Viêm amidan hốc mủ bã đậu: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị an toàn

Nhiều người thường chủ quan khi thấy họng đau, hôi miệng hoặc nuốt vướng kéo dài, nhưng thực tế đó có thể là dấu hiệu của tổn thương mãn tính tại amidan. Bệnh thường xuất hiện ở người trưởng thành hoặc trẻ lớn, nhất là những người có sức đề kháng kém, làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc hay mắc viêm họng tái đi tái lại. Để hiểu rõ căn bệnh này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân, biểu hiện và các cách điều trị hiệu quả được khuyến nghị bởi bác sĩ chuyên khoa.

Viêm amidan hốc mủ bã đậu là gì?

Viêm amidan hốc mủ bã đậu là tình trạng amidan bị viêm mãn tính, trong đó các khe và hốc của amidan tích tụ chất mủ trắng hoặc vàng nhạt, có dạng đặc và vón cục như bã đậu. Đây là kết quả của quá trình nhiễm trùng lặp đi lặp lại khiến vi khuẩn và tế bào chết bám dính trong hốc amidan. Theo thời gian, chúng khô lại, tạo mùi hôi khó chịu và gây cảm giác vướng trong cổ họng.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm: 

• Nhiễm khuẩn hoặc virus kéo dài;
• Viêm họng mạn tính;
• Vệ sinh răng miệng kém;
• Hít phải khói bụi và ô nhiễm không khí;
• Cấu trúc amidan có nhiều khe hốc;
• Sức đề kháng yếu và thói quen hút thuốc, uống rượu bia cũng khiến bệnh dễ tái phát.

So với viêm amidan cấp (đau họng đột ngột, sưng đỏ) hay viêm họng hạt (nổi hạt nhỏ ở thành họng), viêm amidan hốc mủ bã đậu đặc trưng bởi sự xuất hiện của các chấm hoặc hạt trắng trong amidan, dai dẳng và khó khỏi dù đã dùng thuốc.

Dấu hiệu nhận biết viêm amidan hốc mủ bã đậu

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh giúp người mắc chủ động điều trị và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến nhất bạn cần lưu ý:

• Hơi thở có mùi hôi kéo dài: Do các khối mủ chứa vi khuẩn và tế bào chết bị phân hủy trong hốc amidan.
• Cổ họng đau và vướng khi nuốt: Người bệnh cảm giác như có dị vật trong họng, khó chịu khi nói chuyện hoặc ăn uống.
• Xuất hiện các chấm trắng hoặc cục mủ trong amidan: Có thể nhìn thấy bằng mắt thường khi soi gương, đôi khi các “hạt bã đậu” này bật ra khi ho mạnh.
• Sốt nhẹ, mệt mỏi, sưng hạch cổ: Thường gặp ở người bị viêm lâu ngày hoặc khi bệnh đang trong giai đoạn bội nhiễm.

Bên cạnh đó, bạn nên đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu sau:

• Nếu cơn đau họng kéo dài hơn 1 tuần, amidan sưng to hoặc xuất hiện khối mủ lớn gây khó thở.
• Khi bạn bị sốt cao, khàn tiếng hoặc có dấu hiệu viêm tai giữa, viêm xoang kèm theo, đó có thể là biến chứng.
• Nếu bệnh tái phát nhiều lần trong năm hoặc hôi miệng nặng, đây là lúc cần thăm khám để có hướng xử trí phù hợp.

Viêm amidan hốc mủ bã đậu có nguy hiểm không?

Nhiều người coi đây là bệnh “nhẹ”, nhưng trên thực tế, người bệnh gặp khó khăn trong ăn uống, nói chuyện, hơi thở có mùi hôi dai dẳng khiến giao tiếp trở nên ngại ngùng. Mủ tích tụ lâu ngày còn làm giảm chức năng bảo vệ của amidan, khiến cơ thể dễ bị vi khuẩn tấn công.

