Triệu chứng quai bị ở phụ nữ: Dấu hiệu nhận biết sớm theo từng giai đoạn

Quai bị là bệnh truyền nhiễm do virus Mumps gây ra, phổ biến ở trẻ em nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn, đặc biệt là phụ nữ chưa tiêm vắc xin đầy đủ. Triệu chứng quai bị ở phụ nữ không chỉ gây sưng đau khó chịu ở vùng má, tuyến mang tai mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, như viêm buồng trứng hoặc rối loạn sinh sản. Nhận biết các dấu hiệu sớm và xử lý đúng cách là yếu tố quan trọng để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo hồi phục an toàn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các giai đoạn triệu chứng và cách chăm sóc phù hợp.

Triệu chứng quai bị ở phụ nữ theo từng giai đoạn

Việc nhận diện triệu chứng quai bị ở phụ nữ qua từng giai đoạn là yếu tố quan trọng để phát hiện sớm và điều trị đúng cách, nhằm hạn chế nguy cơ biến chứng.

Giai đoạn ủ bệnh (thường kéo dài từ 16 - 18 ngày)

Sau khi nhiễm virus Mumps, cơ thể bước vào giai đoạn ủ bệnh mà không có biểu hiện rõ ràng. Một số dấu hiệu bị quai bị ở nữ có thể bao gồm: mệt mỏi nhẹ, đau cơ rải rác, ăn uống kém. Tuy nhiên, vì các triệu chứng khá mờ nhạt nên thường bị bỏ qua. Dù chưa có biểu hiện cụ thể, người bệnh vẫn có khả năng lây truyền virus thông qua giọt bắn khi nói chuyện, ho hoặc hắt hơi.

Giai đoạn khởi phát (1 - 2 ngày đầu)

Ở giai đoạn này, quai bị ở phụ nữ bắt đầu biểu hiện rõ hơn với những triệu chứng như: sốt nhẹ (khoảng 38–39°C), cảm giác ớn lạnh, đau đầu, chán ăn. Đặc biệt, một bên hàm hoặc cả hai bên có thể đau âm ỉ, nhất là khi nhai hoặc nói chuyện. Đôi khi, cơn đau lan đến vùng tai, gây cảm giác khó chịu khi cử động hàm. Những biểu hiện này dễ bị nhầm với viêm họng hoặc cảm cúm, nhưng sự xuất hiện của đau vùng góc hàm là đặc điểm đặc trưng cần chú ý.

Giai đoạn toàn phát (sau 3 - 5 ngày)

Đây là thời điểm các triệu chứng quai bị ở phụ nữ trở nên rõ rệt và điển hình. Tuyến mang tai sưng lên ở một hoặc hai bên, gây cảm giác căng, nóng và đau khi chạm vào. Vùng da quanh khu vực sưng có thể đỏ nhẹ, khiến người bệnh khó mở miệng hoặc ăn uống. Tình trạng sưng này thường kéo dài khoảng 7 - 10 ngày rồi thuyên giảm nếu không có biến chứng.

Phân biệt quai bị với các bệnh lý khác ở phụ nữ

Vì một số bệnh lý có biểu hiện tương đồng, việc phân biệt triệu chứng quai bị ở phụ nữ với các tình trạng khác là bước quan trọng giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.

So sánh với viêm tuyến nước bọt không do virus

Viêm tuyến nước bọt do vi khuẩn thường chỉ gây sưng một bên, kèm theo dấu hiệu mưng mủ, hơi thở có mùi hoặc cảm giác đau liên quan đến nhiễm trùng răng miệng, tắc ống tuyến nước bọt. Trái lại, quai bị ở phụ nữ thường gây sưng cả hai bên tuyến mang tai, đi kèm sốt và khả năng lây lan qua giọt bắn hô hấp. Đặc điểm đau lan tỏa ở vùng góc hàm khi nhai hoặc nuốt là dấu hiệu bị quai bị ở nữ khá điển hình, giúp phân biệt với viêm tuyến nước bọt không do virus.

