Xét nghiệm máu để làm gì? Khi nào cần thực hiện xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu là một trong những thủ thuật quan trọng không những giúp bác sĩ xác định rõ bệnh lý mà còn giúp bạn hiểu rõ tình trạng sức khỏe bản thân. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về xét nghiệm máu nhé.

Xét nghiệm máu để làm gì?

Xét nghiệm máu là một trong những phương pháp cận lâm sàng quan trọng, giúp cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe của cơ thể. Đây là công cụ chẩn đoán và theo dõi bệnh phổ biến trong y học từ đó hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác. Trên thực tế, không phải có bệnh thì mới cần thực hiện xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu còn là thủ thuật được chỉ định khi chúng ta thực hiện khám sức khỏe định kỳ nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe, giúp phát hiện các vấn đề sức khỏe ngay cả khi chưa có triệu chứng từ đó hỗ trợ việc điều trị và cải thiện tiên lượng bệnh.

Một trong những mục đích chính của xét nghiệm máu là đánh giá chức năng của các cơ quan quan trọng như gan, thận, tim và hệ miễn dịch. Ví dụ, xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC) có thể giúp phát hiện tình trạng thiếu máu, nhiễm trùng hoặc rối loạn huyết học khác. Ngoài ra, xét nghiệm máu còn giúp phát hiện các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, rối loạn mỡ máu và bệnh tim mạch. Định lượng glucose trong máu là xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường, trong khi xét nghiệm lipid máu giúp đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch bằng cách đo nồng độ cholesterol và triglyceride.

Bên cạnh vai trò chẩn đoán, xét nghiệm máu còn được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị. Ví dụ, bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu cần xét nghiệm INR để điều chỉnh liều thuốc phù hợp. Bệnh nhân ung thư cũng có thể được xét nghiệm dấu ấn ung thư để theo dõi đáp ứng điều trị và phát hiện tái phát sớm.

Có thể thấy xét nghiệm máu là một công cụ quan trọng trong y học hiện đại, giúp chẩn đoán, theo dõi và tầm soát nhiều bệnh lý khác nhau. Việc thực hiện xét nghiệm định kỳ theo chỉ định của bác sĩ sẽ giúp bảo vệ và nâng cao sức khỏe hiệu quả.

Có mấy loại xét nghiệm máu?

Xét nghiệm máu bao gồm nhiều loại khác nhau, mỗi loại có mục đích riêng trong chẩn đoán, theo dõi và tầm soát bệnh lý. Nhìn chung, xét nghiệm máu có thể được chia thành bốn nhóm chính, bao gồm:

Xét nghiệm công thức máu (CBC - Complete Blood Count)

Đây là xét nghiệm phổ biến nhất giúp đánh giá các thành phần của máu như hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, hemoglobin và hematocrit. CBC có vai trò quan trọng trong việc phát hiện thiếu máu, nhiễm trùng, rối loạn miễn dịch hoặc bệnh lý huyết học.

Xét nghiệm sinh hóa máu

Nhóm xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng của các cơ quan như gan (AST, ALT, bilirubin), thận (creatinin, ure), và tim (troponin, CK-MB). Ngoài ra, xét nghiệm đường huyết và lipid máu cũng thuộc xét nghiệm sinh hóa máu giúp chẩn đoán tiểu đường và rối loạn mỡ máu.

Xét nghiệm đông máu

Xét nghiệm đông máu bao gồm các chỉ số như PT (prothrombin time), INR, aPTT, giúp đánh giá khả năng đông máu và theo dõi bệnh nhân dùng thuốc chống đông.

Xét nghiệm miễn dịch và vi sinh

Xét nghiệm này giúp phát hiện nhiễm trùng (virus viêm gan B, virus viêm gan C, virus HIV), bệnh tự miễn, hoặc xác định nhóm máu và các kháng thể đặc hiệu.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm máu?

Xét nghiệm máu là một công cụ quan trọng trong y học giúp chẩn đoán, theo dõi và tầm soát nhiều bệnh lý khác nhau. Việc thực hiện xét nghiệm máu nên được thực hiện trong các trường hợp sau:

Khi xuất hiện triệu chứng bất thường

Nếu cơ thể xuất hiện các dấu hiệu như mệt mỏi kéo dài, chóng mặt, sốt không rõ nguyên nhân, sụt cân bất thường, da xanh xao hoặc chảy máu khó cầm, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu để tìm nguyên nhân. Ví dụ, xét nghiệm công thức máu có thể giúp phát hiện thiếu máu hoặc nhiễm trùng.

Trong khám sức khỏe định kỳ

Xét nghiệm máu nên được thực hiện định kỳ (thường là 6 tháng đến 1 năm/lần) để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe. Các xét nghiệm như đường huyết, mỡ máu, chức năng gan thận giúp kiểm tra và tầm soát nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp hoặc rối loạn lipid máu.

Khi theo dõi bệnh lý mạn tính

Người mắc các bệnh như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh gan hoặc thận cần xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra mức độ kiểm soát bệnh và hiệu quả điều trị. Ví dụ, bệnh nhân tiểu đường cần xét nghiệm HbA1c để đánh giá mức đường huyết trung bình trong 3 tháng.

Khi cần đánh giá nguy cơ bệnh truyền nhiễm

Những người có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm như viêm gan B, viêm gan C, HIV cần xét nghiệm máu để tầm soát và phát hiện bệnh sớm. Đặc biệt, phụ nữ mang thai cần thực hiện xét nghiệm máu để đánh giá nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.

Một vài lưu ý khi thực hiện xét nghiệm máu

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm máu chính xác, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng trước và trong quá trình lấy máu như sau:

• Nhịn ăn trước khi xét nghiệm: Một số xét nghiệm máu yêu cầu nhịn ăn từ 8-12 giờ trước khi lấy máu, đặc biệt là xét nghiệm đường huyết, mỡ máu (cholesterol, triglycerid) và chức năng gan. Việc ăn uống trước xét nghiệm có thể làm thay đổi nồng độ các chỉ số, dẫn đến kết quả không chính xác.
• Tránh sử dụng rượu bia, cà phê và thuốc lá: Trước khi xét nghiệm máu, đặc biệt là các xét nghiệm đánh giá chức năng gan, thận và đường huyết, người bệnh nên tránh uống rượu bia, cà phê và hút thuốc lá ít nhất 24 giờ. Các chất kích thích này có thể ảnh hưởng đến chỉ số sinh hóa máu.
• Không vận động mạnh trước khi xét nghiệm: Tập thể dục hoặc lao động nặng ngay trước khi xét nghiệm có thể ảnh hưởng đến một số chỉ số như đường huyết, men cơ và bạch cầu. Vì vậy, người bệnh nên nghỉ ngơi ít nhất 30 phút trước khi lấy máu để đảm bảo kết quả chính xác.
• Thông báo với bác sĩ về thuốc đang sử dụng: Một số loại thuốc như thuốc chống đông, corticoid, thuốc trị tiểu đường có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Người bệnh cần thông báo cho bác sĩ để có hướng dẫn cụ thể, có thể cần tạm ngưng thuốc hoặc điều chỉnh thời gian lấy mẫu.
• Giữ tâm lý thoải mái: Căng thẳng, lo lắng có thể ảnh hưởng đến huyết áp và một số chỉ số sinh hóa. Người bệnh nên giữ tâm lý thoải mái, hít thở sâu và thả lỏng cơ thể khi lấy máu.

Xét nghiệm máu là phương pháp giúp đánh giá tình trạng sức khỏe, theo dõi, chẩn đoán và tầm soát nhiều bệnh lý khác nhau, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh. Hy vọng với những thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ xét nghiệm máu để làm gì cũng như những lưu ý khi thực hiện xét nghiệm máu.

Việc tiêm vắc xin đúng lịch và đầy đủ giúp cơ thể kích thích sinh ra miễn dịch chủ động, tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa các bệnh nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp các gói tiêm chủng trọn gói với giá cả hợp lý, bao gồm các loại vắc xin thiết yếu cho sự phát triển và sức khỏe của trẻ. Ngoài ra, Trung tâm còn cung cấp dịch vụ tiêm chủng linh hoạt theo yêu cầu của quý khách như tiêm lẻ, tiêm theo yêu cầu, mua đặt giữ vắc xin theo yêu cầu và đặt giữ vắc xin online. Để đặt lịch hẹn, quý khách vui lòng liên hệ với Tiêm chủng Long Châu qua số Hotline miễn phí 1800 6928.