Dấu hiệu khi quai bị biến chứng là gì? Biến chứng quai bị có nguy hiểm không?

Dấu hiệu khi quai bị biến chứng thường xuất hiện sau giai đoạn viêm tuyến nước bọt và có thể gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Các triệu chứng nghiêm trọng có thể bao gồm sưng đau tinh hoàn ở nam giới, đau bụng dưới ở nữ giới do viêm buồng trứng, đau đầu dữ dội, buồn nôn hoặc rối loạn ý thức khi virus tấn công hệ thần kinh. Nếu phát hiện các biểu hiện này, người bệnh cần được thăm khám và điều trị kịp thời các dấu hiệu khi quai bị biến chứng để tránh hậu quả lâu dài.

Dấu hiệu khi quai bị biến chứng là gì?

Khoảng 14-24 ngày sau khi tiếp xúc với virus quai bị, người bệnh có thể cảm thấy khó chịu, chán ăn, sốt, đôi khi rét run, đau họng và đau vùng góc hàm. Tuyến mang tai sưng dần trong khoảng 3 ngày, sau đó giảm sưng trong vòng 1 tuần. Tình trạng sưng có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên, nhưng nếu sưng cả hai bên, chúng thường không sưng cùng lúc, tuyến thứ hai có thể bắt đầu sưng khi tuyến đầu tiên đã giảm.

Quai bị có thể gây biến chứng như viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn, thường xuất hiện sau viêm tuyến mang tai 7-10 ngày nhưng cũng có thể xảy ra trước hoặc đồng thời. Tinh hoàn sưng to, đau, mào tinh hoàn căng phù như một sợi dây thừng. Tình trạng viêm và sốt kéo dài 3-7 ngày, sau đó khoảng 50% trường hợp tinh hoàn bị teo dần.

Để biết chi tiết hơn về dấu hiệu khi quai bị biến chứng, chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết hơn về những bệnh do biến chứng quai bị gây ra.

Những bệnh do quai bị biến chứng gây ra là gì?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus quai bị gây ra, đặc trưng bởi tình trạng sưng đau tuyến mang tai. Trẻ em và thanh thiếu niên có nguy cơ mắc bệnh cao. Không giống như cảm cúm, người đã từng mắc quai bị thường có miễn dịch trọn đời và hiếm khi tái nhiễm.

Mặc dù quai bị thường lành tính và các triệu chứng có thể tự thuyên giảm trong khoảng 10 ngày mà không gây biến chứng nghiêm trọng, nhưng trong một số trường hợp, bệnh có thể dẫn đến viêm ở hệ sinh sản và ảnh hưởng đến các cơ quan khác, gây hậu quả lâu dài cho sức khỏe.

Viêm tinh hoàn ở nam giới

Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của quai bị đối với nam giới là viêm tinh hoàn, có thể dẫn đến teo tinh hoàn và làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng. Biến chứng này chủ yếu xảy ra ở tuổi dậy thì, với khoảng 20-30% nam giới mắc quai bị sau tuổi dậy thì bị viêm tinh hoàn. Tuy nhiên, tình trạng này hiếm gặp ở trẻ dưới 2 tuổi và người lớn trên 50 tuổi.

Viêm tinh hoàn thường xuất hiện 5-10 ngày sau khi sưng tuyến mang tai. Bệnh nhân có thể sốt cao, ớn lạnh, nhức đầu, đau tinh hoàn, tinh hoàn sưng to gấp 3-4 lần bình thường, da bìu đỏ, và đôi khi mào tinh cũng sưng to. Hầu hết các trường hợp chỉ bị sưng một bên tinh hoàn, nhưng một số ít có thể bị sưng cả hai bên.

Sau 4-5 ngày, bệnh nhân thường hết sốt, nhưng tinh hoàn vẫn còn sưng mà không hóa mủ. Khoảng 10-30% nam giới mắc quai bị có thể bị viêm cả hai tinh hoàn. Tinh hoàn dần giảm sưng sau khoảng 2 tuần, nhưng phải mất khoảng 2 tháng mới có thể đánh giá liệu có xảy ra tình trạng teo tinh hoàn hay không.

Viêm buồng trứng ở nữ

Khoảng 1/15 phụ nữ mắc quai bị sau tuổi dậy thì có thể bị viêm buồng trứng. Biến chứng này thường gây sốt, đau vùng hạ vị và mệt mỏi, nhưng các triệu chứng thường tự hết khi bệnh quai bị thuyên giảm. Tỷ lệ biến chứng thấp, không ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng và không gây vô sinh. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai mắc quai bị có nguy cơ cao bị sảy thai, sinh non hoặc thai lưu.