Phân biệt với viêm tuyến giáp hoặc viêm hạch cổ

Viêm tuyến giáp chủ yếu làm sưng vùng cổ trước, có thể kèm các rối loạn nội tiết như hồi hộp, run tay, không liên quan đến đau hàm. Trong khi đó, viêm hạch cổ thường biểu hiện bằng các khối sưng dưới hàm hoặc sau tai, nhưng không gây sưng tuyến mang tai như bệnh quai bị ở phụ nữ. Các triệu chứng quai bị ở phụ nữ thường xuất hiện đột ngột, với đặc điểm đau và sưng rõ rệt tại vùng tuyến mang tai, nhất là khi ăn hoặc nói, giúp phân biệt rõ ràng với các bệnh lý khác ở vùng cổ mặt.

Nữ giới bị quai bị có nguy hiểm không? Hướng xử lý an toàn

Quai bị ở phụ nữ có thể gây ra nhiều biến chứng, đặc biệt trong một số trường hợp đặc thù như mang thai. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và xử trí đúng cách, hầu hết bệnh nhân đều có thể hồi phục mà không để lại di chứng nghiêm trọng.

Nguy cơ biến chứng thường gặp ở nữ

Một trong những biến chứng được ghi nhận khi quai bị ở phụ nữ là viêm buồng trứng. Mặc dù chỉ xảy ra ở khoảng 5% trường hợp, tình trạng này có thể gây đau bụng dưới, rối loạn kinh nguyệt hoặc sốt nhẹ. Trong các trường hợp nặng hơn, viêm kéo dài có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, tuy nhiên nguy cơ dẫn đến vô sinh vẫn được đánh giá là rất thấp. Ngoài ra, quai bị ở nữ đôi khi có thể kèm theo các biến chứng hiếm như viêm tuyến giáp, viêm tụy hoặc rối loạn nội tiết. Đặc biệt, phụ nữ mang thai mắc quai bị trong ba tháng đầu có thể đối mặt với nguy cơ sảy thai hoặc dị tật thai nhi. Theo CDC, nhóm đối tượng này cần được theo dõi sát bởi nhân viên y tế chuyên khoa.

Điều trị quai bị ở phụ nữ - nguyên tắc cần biết

Hiện nay chưa có thuốc đặc trị virus gây bệnh quai bị, do đó việc điều trị chủ yếu nhằm mục tiêu kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ hệ miễn dịch. Khi xuất hiện triệu chứng quai bị ở phụ nữ, có thể sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol để giảm đau và hạ nhiệt. Chườm mát vùng tuyến mang tai sưng sẽ giúp giảm cảm giác khó chịu; tránh chườm nóng vì có thể làm tình trạng viêm nặng hơn. Phụ nữ mắc quai bị nên uống đủ nước, kết hợp chế độ ăn giàu vitamin C từ trái cây như cam, bưởi, kiwi để tăng sức đề kháng. Tránh dùng thực phẩm chua, cay hoặc quá cứng - những loại này có thể kích thích tiết nước bọt và làm cơn đau vùng hàm thêm dữ dội. Nghỉ ngơi đầy đủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục.

Khi nào cần đến bệnh viện?

Không phải mọi dấu hiệu bị quai bị ở nữ đều nhẹ và tự khỏi. Cần đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện các triệu chứng như sốt cao trên 39°C không đáp ứng thuốc sau 48 giờ, đau đầu dữ dội, buồn nôn kéo dài, cổ cứng – đây có thể là dấu hiệu của viêm màng não, một biến chứng nghiêm trọng. Ngoài ra, nếu có biểu hiện đau bụng dưới, rối loạn kinh nguyệt như rong kinh hoặc vô kinh, người bệnh nên đến bác sĩ để kiểm tra khả năng viêm buồng trứng. Riêng phụ nữ đang mang thai nếu nghi ngờ triệu chứng quai bị ở phụ nữ, cần được thăm khám và theo dõi sát để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Triệu chứng quai bị ở phụ nữ cần được nhận biết sớm qua các giai đoạn ủ bệnh, khởi phát và toàn phát để xử lý kịp thời, đặc biệt ở những người trong độ tuổi sinh sản hoặc mang thai. Điều trị triệu chứng, nghỉ ngơi và thăm khám khi có dấu hiệu bất thường là cách tốt nhất để đảm bảo hồi phục an toàn. Tiêm vắc xin MMR và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp phụ nữ phòng ngừa quai bị hiệu quả, bảo vệ sức khỏe lâu dài.