Tim đập nhanh khó thở là bệnh gì? Cách điều trị và phòng ngừa

Nhiều người nghĩ tim đập nhanh kèm theo khó thở chỉ do căng thẳng, mệt mỏi hay uống nhiều cà phê. Thực tế, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của rối loạn nhịp tim, bệnh mạch vành, suy tim, thuyên tắc phổi, cường giáp hoặc thậm chí là cơn nhồi máu cơ tim đang đến gần. Hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết khi nào nguy hiểm và cách xử trí đúng sẽ giúp bạn bảo vệ tính mạng và tránh biến chứng đáng tiếc.

Tim đập nhanh khó thở là thế nào?

Tim đập nhanh và khó thở chính là khi nhịp tim tăng cao bất thường (người lớn bình thường khi nghỉ ngơi chỉ 60 - 100 lần/phút) kèm theo cảm giác thở không đủ không khí, hụt hơi hoặc tức nặng ngực. Tình trạng này có thể chỉ vài giây nhưng cũng có thể kéo dài hàng phút, thậm chí hàng giờ.

Không phải lúc nào tim đập nhanh kèm theo khó thở cũng là bệnh lý. Ở người trẻ khỏe mạnh, nó có thể chỉ là phản xạ bình thường khi xúc động, chạy bộ hoặc uống nhiều cà phê. Tuy nhiên, nếu xảy ra khi đang ngồi yên, lặp lại nhiều lần hoặc kèm theo các dấu hiệu khác thì cần đi khám ngay để tìm nguyên nhân chính xác.

Triệu chứng tim đập nhanh khó thở

Khi tình trạng tim đập nhanh kèm khó thở xảy ra, người bệnh thường cảm nhận rõ những biểu hiện sau:

• Tim đập mạnh, dồn dập như muốn “nhảy ra khỏi lồng ngực”.
• Khó thở, hụt hơi, phải thở nông và nhanh.
• Tức ngực, nặng ngực hoặc đau ngực.
• Chóng mặt, choáng váng, đứng không vững.
• Đổ mồ hôi lạnh, tay chân run.
• Cảm giác hồi hộp, lo lắng không kiểm soát được.
• Một số trường hợp còn buồn nôn, mờ mắt hoặc ngất xỉu.

Nếu chỉ kéo dài vài giây và tự hết thì thường không đáng lo nhưng nếu kéo dài quá 5 phút hoặc tái phát liên tục thì cần xử lý ngay.

Nguyên nhân gây tim đập nhanh khó thở

Tim đập nhanh và khó thở có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, không thể không kể đến một số nguyên nhân phổ biến sau đây:

Do các bệnh lý về phổi

Khi phổi bị tổn thương hoặc tắc nghẽn, cơ thể thiếu oxy, tim phải đập nhanh hơn để bơm máu giàu oxy đi nuôi các cơ quan. Các bệnh thường gặp:

• Viêm phổi nặng;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD);
• Hen phế quản đang lên cơn;
• Thuyên tắc phổi.

Do bệnh lý tim mạch

Đây là nhóm nguyên nhân nguy hiểm nhất. Thực tế cho thấy, các bệnh lý tim mạch dưới đây có thể dẫn đường đến tình trạng tim đập nhanh kèm theo khó thở:

• Rối loạn nhịp tim (nhịp nhanh trên thất, rung nhĩ, nhịp nhanh thất);
• Bệnh mạch vành, thiếu máu cơ tim;
• Suy tim (cả cấp và mạn);
• Viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim;
• Hẹp/hở van tim hai lá hoặc van động mạch chủ.

Do hen suyễn đang lên cơn

Tim đập nhanh kèm khó thở cũng có thể do cơn hen suyễn đang bộc phát. Cơn hen làm đường thở co thắt mạnh, người bệnh gắng sức thở nên tim đập nhanh bù trừ. Tim đập nhanh và khó thở trong cơn hen thường kèm khò khè, ran rít, rất dễ nhận biết.

Do yếu tố tâm lý

Một số yếu tố tâm lý như stress, lo âu kéo dài, rối loạn lo âu, cơn hoảng sợ hoặc trầm cảm nặng cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tim đập nhanh và khó thở. Khi có các yếu tố tâm lý này, cơ thể tiết nhiều adrenalin khiến tim đập nhanh và cảm giác nghẹt thở dù phổi và tim hoàn toàn bình thường.

Các nguyên nhân khác thường gặp

Ngoài ra, tim đập nhanh kèm khó thở còn có thể xuất phát từ một số nguyên nhân khác như:

• Cường giáp (basedow);
• Thiếu máu nặng;
• Sốt cao, nhiễm trùng toàn thân;
• Mất nước, rối loạn điện giải;
• Lạm dụng cà phê, trà đặc, nước tăng lực, thuốc lá, rượu bia;
• Tác dụng phụ của một số thuốc (giảm cân, thuốc xịt hen chứa Salbutamol dùng quá liều…).

