Viêm não do zona thần kinh có nguy hiểm không? Biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả

Viêm não do zona thần kinh là biến chứng hiếm nhưng có thể gây hậu quả nặng nề. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chức năng não bộ mà còn tiềm ẩn nguy cơ tử vong, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc suy giảm miễn dịch. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về căn bệnh này, để hiểu rõ hơn cách phòng tránh và bảo vệ hệ thần kinh khỏi những hậu quả lâu dài.

Viêm não do zona thần kinh có nguy hiểm không?

Viêm não do zona thần kinh là tình trạng viêm nhiễm ở mô não do virus Varicella-zoster gây ra, loại virus cũng gây thủy đậu và zona thần kinh. Sau khi nhiễm thủy đậu, virus sẽ “ngủ yên” trong các hạch thần kinh. Nhiều năm sau, nếu hệ miễn dịch suy yếu (do tuổi tác, bệnh lý hoặc điều trị), virus có thể tái hoạt động và gây zona thần kinh. Trong một số ít trường hợp, virus còn di chuyển vào hệ thần kinh trung ương, dẫn đến viêm màng não, viêm não hoặc viêm tủy sống.

Tỷ lệ viêm não do zona thần kinh tuy thấp, khoảng 1 trên 33.000 đến 50.000 ca nhiễm virus Varicella-zoster, nhưng mức độ nghiêm trọng rất cao. Người sống sót cũng có thể đối mặt với nhiều di chứng kéo dài như:

• Suy giảm trí nhớ và khả năng nhận thức;
• Động kinh mạn tính;
• Rối loạn vận động như liệt nửa người, run tay chân;
• Rối loạn hành vi hoặc cảm xúc.

Trường hợp nghiêm trọng hơn, viêm não do zona thần kinh có thể dẫn đến hôn mê hoặc tử vong nếu không được điều trị sớm và đúng cách.

Dấu hiệu cảnh báo viêm não do zona thần kinh

Viêm não do zona thần kinh có thể xuất hiện cùng lúc với phát ban zona hoặc trước/sau đó vài ngày. Đặc biệt, có những trường hợp không xuất hiện phát ban, khiến việc chẩn đoán dễ bị bỏ sót. Các dấu hiệu cảnh báo viêm não do zona thần kinh mà bạn cần lưu ý:

• Đau đầu dữ dội và kéo dài;
• Sốt cao không rõ nguyên nhân;
• Nôn mửa, đặc biệt kèm đau cổ hoặc cứng gáy;
• Lú lẫn, mất phương hướng, thay đổi hành vi bất thường;
• Co giật hoặc động kinh;
• Yếu liệt cơ, run tay chân, mất điều hòa vận động;
• Giảm ý thức, ngủ gà, khó đánh thức hoặc hôn mê;
• Phát ban dạng mụn nước kèm cảm giác bỏng rát theo dây thần kinh.

Nếu bạn hoặc người thân đang bị zona mà xuất hiện các triệu chứng thần kinh kể trên, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được đánh giá và can thiệp kịp thời.

Ai có nguy cơ bị viêm não do zona thần kinh?

Không phải ai mắc zona cũng bị viêm não do zona thần kinh. Tuy nhiên, nguy cơ sẽ tăng cao ở các nhóm sau:

• Người trên 50 tuổi: Hệ miễn dịch thường suy yếu theo tuổi tác, dễ tạo điều kiện cho virus tái hoạt động và lan rộng.
• Người mắc bệnh suy giảm miễn dịch: Như HIV/AIDS, lupus ban đỏ, ung thư máu...
• Người đang điều trị hóa - xạ trị: Các thuốc ức chế miễn dịch có thể làm giảm khả năng kiểm soát virus
• Người ghép tạng hoặc dùng thuốc chống thải ghép: Dễ tạo điều kiện cho virus nhân lên mạnh

Việc nhận diện đối tượng nguy cơ là yếu tố then chốt để bác sĩ chỉ định theo dõi kỹ hơn khi bệnh nhân zona có biểu hiện thần kinh.

Biện pháp phòng ngừa viêm não do zona thần kinh

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ tái hoạt virus, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể chủ động giảm thiểu khả năng mắc viêm não do zona thần kinh nhờ vào các biện pháp dự phòng y khoa và thay đổi lối sống.

Phòng ngừa bằng cách xây dựng lối sống lành mạnh 

Lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố hệ miễn dịch và ngăn ngừa virus tái hoạt động:

• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ miễn dịch.
• Dinh dưỡng đầy đủ: Tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin C, E, kẽm, selen…
• Tập thể dục thường xuyên: Ít nhất 30 phút/ngày, 5 lần/tuần giúp cải thiện sức khỏe toàn thân.
• Hạn chế stress: Stress kéo dài làm tăng nguy cơ tái phát zona. Thiền, yoga, hít thở sâu có thể giúp cải thiện tình trạng này.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia: Vì các chất này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch.

Duy trì lối sống tích cực sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng của nhiều bệnh lý liên quan đến virus, trong đó có viêm não do zona thần kinh.

Phòng ngừa với vắc xin

Phòng bệnh chủ động bằng vắc xin là một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh zona và các biến chứng nguy hiểm, trong đó có viêm não do zona thần kinh.

Cụ thể, tiêm vắc xin phòng zona như vắc xin Shingrix là biện pháp dự phòng được khuyến nghị, đặc biệt với người trên 50 tuổi hoặc có nguy cơ suy giảm miễn dịch. Vắc xin này giúp giảm đáng kể nguy cơ tái phát zona và các biến chứng thần kinh.

Viêm não do zona thần kinh là một biến chứng nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả nếu bạn hiểu rõ về nguy cơ, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp bảo vệ sức khỏe. Đặc biệt, tiêm vắc xin là giải pháp chủ động, an toàn, mang lại hiệu quả lâu dài trong việc giảm nguy cơ tái hoạt đông của virus và bảo vệ hệ thần kinh.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin Shingrix để phòng ngừa bệnh Zona thần kinh. Bạn có thể liên hệ trực tiếp với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu gần nhất để biết thêm thông tin chi tiết về lịch tiêm và quy trình đăng ký. Đừng để những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến chất lượng sống của bạn và người thân.