Nhận biết dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ​ em

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do virus Dengue gây ra và chủ yếu lây qua vết cắn của muỗi Aedes. Các dấu hiệu và triệu chứng của sốt xuất huyết dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh khác như sốt rét, thương hàn.... Chính vì vậy, việc nhận diện và phân biệt chính xác các triệu chứng sốt xuất huyết đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu nghi ngờ mắc bệnh, việc thăm khám và làm xét nghiệm tại các cơ sở y tế uy tín là điều cần thiết để có chẩn đoán chính xác và hướng điều trị phù hợp.

Nhận biết dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ​ em

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Dengue gây ra, lây qua muỗi Aedes. Ở trẻ em, việc phát hiện sớm các triệu chứng là yếu tố quyết định trong điều trị hiệu quả và phòng ngừa biến chứng nặng. Dưới đây là cách nhận biết các dấu hiệu sốt xuất huyết theo từng giai đoạn:

Giai đoạn khởi phát (thường ngày 1 - 3):

• Sốt cao đột ngột (thường 39 ‑ 40 °C), kéo dài liên tục. 
• Trẻ có thể đau đầu, chán ăn, buồn nôn, nôn. 
• Đau cơ, đau khớp, nhức vùng hốc mắt. 
• Da có thể xung huyết, xuất hiện các chấm đỏ hoặc chấm xuất huyết dưới da.

Giai đoạn có dấu hiệu cảnh báo nặng (thường từ ngày 3 - 7):

• Sốt có thể đã giảm hoặc vừa mới giảm nhưng trẻ vẫn mệt, lừ đừ, hoặc vật vã, bứt rứt. 
• Tay chân lạnh, da ẩm, mạch nhanh nhỏ, huyết áp có thể tụt.
• Nôn nhiều, đau bụng (đặc biệt vùng gan hoặc đau bụng âm ỉ) và trẻ ít tiểu. 
• Trong các trường hợp nặng, trẻ có thể có biểu hiện xuất huyết như chảy máu cam, chảy máu chân răng, hoặc hiếm gặp hơn là tiểu ra máu. Xuất hiện vết bầm tím hoặc chấm xuất huyết dưới da. 

Giai đoạn hồi phục (khi bệnh bắt đầu giảm):

• Trẻ hết sốt trên 48 giờ, ăn uống tốt hơn, tiểu nhiều hơn. 
• Tình trạng sức khỏe cải thiện: Mệt mỏi giảm, da bắt đầu bớt xung huyết, không xuất huyết mới.

Ở trẻ nhũ nhi, dấu hiệu sốt xuất huyết có thể phức tạp hơn và dễ bị bỏ qua. Trẻ có thể ho, sổ mũi, hoặc thậm chí có triệu chứng tiêu chảy. Mặc dù những triệu chứng này khá giống với bệnh viêm đường hô hấp cấp, nhưng nếu sốt cao kéo dài và không giảm, đặc biệt là kèm theo các dấu hiệu như chảy máu chân răng, nôn mửa nhiều, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp trẻ có cơ hội hồi phục nhanh chóng và tránh được các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là khi bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng.

Phân biệt dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ​ em và sốt rét

Sốt xuất huyết và sốt rét đều là những bệnh truyền nhiễm phổ biến do muỗi gây ra, và ban đầu, các triệu chứng của hai bệnh này khá giống nhau, chẳng hạn như sốt cao và rét run. Tuy nhiên, chúng vẫn có những điểm khác biệt quan trọng giúp phân biệt và xác định chính xác loại bệnh mà người bệnh mắc phải.

Thời gian ủ bệnh và xuất hiện triệu chứng

Một trong những yếu tố dễ dàng phân biệt giữa sốt xuất huyết và sốt rét chính là thời gian ủ bệnh và thời điểm xuất hiện triệu chứng.

• Sốt xuất huyết: Các triệu chứng thường xuất hiện sau 3 - 10 ngày (phổ biến 4 - 7 ngày) kể từ khi bị muỗi nhiễm virus Dengue đốt. Sau khi phát bệnh, người bệnh thường trải qua giai đoạn sốt cao kéo dài từ 2 - 7 ngày, sau đó các triệu chứng sẽ dần giảm.
• Sốt rét: Sốt rét có thời gian ủ bệnh dao động từ 7 - 30 ngày, tùy loài ký sinh trùng Plasmodium gây bệnh. Do vậy, các triệu chứng của sốt rét sẽ xuất hiện muộn hơn so với sốt xuất huyết.

Đặc điểm của cơn sốt và dấu hiệu xuất huyết

Mặc dù cả hai bệnh đều có triệu chứng sốt cao, nhưng đặc điểm của cơn sốt và các dấu hiệu đi kèm lại rất khác biệt.

