Suy nhược cơ thể là gì? Nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Suy nhược cơ thể là tình trạng mệt mỏi và yếu ớt kéo dài, ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần hoặc cả hai. Người bệnh có thể cảm thấy thiếu sức, khó vận động, thậm chí mất khả năng thực hiện những sinh hoạt đơn giản hằng ngày.

Tình trạng này có thể xảy ra tại một vùng như tay hoặc chân, hoặc toàn thân. Một số người có thể gặp thêm hiện tượng chuột rút, co giật cơ hoặc khó giữ thăng bằng. Ngoài ra, suy nhược tinh thần cũng thường đi kèm, gây cảm giác buồn bã, mất ngủ, lo âu hoặc giảm tập trung.

Suy nhược có thể chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, nhưng cũng có thể kéo dài và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Nếu tình trạng này không cải thiện, người bệnh nên đi khám để được đánh giá và hỗ trợ kịp thời.

Những dấu hiệu và triệu chứng của suy nhược cơ thể

Suy nhược khu trú

Suy nhược khu trú là tình trạng yếu chỉ xảy ra ở một vùng nhất định trên cơ thể, ví dụ như tay, chân hoặc mặt. Khi đó, bạn có thể gặp khó khăn trong việc điều khiển hoặc di chuyển phần cơ thể đó. Các triệu chứng kèm theo có thể bao gồm:

• Cử động chậm, phản ứng chậm;
• Run không kiểm soát;
• Co giật cơ nhẹ;
• Chuột rút.

Suy nhược toàn thân

Suy nhược toàn thân là tình trạng mệt mỏi lan tỏa khắp cơ thể, thường khiến bạn cảm thấy kiệt sức như khi bị cúm, dù không nhất thiết phải buồn ngủ. Ngoài cảm giác yếu ớt và mất sức, người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng sau:

• Sốt nhẹ;
• Cảm giác giống như đang bị cúm;
• Đau ở vùng cơ thể bị ảnh hưởng.

Biến chứng có thể gặp khi bị suy nhược cơ thể

Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, suy nhược cơ thể có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống của bạn, bao gồm:

• Suy giảm khả năng vận động: Cơ thể yếu ớt kéo dài khiến bạn dễ té ngã, mất cân bằng, khó thực hiện các hoạt động sinh hoạt thường ngày.
• Rối loạn giấc ngủ: Mệt mỏi kéo dài có thể dẫn đến mất ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc tỉnh dậy nhiều lần trong đêm.
• Rối loạn tâm thần – cảm xúc: Suy nhược kéo dài dễ làm bạn rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng, trầm cảm, mất hứng thú với cuộc sống.
• Suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung: Bạn có thể cảm thấy đầu óc lơ mơ, khó suy nghĩ rõ ràng, ảnh hưởng đến học tập hoặc công việc.
• Chất lượng cuộc sống giảm sút: Bạn dễ cảm thấy mệt mỏi, mất năng lượng sống, khó duy trì các mối quan hệ xã hội, công việc và sở thích cá nhân.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng dưới đây hãy đi khám bác sĩ sớm:

• Chóng mặt;
• Choáng váng;
• Lú lẫn;
• Khó nói;
• Thay đổi thị lực;
• Đau ngực;
• Khó thở.

Suy nhược cơ thể là tình trạng mệt mỏi và yếu ớt kéo dài, có thể ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần. Một số nguyên nhân thường gặp gây suy nhược cơ thể gồm:

Các bệnh lý tiềm ẩn

Nhiều vấn đề sức khỏe có thể gây ra suy nhược, bao gồm:

• Cúm hoặc các bệnh nhiễm virus;
• Bệnh tuyến giáp (suy giáp, cường giáp);
• Thiếu máu;
• Bệnh Celiac (không dung nạp gluten);
• Hội chứng mệt mỏi mãn tính;
• Đau xơ cơ;
• Trầm cảm hoặc lo âu;
• Thiếu ngủ, ngưng thở khi ngủ;
• Đái tháo đường không được kiểm soát;
• Suy tim;
• Thiếu vitamin B12;
• Ung thư;
• Đột quỵ, nhồi máu cơ tim.

Một số bệnh như ung thư gây suy nhược từ từ, trong khi những tình trạng cấp tính như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim lại gây suy nhược đột ngột.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể khiến cơ thể bạn dễ mệt mỏi, bao gồm:

• Thuốc an thần;
• Thuốc chống trầm cảm;
• Thuốc dị ứng (kháng histamin);
• Hóa trị ung thư;
• Thuốc giảm đau mạnh (opioid).

Việc dùng quá liều thuốc hoặc vitamin cũng có thể gây suy nhược cơ thể.

Lão hóa tự nhiên

Khi tuổi cao, một số bệnh thường gặp có thể làm cơ thể bạn yếu đi, như:

• Viêm khớp;
• Bệnh về cơ;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD);
• Bệnh thận, bệnh gan;
• Rối loạn giấc ngủ, mất ngủ.

Nguyên nhân khác

Một số yếu tố khác cũng có thể gây suy nhược:

• Tổn thương thần kinh hoặc cơ;
• Các bệnh lý ảnh hưởng đến hệ thần kinh – cơ;
• Ngộ độc;
• Ăn uống không đầy đủ chất;
• Ít vận động, ngồi nhiều.

