Tiêm vắc xin bị sốc phản vệ và cách xử trí sốc phản vệ phù hợp

Mặc dù tiêm chủng là phương pháp an toàn và hiệu quả trong việc phòng bệnh truyền nhiễm, nhưng vẫn có một tỷ lệ rất nhỏ người tiêm có thể gặp phản ứng dị ứng nghiêm trọng sau tiêm, còn gọi là sốc phản vệ. Vậy tiêm vắc xin bị sốc phản vệ là gì?

Sốc phản vệ khi tiêm vắc xin là gì?

Theo định nghĩa tại khoản 1 và khoản 3, Điều 2, Thông tư 51/2017/TT-BYT của Bộ Y tế, sốc phản vệ là mức độ nặng nhất của phản vệ, xảy ra do tình trạng giãn mạch toàn thân và co thắt phế quản đột ngột. Nếu không được xử trí kịp thời, sốc phản vệ có thể gây tử vong trong vòng vài phút.

Sốc phản vệ có thể xảy ra sau khi tiêm bất kỳ loại vắc xin nào, dù rất hiếm gặp. Theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), chỉ có khoảng 1,3 người trong mỗi một triệu liều tiêm vắc xin gặp phản ứng sốc phản vệ, tương đương 33 ca trong tổng số 25 triệu người được tiêm. Vậy đâu là dấu hiệu nhận biết khi tiêm vắc xin bị sốc phản vệ?

Những triệu chứng ban đầu của sốc phản vệ có thể xuất hiện chỉ vài phút sau tiêm. Bao gồm:

• Cảm giác chóng mặt, xây xẩm.
• Tay chân lạnh, đổ mồ hôi.
• Phát ban hoặc mẩn ngứa trên da.
• Mạch nhanh nhưng khó bắt, tụt huyết áp.
• Cảm giác buồn nôn hoặc nôn dữ dội.
• Khó thở, co thắt thanh quản, thở khò khè.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu trên và can thiệp kịp thời có thể cứu sống người bệnh, ngăn ngừa biến chứng nặng hoặc tử vong. Do đó, khi thắc mắc tiêm vắc xin bị sốc phản vệ có đáng lo không, câu trả lời là rất đáng lo, cần xử trí khẩn cấp và kịp thời.

Xử trí khi tiêm vắc xin bị sốc phản vệ

Khi xảy ra sốc phản vệ sau tiêm vắc xin, thời gian là yếu tố then chốt. Việc sơ cứu và điều trị phải được thực hiện ngay lập tức và theo đúng quy trình y tế chuyên môn.

Biện pháp xử lý ban đầu tại chỗ

Khi một người có dấu hiệu tiêm vắc xin bị sốc phản vệ, điều đầu tiên cần làm là:

• Ngưng ngay việc tiếp xúc với dị nguyên (ngừng tiêm hoặc truyền).
• Đảm bảo nguyên tắc ABC (Airway - Breathing - Circulation): Giữ đường thở thông thoáng. Hỗ trợ hô hấp bằng mặt nạ oxy nếu cần. Đặt bệnh nhân nằm đầu thấp, chân cao để tăng lưu lượng máu về tim.
• Tiêm Adrenalin (epinephrine) ngay tại chỗ với liều: Người lớn: 0,5 - 1 mg tiêm bắp vào mặt trước bên đùi. Trẻ em: 0,01 mg/kg/lần, pha loãng với 10ml nước cất, có thể lặp lại mỗi 10 – 15 phút tùy đáp ứng.
• Nếu sau 5 phút không có đáp ứng, có thể tiếp tục tiêm Adrenalin liều 0,3 - 0,5mg qua đường tĩnh mạch đùi hoặc tĩnh mạch cảnh. Khi đã bắt được mạch, chuyển sang truyền Adrenalin tĩnh mạch để duy trì hiệu quả.

Điều trị hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn

Khi bệnh nhân tiêm vắc xin bị sốc phản vệ với tình trạng hô hấp khó khăn hoặc phù thanh quản:

• Cung cấp oxy 100% bằng mặt nạ, gọng kính hoặc bóp bóng Ambu.
• Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể mở khí quản cấp cứu để bảo đảm lưu thông khí.
• Truyền dịch tĩnh mạch để nâng huyết áp và hỗ trợ tuần hoàn.

Điều trị bổ sung và theo dõi chuyên sâu

Tùy mức độ phản vệ, bác sĩ có thể bổ sung:

• Thuốc kháng histamin (tiêm dưới da).
• Corticosteroid (Methylprednisolon 40 - 80mg tiêm tĩnh mạch) để giảm viêm và ngăn phản ứng muộn.
• Sau khi xử trí ổn định, người bệnh cần được tiếp tục theo dõi tại cơ sở y tế ít nhất 24 - 48 giờ vì phản ứng có thể tái phát muộn.

Nên tiêm vắc xin ở đâu để đảm bảo an toàn?

Việc lựa chọn địa điểm tiêm chủng uy tín đóng vai trò rất quan trọng trong việc hạn chế tối đa các rủi ro như tiêm vắc xin bị sốc phản vệ. Một cơ sở y tế đạt chuẩn không chỉ có vắc xin chất lượng mà còn có trang thiết bị và đội ngũ nhân viên y tế được đào tạo về xử trí cấp cứu phản vệ. Tiêm chủng Long Châu là hệ thống tiêm chủng chất lượng cao, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về an toàn tiêm chủng của Bộ Y tế. Ưu điểm nổi bật tại Long Châu:

• Đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, được huấn luyện bài bản về xử trí sốc phản vệ và các tình huống khẩn cấp.
• Trang bị đầy đủ thuốc và phương tiện cấp cứu như Adrenalin, thiết bị thở oxy, dụng cụ đặt nội khí quản, máy thở…
• Theo dõi sau tiêm cẩn thận trong khu vực được thiết kế riêng biệt, có điều kiện xử trí ngay lập tức nếu xuất hiện phản ứng bất thường.
• Hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng thông minh, giúp phụ huynh nắm rõ lịch tiêm và theo dõi sức khỏe trẻ sau mỗi mũi tiêm.

Việc tiêm chủng tại nơi uy tín như Tiêm chủng Long Châu giúp người dân an tâm hơn, đặc biệt trong các trường hợp có tiền sử dị ứng hoặc lo ngại về tiêm vắc xin bị sốc phản vệ.

Mặc dù tiêm vắc xin bị sốc phản vệ là tình huống hiếm gặp với tỷ lệ rất thấp, nó vẫn cần được nhận thức đúng đắn và xử trí khẩn cấp khi xảy ra. Việc lựa chọn cơ sở tiêm chủng uy tín như Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho cả người lớn lẫn trẻ nhỏ. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, quy trình tiêm nhẹ nhàng, ít đau, cùng hệ thống lưu trữ đạt chuẩn GSP, Long Châu cam kết mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn và chất lượng. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 18006928.