• Sốt xuất huyết: Sốt xuất huyết bắt đầu với cơn sốt cao đột ngột, thường kéo dài 2 - 7 ngày, và có thể lên tới 39 - 40 độ C. Ngoài sốt cao, bệnh nhân thường xuyên cảm thấy đau đầu dữ dội và đau nhức xương khớp. Đặc biệt, sau cơn sốt, bệnh nhân có thể xuất hiện các nốt xuất huyết dưới da, dễ dàng nhận thấy dưới dạng các chấm đỏ nhỏ hoặc vết bầm tím. Đây là một dấu hiệu đặc trưng của sốt xuất huyết.
• Sốt rét: Trong khi đó, sốt rét có đặc điểm khác biệt rõ rệt hơn về các giai đoạn sốt. Người bệnh sẽ trải qua ba giai đoạn sốt điển hình: giai đoạn rét run, giai đoạn sốt nóng, và giai đoạn vã mồ hôi. Cơn sốt thường kéo dài từ 6 - 10 giờ và có chu kỳ lặp lại, trong đó cơn rét run kéo dài từ 15 phút đến 1 giờ, sau đó là cơn sốt nóng với nhiệt độ lên tới 39 - 40 độ C, và cuối cùng là giai đoạn vã mồ hôi khi nhiệt độ cơ thể giảm. Sốt rét cũng có thể kèm theo các triệu chứng như đau xương khớp, nôn mửa, và thiếu máu. Thêm vào đó, trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể bị vàng da nhẹ.

Ngoài các triệu chứng sốt và đau nhức, sốt xuất huyết thường gây ra các dấu hiệu xuất huyết dưới da, trong khi sốt rét lại có thêm các triệu chứng như nôn mửa, đau bụng, và thiếu máu do sự phá hủy hồng cầu.

Sự phân biệt chính xác giữa sốt rét và sốt xuất huyết rất quan trọng để đảm bảo việc điều trị kịp thời và đúng cách, tránh những biến chứng nguy hiểm. Do đó, khi nghi ngờ mắc phải một trong hai bệnh lý này, người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Phân biệt dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ​ em và sốt virus

Sốt xuất huyết và các bệnh do virus khác như cúm, sởi, rubella... đều là những bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, thường khởi phát với triệu chứng sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, dễ khiến phụ huynh nhầm lẫn trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, sốt xuất huyết do virus Dengue có một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng đặc trưng giúp phân biệt rõ hơn khi theo dõi sát.

Ở giai đoạn sớm, sốt xuất huyết thường bắt đầu bằng sốt cao đột ngột, kèm theo đau nhức cơ, khớp, nhức hốc mắt rõ rệt. Trong một số ngày sau, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như đau bụng, nôn nhiều, gan to, tiểu ít, hoặc các biểu hiện xuất huyết như chấm xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng.

Ngược lại, các bệnh virus thông thường như cúm mùa hay virus đường hô hấp thường không gây giảm tiểu cầu hoặc xuất huyết. Phát ban có thể gặp trong các bệnh virus như sởi hoặc rubella, nhưng các nốt ban này thường mờ dần khi căng da, không giống với xuất huyết dạng chấm petechiae trong sốt xuất huyết Dengue.

Để phân biệt chính xác giữa sốt xuất huyết và các bệnh virus khác, bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm Dengue NS1 (trong 1 - 5 ngày đầu), kháng thể IgM/IgG (sau ngày thứ 5) và công thức máu để đánh giá số lượng tiểu cầu và nồng độ hematocrit. Sự giảm tiểu cầu và tăng hematocrit là những đặc điểm điển hình trong sốt xuất huyết. Việc nhận diện sớm và phân biệt đúng sốt xuất huyết có ý nghĩa quyết định trong điều trị và dự phòng biến chứng nặng như sốc Dengue, xuất huyết nội tạng và tử vong.

Hiện nay, vắc xin phòng sốt xuất huyết Qdenga đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng có chọn lọc tại các vùng lưu hành dịch, đặc biệt cho nhóm trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn. Tuy nhiên, biện pháp phòng bệnh hiệu quả và phổ biến nhất vẫn là kiểm soát muỗi truyền bệnh, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy, và chủ động phòng tránh muỗi đốt.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đã triển khai tiêm chủng vắc xin sốt xuất huyết Qdenga giúp phòng ngừa sốt xuất huyết do cả 4 chủng virus Dengue (DENV-1, DENV-2, DENV-3, DENV-4), giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng. Trung tâm có đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản về các phương pháp tiêm chủng an toàn và hiệu quả. Các bác sĩ sẽ tư vấn kỹ lưỡng trước và sau khi tiêm, giúp người dân hiểu rõ về vắc xin mình đang tiêm và những lưu ý cần thiết. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là sự lựa chọn đáng tin cậy để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.

Xem thêm:

Sốt xuất huyết ở trẻ em mấy ngày thì khỏi?

Sốt xuất huyết nổi mẩn đỏ là sắp khỏi có đúng không?