Những ai có nguy cơ mắc phải suy nhược cơ thể?

Mọi người đều có thể gặp tình trạng suy nhược cơ thể, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Người cao tuổi.
• Người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, suy thận, viêm khớp.
• Người bị các bệnh nhiễm trùng hoặc bệnh lý ảnh hưởng đến thần kinh, cơ.
• Người có sức khỏe yếu, hệ miễn dịch kém.
• Người đang dùng nhiều loại thuốc, đặc biệt là thuốc gây mệt mỏi.
• Người bị rối loạn giấc ngủ hoặc thường xuyên thiếu ngủ.
• Người bị căng thẳng kéo dài, stress, trầm cảm hoặc lo âu.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải suy nhược cơ thể

Một số thói quen hoặc điều kiện dưới đây có thể làm tăng khả năng bị suy nhược:

• Làm việc quá sức, nghỉ ngơi không đủ;
• Ăn uống không đầy đủ, thiếu chất dinh dưỡng;
• Lối sống ít vận động, thiếu tập thể dục;
• Sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc chất kích thích;
• Mắc các bệnh lý nền chưa được kiểm soát tốt;
• Môi trường sống căng thẳng, áp lực kéo dài.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán suy nhược cơ thể

Có nhiều cách để điều trị suy nhược, nhưng điều quan trọng là phải tìm ra nguyên nhân chính gây ra tình trạng này để lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

Khi bạn đến khám, bác sĩ sẽ hỏi kỹ về các triệu chứng bạn đang gặp và thời gian bắt đầu xuất hiện. Bác sĩ có thể chỉ định cho bạn làm một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm máu;
• Xét nghiệm nước tiểu.

Những xét nghiệm này giúp phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng hoặc các bệnh lý khác.

Nếu bạn có triệu chứng đau hoặc dấu hiệu bất thường khác, bác sĩ có thể chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như:

• Chụp X-quang;
• Chụp MRI (cộng hưởng từ);
• Chụp CT scan;
• Siêu âm.

Trong trường hợp nghi ngờ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim, bác sĩ sẽ cho bạn làm các xét nghiệm chuyên sâu hơn như chụp hình não hoặc điện tâm đồ để kiểm tra tim.

Sau khi xác định nguyên nhân, bác sĩ sẽ tư vấn và lên kế hoạch điều trị phù hợp giúp bạn hồi phục nhanh nhất.

Phương pháp điều trị suy nhược cơ thể hiệu quả

Sau khi tìm ra nguyên nhân gây suy nhược cơ thể, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn cách điều trị phù hợp nhất:

Mất nước

Nếu bạn bị mất nước, cách đơn giản là uống nhiều nước hơn. Trong trường hợp nặng, bạn có thể cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch tại bệnh viện và dùng thuốc để ổn định huyết áp nếu cần.

Thiếu máu

Nếu nguyên nhân là do thiếu máu thiếu sắt, bạn sẽ được bổ sung sắt bằng thuốc. Trường hợp thiếu máu nặng, bác sĩ có thể cho truyền máu để cải thiện nhanh sức khỏe.

Ung thư

Nếu suy nhược do ung thư gây ra, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị phù hợp, có thể gồm: Hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật. Lưu ý rằng, một số phương pháp điều trị ung thư cũng có thể gây mệt mỏi và suy nhược.

Nhồi máu cơ tim

Nếu bạn bị nhồi máu cơ tim, bác sĩ sẽ chọn phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của suy nhược cơ thể

Chế độ sinh hoạt:

• Theo dõi sức khỏe và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời nếu có vấn đề bất thường.
• Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, duy trì thói quen đi ngủ và thức dậy đều đặn.
• Đi bộ, yoga hoặc các bài tập nhẹ giúp tăng sức khỏe, cải thiện tuần hoàn và giảm căng thẳng. Tuy nhiên, không nên tập quá sức khi đang mệt.
• Hạn chế stress, dành thời gian thư giãn, trò chuyện với người thân, làm việc mình yêu thích để tinh thần khỏe mạnh hơn.
• Tránh hút thuốc, rượu bia và chất kích thích.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đủ các nhóm thực phẩm: rau xanh, trái cây, protein (thịt, cá, đậu), tinh bột và chất béo tốt. Hạn chế đồ ăn nhanh, nhiều đường và dầu mỡ.
• Mỗi ngày nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước để giúp cơ thể hoạt động tốt hơn.

Phương pháp phòng ngừa suy nhược cơ thể

Suy nhược cơ thể có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân và bệnh lý khác nhau. Bạn nên thực hiện một số biện pháp sau để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và tránh bị suy nhược:

• Vận động nhẹ nhàng mỗi ngày như đi bộ, tập yoga, hoặc các bài tập phù hợp giúp tăng cường sức khỏe.
• Chế độ ăn đa dạng, nhiều rau củ quả tươi, các nguồn protein tốt như thịt, cá, đậu, cùng tinh bột và chất béo lành mạnh giúp cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết.
• Giấc ngủ sâu và đủ giấc rất quan trọng để cơ thể hồi phục.
• Hạn chế sử dụng cà phê, nước ngọt có caffeine và rượu bia.
• Trị liệu tâm lý nếu bạn thường xuyên căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm.