Dấu hiệu đau thượng vị dạ dày: Nguyên nhân và cách điều trị

Không ít người từng trải qua cảm giác đau tức vùng thượng vị nhưng thường chủ quan, nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. Trên thực tế, đau thượng vị dạ dày có thể là biểu hiện của nhiều vấn đề tiềm ẩn liên quan đến dạ dày và hệ tiêu hóa. Vậy dấu hiệu đau thượng vị dạ dày thường gặp là gì, nguyên nhân do đâu và làm sao để điều trị hiệu quả? Cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Dấu hiệu đau thượng vị dạ dày

Đau thượng vị là triệu chứng phổ biến liên quan đến các vấn đề về hệ tiêu hóa. Tình trạng này có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài âm ỉ, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống người bệnh. Nhận biết sớm các dấu hiệu đau thượng vị dạ dày sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị kịp thời.

Dưới đây là những dấu hiệu điển hình:

• Đau tức vùng thượng vị: Vị trí đau nằm giữa vùng bụng trên, ngay dưới xương ức. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc co thắt từng đợt, xuất hiện khi đói, sau ăn no hoặc khi vận động mạnh.
• Buồn nôn và nôn: Đây là phản ứng khi dạ dày bị kích thích bởi sự tăng tiết axit hoặc rối loạn tiêu hóa. Người bệnh thường có cảm giác lợm giọng, nôn khan hoặc nôn ra thức ăn.
• Ợ hơi, ợ nóng: Dịch vị dư thừa trong dạ dày dễ trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng, kèm theo ợ hơi liên tục sau khi ăn.
• Cảm giác nóng rát vùng bụng trên: Do axit dạ dày tăng cao, vùng thượng vị có thể bị kích thích, gây cảm giác nóng, khó chịu kéo dài.
• Chướng bụng, đầy hơi: Người bệnh cảm thấy bụng căng tức, ăn uống kém ngon, thường xuyên bị đầy bụng, nhất là sau khi ăn thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc cay nóng.
• Thay đổi thói quen đi ngoài: Đau thượng vị đôi khi đi kèm với rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón hoặc đi ngoài nhiều lần trong ngày.
• Đau lan ra sau lưng hoặc lên ngực: Trong một số trường hợp nặng, cơn đau có thể lan lên vùng ngực hoặc sau lưng, khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tim mạch hoặc cột sống.
• Mệt mỏi, chán ăn: Đau kéo dài khiến người bệnh ăn uống kém, mất cảm giác ngon miệng và dẫn đến mệt mỏi, sút cân không rõ nguyên nhân.

Nếu các triệu chứng trên xuất hiện thường xuyên và kéo dài, bạn nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác. 

Nguyên nhân gây đau thượng vị dạ dày

Đau ở vùng thượng vị có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau vùng thượng vị. Khi dịch vị dạ dày bị trào ngược lên thực quản do cơ vòng thực quản dưới suy yếu, người bệnh sẽ cảm thấy nóng rát, đau tức vùng thượng vị, đi kèm ợ chua, ợ hơi, buồn nôn. Tình trạng này kéo dài có thể gây viêm thực quản, viêm họng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học

Thức khuya, bỏ bữa, ăn quá no hoặc ăn sát giờ ngủ đều có thể khiến dạ dày rối loạn hoạt động. Khi thức ăn bị ứ đọng lâu trong dạ dày, cơ quan này sẽ tăng tiết axit để tiêu hóa, dẫn đến kích ứng niêm mạc và gây đau vùng thượng vị. Ngoài ra, thói quen ăn nhanh, nhai không kỹ cũng góp phần làm tăng gánh nặng cho dạ dày.

Sử dụng chất kích thích thường xuyên

Việc tiêu thụ rượu bia, cà phê, thuốc lá hoặc đồ uống có ga một cách thường xuyên sẽ làm tổn thương lớp niêm mạc dạ dày, kích thích sản xuất axit và làm mất cân bằng cơ chế bảo vệ của dạ dày. Lâu dài, điều này không chỉ gây đau thượng vị mà còn tăng nguy cơ viêm loét và xuất huyết tiêu hóa.

Không dung nạp Lactose

Một số người có hệ tiêu hóa không thể phân giải lactose, là loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Khi tiêu thụ các thực phẩm này, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, đau vùng thượng vị kèm theo tiêu chảy hoặc buồn nôn.

Bệnh lý liên quan đến dạ dày và cơ quan khác

Đau thượng vị cũng có thể là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng như viêm loét dạ dày tá tràng, viêm tụy, viêm gan, sỏi mật, viêm túi mật, thoát vị hoành hoặc bệnh lý tim mạch. Một số trường hợp đau thượng vị có liên quan đến hẹp môn vị hoặc ung thư đường tiêu hóa. Ngoài ra, phụ nữ mang thai cũng có thể gặp triệu chứng này do thay đổi hormone và áp lực từ tử cung lên dạ dày.

Đau thượng vị có nguy hiểm không?

Đau thượng vị là triệu chứng khá phổ biến, thường liên quan đến các vấn đề tiêu hóa như viêm loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa hay trào ngược axit. Trong nhiều trường hợp, tình trạng này chỉ mang tính chất tạm thời và có thể thuyên giảm khi thay đổi lối sống hoặc sử dụng thuốc phù hợp. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài, xuất hiện với tần suất thường xuyên và đi kèm các dấu hiệu bất thường như sụt cân nhanh, nôn ra máu, đau lan ra sau lưng hoặc khó thở thì không nên xem nhẹ. Đây có thể là biểu hiện cảnh báo của các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư dạ dày, viêm tụy cấp, bệnh lý gan mật hoặc nhồi máu cơ tim. Vì vậy, người bệnh khi có dấu hiệu bất thường cần thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Đau thượng vị dạ dày nên kiêng ăn gì?

Khi bị đau thượng vị dạ dày, chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng và hỗ trợ phục hồi. Dưới đây là những nhóm thực phẩm người bệnh nên kiêng hoặc hạn chế:

• Thức ăn nhiều dầu mỡ, chiên rán: Các món ăn như gà rán, khoai tây chiên, xúc xích, lạp xưởng… thường khó tiêu và dễ kích thích dạ dày tiết nhiều acid, làm trầm trọng thêm cơn đau vùng thượng vị.
• Thức ăn cay nóng và nhiều gia vị: Ớt, tiêu, tỏi, gừng tươi, mù tạt... có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm tăng cảm giác nóng rát, buồn nôn hoặc đầy bụng.
• Thực phẩm có độ acid cao: Các loại trái cây chua như cam, chanh, bưởi, xoài xanh, me… có thể khiến acid dạ dày tăng mạnh, gây đau dữ dội ở vùng thượng vị, đặc biệt khi bụng đang đói.
• Đồ uống có cồn và chất kích thích: Rượu bia, cà phê, nước tăng lực hay các loại nước ngọt có gas đều không tốt cho người bị đau thượng vị. Chúng làm tổn thương lớp niêm mạc và cản trở quá trình làm lành vết viêm loét trong dạ dày.
• Thuốc lá: Hút thuốc không chỉ làm giảm khả năng hồi phục của dạ dày mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nặng như viêm loét, trào ngược và thậm chí là ung thư.

Cách điều trị đau thượng vị dạ dày

Để điều trị hiệu quả đau thượng vị dạ dày, cần kết hợp giữa thay đổi lối sống, chế độ ăn uống khoa học và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là các phương pháp cụ thể:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Tránh ăn quá no, ăn đúng giờ và chia nhỏ các bữa trong ngày. Hạn chế thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ uống có cồn và caffeine. Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, yến mạch, chuối, bí đỏ.
• Tránh các yếu tố kích thích dạ dày: Không hút thuốc lá, hạn chế căng thẳng, lo âu.
• Tăng cường vận động hợp lý: Duy trì thói quen tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc thiền giúp cải thiện tiêu hóa và giảm áp lực cho dạ dày.
• Sử dụng thuốc theo hướng dẫn: Việc điều trị nên được thực hiện dưới sự tư vấn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu rõ hơn về các dấu hiệu đau thượng vị dạ dày cũng như nguyên nhân và phương pháp điều trị phù hợp. Đừng chủ quan khi gặp những cơn đau âm ỉ hay dữ dội ở vùng thượng vị, đặc biệt nếu chúng đi kèm với các triệu chứng bất thường khác như buồn nôn, sụt cân, chướng bụng kéo dài. Bên cạnh đó, xây dựng lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm và cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa hiệu quả.