Trong quá trình tiến triển của sốt xuất huyết, giai đoạn nguy hiểm được xem là một trong những thử thách lớn nhất đối với bệnh nhân và cả đội ngũ y tế. Giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết là thời điểm người bệnh dễ gặp phải các triệu chứng xuất huyết nặng, sốc và suy tạng. Việc nhận diện sớm và can thiệp kịp thời có thể quyết định sự sống còn của người bệnh.
Các giai đoạn khi mắc bệnh sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết (Dengue) là một bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, với các triệu chứng rất đa dạng và dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh khác. Triệu chứng có thể thay đổi qua các giai đoạn, từ giai đoạn khởi phát cho đến giai đoạn hồi phục. Dưới đây là những biểu hiện điển hình của bệnh qua từng giai đoạn.
Giai đoạn khởi phát
Giai đoạn đầu của bệnh thường bắt đầu bằng một cơn sốt cao đột ngột, kéo dài từ 4 - 7 ngày, thường xuất hiện khoảng 3 - 7 ngày sau khi bị muỗi vằn truyền virus. Triệu chứng thường gặp trong giai đoạn này bao gồm:
- Đau đầu liên tục, đặc biệt là đau nặng vùng trán hoặc phía sau mắt.
- Đau nhức cơ và khớp, cảm giác mệt mỏi toàn thân.
- Chán ăn kèm theo buồn nôn, có thể nôn ói.
- Ban xuất huyết dưới da: Các đốm đỏ xuất hiện trên da.
- Chảy máu chân răng hoặc chảy máu mũi.
Ban xuất huyết thường xuất hiện từ 3 - 4 ngày sau khi sốt bắt đầu và sẽ giảm dần sau 1 - 2 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể tái phát ban vào ngày sau đó. Khi xét nghiệm, số lượng tiểu cầu có thể giảm nhưng vẫn còn trên mức 100.000/mm3, trong khi bạch cầu có thể giảm xuống.

Giai đoạn nguy hiểm
Giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết thường bắt đầu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh. Lúc này, bệnh nhân có thể sốt hoặc có thể giảm sốt đột ngột. Một số triệu chứng nặng có thể xuất hiện như:
- Đau bụng dữ dội, đặc biệt là đau ở vùng gan.
- Sự thay đổi về ý thức: Người bệnh có thể vật vã, li bì, hoặc nôn ói liên tục.
- Thoát huyết tương: Một dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm là bệnh nhân có thể có các triệu chứng của sốc, như vật vã, bứt rứt, mạch nhanh nhỏ, huyết áp thấp, tay chân lạnh, da lạnh và nổi vân tím.
- Tràn dịch màng phổi và phù nề có thể dẫn đến suy hô hấp.
- Xuất huyết dưới da: Các nốt xuất huyết hoặc chấm xuất huyết có thể xuất hiện ở cẳng chân, cánh tay, bụng, đùi hoặc lưng. Bệnh nhân có thể chảy máu niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu mũi, hoặc nôn ra máu. Ngoài ra, các triệu chứng như phân đen, tiểu ra máu hay xuất huyết âm đạo cũng có thể xuất hiện.
Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể gặp phải các vấn đề về suy tạng, bao gồm tổn thương gan, thận, phổi, tim, hoặc não. Một số bệnh nhân có thể rơi vào sốc do thoát huyết tương mà không có dấu hiệu xuất huyết.
Giai đoạn hồi phục
Giai đoạn hồi phục thường xảy ra từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 của bệnh. Ở giai đoạn này, bệnh nhân hết sốt và bắt đầu cảm thấy khỏe mạnh hơn. Các triệu chứng sẽ giảm dần và thể trạng người bệnh cải thiện rõ rệt. Các triệu chứng như:
- Hết sốt, bệnh nhân có thể cảm thấy thèm ăn và tiểu nhiều hơn.
- Số lượng tiểu cầu bắt đầu tăng dần và trở về mức bình thường.
Tuy nhiên, mặc dù bệnh nhân hồi phục dần dần, nhưng vẫn cần tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe để tránh những biến chứng có thể xảy ra bất ngờ.
