Buồn nôn nên làm gì? Cách xử lý nhanh chóng và hiệu quả ngay tại nhà

Buồn nôn gây cảm giác khó chịu, mệt mỏi và ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày. Đặc biệt, nếu không được xử trí đúng cách, buồn nôn kéo dài có thể gây mất nước, suy nhược hoặc che giấu các bệnh lý nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân và biết buồn nôn cần phải làm gì sẽ giúp bạn xử lý triệu chứng này hiệu quả.

Buồn nôn nên làm gì?

Buồn nôn khiến cho bạn cảm thấy khó chịu và mệt mỏi vô cùng. Song không phải ai cũng hiểu rõ nên làm gì khi buồn nôn để cảm thấy dễ chịu. Vậy khi buồn nôn, cách xử lý là gì?

Khi cảm thấy buồn nôn, bạn có thể áp dụng các biện pháp đơn giản sau để giảm triệu chứng ngay tại nhà:

Ngừng mọi hoạt động và nghỉ ngơi

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Khi buồn nôn, cơ thể đang gửi tín hiệu cần được nghỉ ngơi. Việc tạm dừng công việc và nằm nghiêng giúp giảm áp lực lên dạ dày và các cơ quan nội tạng. Tư thế nằm nghiêng đặc biệt hữu ích vì nó ngăn dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản, làm giảm cảm giác khó chịu.

Uống nước từ từ

Uống nước giúp ngăn ngừa mất nước, một tình trạng phổ biến khi buồn nôn hoặc nôn mửa. Tuy nhiên, việc uống quá nhiều hoặc quá nhanh có thể gây sốc cho dạ dày, làm tình trạng tệ hơn. Uống từng ngụm nhỏ, nước ở nhiệt độ phòng, là cách tốt nhất. Bạn có thể thêm một lát chanh hoặc một vài lá bạc hà vào nước để tăng cảm giác sảng khoái và làm dịu dạ dày.

Hít thở sâu và thư giãn

Hít thở sâu kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm, giúp cơ thể thư giãn và giảm căng thẳng. Cảm giác lo lắng và căng thẳng có thể làm tăng cảm giác buồn nôn. Chính vì vậy, việc hít thở sâu, chậm rãi sẽ giúp bạn bình tĩnh lại. Mở cửa sổ để không khí trong lành lưu thông cũng giúp cải thiện tâm trạng và giảm cảm giác ngột ngạt.

Chờ đợi trước khi ăn uống trở lại

Sau khi nôn hoặc buồn nôn, dạ dày cần thời gian để hồi phục. Việc ăn hoặc uống ngay lập tức có thể gây ra một chu kỳ buồn nôn mới. Chờ khoảng 30 - 60 phút để dạ dày ổn định trở lại là một lựa chọn an toàn. Điều này cho phép hệ tiêu hóa được nghỉ ngơi và sẵn sàng tiếp nhận thức ăn một cách nhẹ nhàng hơn.

Bắt đầu với thực phẩm dễ tiêu

Khi bạn đã sẵn sàng ăn, hãy chọn các loại thực phẩm nhạt và dễ tiêu hóa. Các món như bánh quy mặn, cháo loãng, chuối hoặc bánh mì nướng không chỉ cung cấp năng lượng mà còn dễ dàng cho dạ dày xử lý. Tránh xa đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ hoặc có nhiều đường vì chúng có thể làm dạ dày khó chịu.

Tránh các tác nhân gây kích thích

Nước hoa, khói thuốc và mùi thức ăn nồng nặc có thể kích hoạt các phản ứng buồn nôn thông qua khứu giác. Vì vậy, hạn chế tiếp xúc với những mùi này là rất quan trọng. Bạn nên di chuyển đến một nơi thoáng đãng, không có mùi mạnh để cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn.

Lưu ý: Không tự ý sử dụng thuốc chống nôn nếu chưa có chỉ định của bác sĩ, vì việc dùng sai thuốc có thể che giấu nguyên nhân nghiêm trọng hoặc gây tác dụng phụ.

Những nguyên nhân phổ biến gây buồn nôn

Buồn nôn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ các yếu tố sinh lý thông thường đến các bệnh lý cần được chú ý. Việc xác định đúng nguyên nhân buồn nôn sẽ giúp bạn có hướng xử lý phù hợp.