Ngoài ra, nếu không điều trị sớm, viêm amidan hốc mủ bã đậu có thể dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường như:

• Áp xe quanh amidan: Khi mủ lan ra mô xung quanh, gây sưng đỏ, đau dữ dội, có thể cần rạch dẫn lưu hoặc phẫu thuật.
• Viêm tai giữa và viêm xoang: Do cấu trúc liên thông giữa tai - mũi - họng, vi khuẩn dễ lan sang vùng bên cạnh.
• Biến chứng toàn thân: Trong trường hợp viêm mạn tính, vi khuẩn có thể đi vào máu, ảnh hưởng đến tim (gây thấp tim), thận (viêm cầu thận) hoặc khớp. Đây là lý do bác sĩ luôn khuyến cáo không được xem nhẹ bệnh.

Nếu không điều trị triệt để, amidan có thể xơ hóa, tạo sẹo hoặc biến dạng, làm giảm khả năng miễn dịch vùng hầu họng, khiến người bệnh dễ bị tái phát viêm họng, cảm cúm, ho khan hoặc viêm phổi.

Cách điều trị viêm amidan hốc mủ bã đậu hiệu quả

Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ và nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là các phương pháp được áp dụng phổ biến hiện nay:

Điều trị nội khoa

Ở giai đoạn nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn, thuốc kháng viêm và giảm đau để làm dịu niêm mạc họng. Bên cạnh đó, súc họng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ giúp làm sạch mủ và giảm mùi hôi. Một số trường hợp được khuyên xông họng bằng tinh dầu thảo dược (như tràm, bạc hà) để thông thoáng đường thở.

Điều trị ngoại khoa

Khi bệnh tái phát nhiều lần, mủ tích tụ lớn hoặc có biến chứng áp xe, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật cắt amidan. Đây là biện pháp loại bỏ hoàn toàn ổ viêm, giúp chấm dứt tình trạng tái phát. Ngày nay, cắt amidan thường được thực hiện bằng công nghệ plasma hoặc coblator, ít chảy máu và hồi phục nhanh.

Chăm sóc tại nhà

Song song với điều trị chính, người bệnh nên duy trì thói quen chăm sóc để hỗ trợ hồi phục nhanh hơn:

• Uống đủ nước ấm mỗi ngày;
• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ;
• Tránh khói thuốc và môi trường ô nhiễm;
• Ăn thức ăn mềm, dễ nuốt, hạn chế đồ cay nóng;
• Nghỉ ngơi hợp lý và ngủ đủ giấc giúp cơ thể tăng sức đề kháng và phục hồi niêm mạc họng.

Khi nào cần phẫu thuật?

Không phải ai bị viêm amidan cũng cần phẫu thuật, nhưng trong những trường hợp sau, đây là lựa chọn hợp lý:

• Khi bệnh tái phát từ 3 - 5 lần/năm;
• Amidan phì đại gây tắc nghẽn đường thở;
• Xuất hiện biến chứng như áp xe quanh amidan, viêm tai giữa tái phát. 

Ngoài ra, nếu hơi thở có mùi hôi nặng do mủ ứ đọng lâu ngày, bác sĩ có thể chỉ định cắt amidan để tránh viêm lan rộng.

Cách phòng ngừa viêm amidan hốc mủ bã đậu tái phát

Sau điều trị, việc chăm sóc và phòng ngừa tái phát đóng vai trò rất quan trọng. Bạn có thể giảm nguy cơ mắc lại bằng cách:

• Giữ vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng, đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, súc họng nước muối mỗi sáng tối.
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, tránh uống nước đá hay để điều hòa quá lạnh.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, kiwi, ổi) và kẽm (tôm, trứng, hạt bí) để tăng đề kháng.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá và đồ ăn quá cay hoặc quá lạnh.
• Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc để cơ thể phục hồi tự nhiên.
• Tái khám định kỳ 6 tháng/lần để kiểm tra tình trạng amidan, đặc biệt nếu bạn từng bị viêm mạn tính.

Tóm lại, viêm amidan hốc mủ bã đậu tuy không phải là bệnh nguy hiểm tức thời, nhưng nếu để kéo dài hoặc điều trị sai cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng khó lường. Phát hiện sớm, tuân thủ hướng dẫn điều trị và duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh là chìa khóa giúp bạn bảo vệ sức khỏe đường hô hấp và tránh tái phát lâu dài.