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hãy đến bệnh viện ngay lập tức nếu có một trong các dấu hiệu sau:

• Tim đập nhanh và khó thở kéo dài quá 5 - 10 phút không giảm.
• Kèm đau thắt ngực, lan lên vai trái hoặc hàm.
• Chóng mặt nặng, ngất xỉu.
• Môi tím, đầu chi lạnh, vã mồ hôi.
• Tái phát nhiều lần trong ngày hoặc trong tuần.
• Có tiền sử bệnh tim, tăng huyết áp, tiểu đường, hút thuốc lâu năm.
• Xuất hiện sau khi gắng sức mạnh hoặc sau khi dùng thuốc mới.

Phương pháp chẩn đoán tim đập nhanh khó thở

Bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau để tìm nguyên nhân chính xác:

• Khám lâm sàng thông qua nghe tim, phổi, đo huyết áp, đo SpO₂.
• Điện tâm đồ (ECG) tại chỗ giúp phát hiện ngay rối loạn nhịp.
• Holter ECG 24 - 48 giờ giúp ghi lại nhịp tim liên tục.
• Siêu âm tim Doppler màu nhằm  đánh giá cấu trúc và chức năng tim.
• X-quang ngực hoặc CT phổi giúp tìm bệnh lý phổi.
• Xét nghiệm máu: Công thức máu, men tim, chức năng tuyến giáp, điện giải…

Tim đập nhanh khó thở có nguy hiểm không?

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, tim đập nhanh kèm theo khó thở có thể nguy hiểm hoặc không. Theo các chuyên gia, nếu chỉ do căng thẳng, uống cà phê, tình trạng này hoàn toàn không nguy hiểm. 

Tuy nhiên, nếu do rối loạn nhịp tim nặng, nhồi máu cơ tim, thuyên tắc phổi, đây là tình trạng cực kỳ nguy hiểm, có thể gây ngừng tim đột tử nếu không cấp cứu kịp thời. Nếu để kéo dài mà không điều trị nguyên nhân sẽ dễ dẫn đến suy tim mạn tính, tổn thương cơ tim vĩnh viễn. Vì vậy, tuyệt đối không tự chẩn đoán mà bỏ qua khám.

Tim đập nhanh khó thở phải làm sao? 

Khi đang bị tim đập nhanh và khó thở, bạn cần bình tĩnh thực hiện ngay các bước sau:

• Ngồi hoặc nằm đầu cao, thả lỏng toàn thân
• Thở chậm và sâu (hít vào bằng mũi 4 giây - giữ 4 giây - thở ra bằng miệng 6 giây).
• Nới lỏng quần áo, mở cửa sổ cho thoáng khí.
• Uống từng ngụm nước lọc ấm nếu nghi mất nước.
• Tránh đứng dậy đột ngột, không chạy nhảy.
• Nếu có máy đo SpO₂, hãy theo dõi, nếu dưới 92% cần đi viện ngay.
• Tuyệt đối không tự ý uống thuốc trợ tim hoặc thuốc chống loạn nhịp nếu chưa có chỉ định bác sĩ.

Nếu sau 5 - 10 phút vẫn không đỡ, bạn cần gọi cấp cứu 115 hoặc nhờ người thân đưa đi bệnh viện ngay lập tức.

Cách phòng ngừa tim đập nhanh khó thở tái phát

Để hạn chế tối đa tình trạng này, bạn nên duy trì thói quen sau:

• Giữ tâm lý thoải mái, tập thiền, yoga hoặc hít thở sâu mỗi ngày.
• Hạn chế tối đa cà phê, trà đặc, nước tăng lực, thuốc lá, rượu bia.
• Tập thể dục đều đặn 30 - 45 phút/ngày (đi bộ nhanh, đạp xe, bơi…).
• Kiểm soát tốt các bệnh mạn tính như huyết áp, tiểu đường, hen suyễn, cường giáp…
• Ăn nhạt, nhiều rau xanh, uống đủ 1,5 - 2 lít nước/ngày.
• Ngủ đủ 7 - 8 tiếng, tránh thức khuya.
• Khám sức khỏe tim mạch định kỳ 6 - 12 tháng/lần nếu trên 40 tuổi hoặc có nguy cơ cao.

Tim đập nhanh khó thở không phải lúc nào cũng là “bệnh vặt” mà có thể là “hồi chuông cảnh báo” của cơ thể về những vấn đề nghiêm trọng ở tim hoặc phổi. Đừng bao giờ chủ quan khi triệu chứng xuất hiện thường xuyên hoặc kèm dấu hiệu nguy hiểm. Hãy lắng nghe cơ thể. Một lối sống khoa học kết hợp theo dõi sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn phòng ngừa hiệu quả và sống khỏe mạnh hơn mỗi ngày.