Nguyên nhân sinh lý

Một số nguyên nhân sinh lý không nguy hiểm gây ra buồn nôn bao gồm:

• Say tàu xe: Chuyển động lặp lại khi đi ô tô, tàu hoặc máy bay có thể gây rối loạn hệ thống cân bằng dẫn đến buồn nôn.
• Ốm nghén: Thường gặp ở phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu do thay đổi hormone.
• Ăn quá no hoặc tiêu hóa chậm: Dạ dày quá tải hoặc tiêu hóa chậm có thể gây áp lực dẫn đến buồn nôn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc thuốc hóa trị có thể gây buồn nôn.
• Stress, lo âu: Căng thẳng tâm lý kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh gây buồn nôn nhẹ.

Nguyên nhân bệnh lý cần chú ý

Buồn nôn cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng hơn, bao gồm:

• Viêm dạ dày hoặc trào ngược dạ dày thực quản: Viêm hoặc axit dạ dày trào ngược có thể gây buồn nôn, đặc biệt sau khi ăn.
• Ngộ độc thực phẩm: Thực phẩm nhiễm khuẩn gây buồn nôn, nôn mửa kèm tiêu chảy hoặc đau bụng.
• Viêm tai giữa: Rối loạn thăng bằng do viêm tai giữa có thể gây buồn nôn và chóng mặt.
• Viêm tụy hoặc sỏi mật: Các bệnh lý này gây đau bụng dữ dội, buồn nôn và đôi khi kèm sốt.
• Tăng huyết áp hoặc tiểu đường mất bù: Các bệnh mãn tính không được kiểm soát tốt có thể gây buồn nôn kéo dài.
• Bệnh lý thần kinh: Migraine hoặc tổn thương não (như chấn thương sọ não) thường gây buồn nôn kèm đau đầu dữ dội.

Buồn nôn kéo dài có nguy hiểm không? 

Buồn nôn kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm sẽ giúp bạn quyết định khi nào cần tìm đến bác sĩ.

Bạn nên đi khám ngay nếu gặp các tình trạng sau:

• Buồn nôn kéo dài: Triệu chứng kéo dài hơn 24 - 48 giờ mà không thuyên giảm dù đã áp dụng các biện pháp tại nhà.
• Kèm theo triệu chứng bất thường: Sốt, tiêu chảy, nôn ra máu, chóng mặt hoặc đau bụng dữ dội.
• Dấu hiệu mất nước: Khô môi, khát nước nghiêm trọng, tiểu ít hoặc mệt mỏi toàn thân.
• Đối tượng nguy cơ: Trẻ em, người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai có nguy cơ biến chứng cao hơn khi buồn nôn kéo dài.

Nếu gặp các triệu chứng trên, bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và truyền dịch nếu cần. Theo Mayo Clinic, buồn nôn kéo dài kèm mất nước có thể dẫn đến rối loạn điện giải, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Cách phòng ngừa buồn nôn hiệu quả trong sinh hoạt hàng ngày

Để giảm nguy cơ buồn nôn và duy trì sức khỏe tốt, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những cách giúp hạn chế buồn nôn hiệu quả, bạn đọc có thể tham khảo:

• Ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa: Ăn các bữa nhỏ, đều đặn giúp dạ dày không bị quá tải, giảm nguy cơ buồn nôn.
• Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ: Hạn chế đồ chiên rán, thức ăn cay hoặc thực phẩm khó tiêu để bảo vệ dạ dày.
• Uống đủ nước: Uống nước ấm hoặc nước ở nhiệt độ phòng, tránh nước lạnh sâu để không kích thích dạ dày.
• Hạn chế căng thẳng: Thư giãn tinh thần qua thiền, yoga hoặc các hoạt động yêu thích để giảm stress - một nguyên nhân phổ biến gây buồn nôn.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Giữ tư thế ngồi hoặc đứng ít nhất 30 phút sau bữa ăn để hỗ trợ tiêu hóa.
• Theo dõi tác dụng phụ của thuốc: Nếu đang dùng thuốc điều trị bệnh lý, hãy trao đổi với bác sĩ nếu xuất hiện buồn nôn.

Buồn nôn nên làm gì? Câu trả lời nằm ở việc xử lý kịp thời tại nhà với các biện pháp đơn giản như nghỉ ngơi, uống nước đúng cách và tránh các yếu tố kích thích. Tuy nhiên, nếu buồn nôn kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường như sốt, nôn ra máu hoặc đau dữ dội, bạn cần đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị. Việc duy trì lối sống khoa học, ăn uống điều độ và kiểm soát stress sẽ giúp bạn giảm nguy cơ buồn nôn và tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh hơn.