Nhồi máu phổi

Nhồi máu phổi là biến chứng hiếm gặp, xảy ra ở nam giới sau viêm tinh hoàn do quai bị. Huyết khối từ tĩnh mạch tuyến tiền liệt có thể di chuyển đến mạch máu phổi, gây tắc nghẽn dòng máu và hoại tử mô phổi cục bộ.

Viêm màng não

Viêm màng não là biến chứng phổ biến nhất của quai bị, chiếm khoảng 10-35% trường hợp, thường gặp ở trẻ nhỏ. Biến chứng này có thể xuất hiện đơn độc hoặc sau viêm tuyến mang tai 3-10 ngày. Triệu chứng bao gồm sốt cao, đau đầu dữ dội, buồn nôn, co giật, cứng cổ, dấu Kernig và rối loạn ý thức. Nếu xảy ra sau viêm tuyến mang tai, nguyên nhân thường là do virus quai bị.

Viêm não

Viêm não là biến chứng hiếm gặp hơn so với viêm màng não, có thể xuất hiện đơn độc hoặc cùng lúc với viêm tuyến mang tai sau 2–3 tuần. Biểu hiện bao gồm sốt cao, đau đầu, co giật, rối loạn hành vi, tăng trương lực cơ, cấm khẩu và có thể liệt khu trú. Hầu hết các tổn thương thần kinh do virus quai bị gây ra sẽ tự phục hồi, rất hiếm khi để lại di chứng vĩnh viễn.

Viêm tụy

Biến chứng viêm tụy xảy ra ở khoảng 3-7% người lớn mắc quai bị, phần lớn ở thể ẩn và chỉ được phát hiện qua xét nghiệm sinh hóa. Viêm tụy thường xuất hiện từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 10 sau khi viêm tuyến mang tai thuyên giảm. Triệu chứng bao gồm đau thượng vị dữ dội, buồn nôn, đầy bụng, tiêu chảy và chán ăn. Một số trường hợp nặng cần nhập viện để theo dõi và điều trị.

Các biến chứng hiếm gặp khác

Ngoài các biến chứng liên quan đến hệ thần kinh và sinh sản, quai bị có thể gây tổn thương thần kinh sọ não, dẫn đến mất thính lực, mù lòa hoặc viêm tủy sống cắt ngang, viêm đa rễ thần kinh. Khoảng 1/25 người mắc quai bị có thể bị mất thính lực tạm thời.

Biến chứng quai bị có nguy hiểm không?

Mặc dù quai bị là bệnh lành tính với tỷ lệ tử vong thấp, nhưng nó có thể gây ra những di chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe. Hiện nay, y học hiện đại vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho quai bị, do đó, việc kết hợp Đông - Tây y có thể hỗ trợ giảm triệu chứng và phục hồi nhanh hơn. Virus quai bị có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, nhưng nguy cơ đáng lo ngại nhất là viêm tinh hoàn ở nam giới, đặc biệt là ở trẻ dậy thì và thanh thiếu niên.

Ở những trường hợp quai bị biến chứng, người bệnh có thể sốt cao, nôn mửa, đau đầu hoặc sưng đau bộ phận sinh dục. Khi có các dấu hiệu này, cần đến bệnh viện thăm khám sớm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, đặc biệt ở nam giới. Nếu xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng như nôn liên tục hoặc choáng váng, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Phòng ngừa quai bị như thế nào?

Cách phòng ngừa biến chứng quai bị:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên súc họng bằng nước muối hoặc dung dịch kháng khuẩn an toàn.
• Giữ môi trường sống thông thoáng, sạch sẽ, đồng thời vệ sinh đồ chơi và vật dụng cá nhân thường xuyên.
• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh, rửa tay với xà phòng ngay sau khi tiếp xúc và tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng.
• Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc khu vực có nguy cơ lây nhiễm cao như bệnh viện.
• Tiêm vắc xin sởi - quai bị - rubella hoặc vắc xin quai bị đơn lẻ là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Hiện nay, vắc xin quai bị sử dụng tại Việt Nam là loại vắc xin sống giảm độc lực, đảm bảo an toàn và có hiệu quả cao trong việc phòng bệnh.

Nhận biết dấu hiệu khi quai bị biến chứng sớm sẽ giúp người bệnh có hướng xử trí kịp thời, hạn chế nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ thần kinh và sinh sản. Vì vậy, bên cạnh việc chủ động phòng bệnh bằng vắc xin, mỗi người cần theo dõi sức khỏe cẩn thận khi mắc quai bị và thăm khám ngay nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường.

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa quai bị và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, cung cấp vắc xin chất lượng cao, đảm bảo an toàn với quy trình tiêm chủng đạt chuẩn. Tại đây, khách hàng được tư vấn tận tình, theo dõi sức khỏe sau tiêm và trải nghiệm không gian tiêm chủng sạch sẽ, hiện đại. Để đặt lịch hẹn nhanh chóng, hãy liên hệ Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 18006928.