loạn tri giác, co giật) kết hợp với dấu hiệu sốt xuất huyết Dengue như sốt cao, xuất huyết dưới da, đau cơ.

Cận lâm sàng:

• Phân tích dịch não tủy: Chọc dò dịch não tủy cho thấy dịch trong, protein tăng nhẹ, có thể phát hiện virus Dengue qua xét nghiệm PCR (tại các cơ sở y tế có điều kiện).
• Xét nghiệm máu: Phát hiện kháng thể IgM/IgG hoặc kháng nguyên NS1 để xác định nhiễm Dengue.
• Chụp CT/MRI: Giúp loại trừ các nguyên nhân khác như xuất huyết não hoặc u não.

Phòng ngừa sốt xuất huyết Dengue và biến chứng thể não

Phòng ngừa sốt xuất huyết Dengue thể não bắt đầu từ việc kiểm soát lây nhiễm virus Dengue trong cộng đồng và theo dõi sát các bệnh nhân đã nhiễm bệnh:

• Diệt muỗi và lăng quăng: Dọn dẹp môi trường sống, loại bỏ nước đọng trong chum, vại, lốp xe cũ.
• Sử dụng biện pháp chống muỗi: Ngủ màn, dùng kem hoặc chai xịt chống muỗi, lắp lưới chống muỗi tại cửa sổ.
• Chủ động phòng dịch: Đặc biệt vào mùa mưa, khi muỗi Aedes aegypti (vector truyền bệnh) phát triển mạnh.
• Tiêm chủng: Tiêm vắc xin phòng ngừa cho trẻ từ 4 tuổi trở lên là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi bệnh sốt xuất huyết Dengue. Vắc xin Qdenga giúp bảo vệ cơ thể trước 4 type virus Dengue, giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm.
• Cảnh giác dấu hiệu cảnh báo: Từ ngày thứ 2 - 6, cần chú ý các triệu chứng thần kinh như lú lẫn, co giật, hoặc đau đầu dữ dội.
• Đưa đến bệnh viện kịp thời: Nếu bệnh nhân có bất kỳ biểu hiện thần kinh bất thường nào, cần nhập viện ngay để được đánh giá và xử trí.

Sốt xuất huyết Dengue thể não là một biến chứng hiếm gặp nhưng nguy hiểm, có thể để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu như rối loạn tri giác, co giật, và đau đầu dữ dội là yếu tố then chốt để cứu sống bệnh nhân.

Để tiêm ngừa vắc xin sốt xuất huyết, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín mà bạn không nên bỏ qua. Với đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp và dịch vụ tận tình, Tiêm chủng Long Châu cam kết mang đến sự an toàn và hiệu quả tối ưu cho sức khỏe của bạn và gia đình. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ hotline miễn phí 1800 6928.

Bên cạnh đó, hãy phòng ngừa sốt xuất huyết Dengue thông qua diệt muỗi, vệ sinh môi trường và theo dõi sát bệnh nhân sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng cách áp dụng các biện pháp phòng tránh và tìm đến cơ sở y tế ngay khi cần thiết.