Sốt xuất huyết là một bệnh có thể diễn tiến phức tạp, từ giai đoạn khởi phát đến giai đoạn nguy hiểm, và cuối cùng là giai đoạn hồi phục. Việc nhận diện đúng các triệu chứng trong từng giai đoạn sẽ giúp phát hiện bệnh sớm, từ đó có biện pháp điều trị và chăm sóc kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết
Giai đoạn xuất huyết của bệnh sốt xuất huyết là một trong những giai đoạn nguy hiểm nhất, vì nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có thể rơi vào tình trạng sốt xuất huyết nặng, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như chảy máu ồ ạt, giảm huyết áp đột ngột và thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Do đó, việc nhận diện sớm các dấu hiệu cảnh báo của bệnh và tìm kiếm sự can thiệp y tế là rất quan trọng để bảo vệ tính mạng người bệnh.
Nếu thấy xuất hiện các triệu chứng như nôn nhiều, đau bụng không rõ nguyên nhân, vật vã, li bì, đi tiểu ít, hoặc có dấu hiệu xuất huyết (chảy máu mũi, tiểu ra máu, xuất huyết dưới da...), người bệnh cần đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời. Sự can thiệp nhanh chóng có thể ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm, tránh những tình huống khẩn cấp có thể đe dọa tính mạng.
Giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết thường bắt đầu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 kể từ khi khởi phát sốt. Đây là lúc người bệnh dễ gặp phải hiện tượng thoát huyết tương, khi tính thấm thành mạch gia tăng, khiến huyết tương rò rỉ ra khỏi mạch máu. Hiện tượng này thường kéo dài từ 24 đến 48 giờ, kèm theo các biểu hiện như tràn dịch màng phổi, màng bụng, mô kẽ, phù nề mí mắt, và gan to.

Khi hiện tượng thoát huyết tương diễn ra mạnh mẽ, người bệnh có thể mắc phải hội chứng sốc Dengue, một tình trạng cực kỳ nguy hiểm và là mức độ nghiêm trọng nhất của sốt xuất huyết. Các triệu chứng của hội chứng này bao gồm:
- Chảy máu ồ ạt bên trong và bên ngoài cơ thể.
- Huyết tương thoát khỏi mạch máu, dẫn đến huyết áp thấp không đo được.
- Rò rỉ huyết tương nghiêm trọng có thể gây sốc hoặc tích dịch, dẫn đến suy hô hấp.
- Suy cơ quan nghiêm trọng, như tăng transaminase ≥1.000 IU/L, suy giảm ý thức, hoặc suy tim.
Trong giai đoạn này, xuất huyết dưới da là một trong những biểu hiện phổ biến. Các nốt hoặc chấm bầm đỏ sẽ xuất hiện rải rác trên da, thường là ở các vùng như cẳng chân, bụng, cánh tay, mạn sườn, và đùi. Bệnh nhân cũng có thể xuất hiện xuất huyết niêm mạc, thể hiện qua chảy máu mũi, tiểu ra máu, kinh nguyệt kéo dài hoặc kỳ kinh đến sớm hơn bình thường. Những dấu hiệu này có thể tiến triển đến xuất huyết nội tạng, ảnh hưởng đến các cơ quan như hệ tiêu hóa, phổi, não, và thường có biểu hiện rất nghiêm trọng.
Một số trường hợp xuất huyết nội tạng nặng có thể dẫn đến suy phủ tạng nguy hiểm, chẳng hạn như viêm gan nặng, viêm cơ tim, hoặc viêm não. Những triệu chứng này có thể xảy ra ở những bệnh nhân không có dấu hiệu thoát huyết tương hay không biểu hiện hội chứng sốc, vì vậy việc chẩn đoán lâm sàng là rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Khi xét nghiệm cận lâm sàng, nếu nhận thấy dung tích hồng cầu (hematocrit) tăng so với giá trị ban đầu hoặc mức trung bình, số lượng tiểu cầu giảm, và men gan tăng, thì đây là những chỉ số cảnh báo quan trọng. Ngoài ra, các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm hoặc X-quang có thể phát hiện tình trạng tràn dịch màng phổi hoặc dịch màng bụng, hỗ trợ bác sĩ trong việc đưa ra chẩn đoán và điều trị đúng đắn.

Giai đoạn xuất huyết của sốt xuất huyết là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm cần phải được xử lý kịp thời. Việc nhận diện và điều trị sớm các dấu hiệu của bệnh sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe của bệnh nhân.
Biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết hiệu quả
Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Dengue gây ra, và hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, việc phòng ngừa bệnh là hoàn toàn có thể thực hiện được thông qua các biện pháp chủ động. Các phương pháp phòng ngừa chính bao gồm tiêm vắc xin và ngăn ngừa muỗi đốt, hai yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Vắc xin phòng sốt xuất huyết Qdenga được phát triển bởi hãng Takeda (Nhật Bản), được sản xuất tại Đức, và có khả năng phòng ngừa cả bốn tuýp huyết thanh của virus Dengue. Theo các nghiên cứu lâm sàng, vắc xin này có hiệu quả bảo vệ lên đến 80,2% sau 12 tháng tiêm liều thứ hai, và hiệu quả này kéo dài đến 4,5 năm. Một trong những ưu điểm nổi bật của vắc xin Takeda là khả năng giảm tỉ lệ nhập viện do sốt xuất huyết, với tỷ lệ giảm lên tới 90,4% sau 18 tháng tiêm. Sau một thời gian dài theo dõi, vắc xin vẫn duy trì hiệu quả phòng ngừa, với khả năng giảm nguy cơ nhiễm virus là 61,2% và giảm nhập viện là 84,2% sau 4,5 năm.

Muỗi vằn là nguồn lây truyền chính của virus Dengue. Vì vậy, việc tiêu diệt muỗi và ngăn ngừa muỗi đốt là yếu tố quyết định trong việc phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết. Các biện pháp quan trọng bao gồm:
- Diệt bọ gậy và lăng quăng: Thường xuyên thay nước trong các chậu cây cảnh, lọ hoa, xô nước, và các dụng cụ chứa nước khác. Đặt cá vàng vào bể cá để tiêu diệt bọ gậy, và che đậy lu nước, xô nước để ngăn không cho muỗi sinh sản.
- Vệ sinh môi trường: Lật úp các dụng cụ chứa nước không sử dụng, thu gom phế liệu, rác thải và phát quang bụi rậm, cây cối trong khuôn viên nhà.
- Phun thuốc diệt muỗi: Sử dụng các loại thuốc diệt muỗi an toàn quanh khu vực sống để giảm mật độ muỗi vằn.
Ngoài ra, việc thay đổi thói quen sinh hoạt cũng giúp giảm nguy cơ muỗi đốt. Người dân cần ngủ trong màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, nhạt màu, và thoa kem chống muỗi khi ra ngoài, đặc biệt là vào mùa mưa. Cần tránh đi đến những nơi ẩm thấp, có nhiều cây cối. Các bậc phụ huynh cần giám sát trẻ em khi ra ngoài, không để trẻ bị muỗi đốt, và cần đảm bảo rằng người bị sốt xuất huyết cũng phải ngủ trong màn để tránh lây lan virus cho các thành viên khác trong gia đình.
Giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết là một thử thách lớn, không chỉ đối với người bệnh mà còn đối với công tác điều trị. Việc phát hiện sớm các triệu chứng và nhận được sự can thiệp y tế kịp thời sẽ giúp giảm thiểu những biến chứng nghiêm trọng, đồng thời tăng cơ hội hồi phục cho bệnh nhân. Với sự phát triển của vắc xin phòng sốt xuất huyết và các biện pháp phòng tránh muỗi đốt, chúng ta có thể chủ động bảo vệ sức khỏe khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Việc tiêm phòng vắc xin và thực hiện các biện pháp diệt muỗi, bảo vệ bản thân khỏi muỗi đốt sẽ giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh và bùng phát dịch sốt xuất huyết.
Tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân trong bối cảnh dịch bệnh đang diễn biến phức tạp. Trung tâm Long Châu cũng cam kết quy trình tiêm chủng an toàn, với đội ngũ nhân viên y tế chuyên nghiệp, đảm bảo kiểm tra sức khỏe kỹ lưỡng trước khi tiêm và theo dõi sát sao sau tiêm. Đặc biệt, bạn có thể dễ dàng liên hệ và đặt lịch tiêm qua hotline miễn phí 1800 6928, giúp việc tiêm chủng trở nên thuận tiện hơn bao giờ hết.