Tử cung: Cấu tạo, chức năng và cách bảo vệ sức khỏe sinh sản

Vậy bạn hiểu gì về tử cung? Vị trí, cấu tạo và chức năng của tử cung như thế nào? Các vấn đề sức khỏe liên quan đến tử cung bao gồm các vấn đề nào? Cách chăm sóc tử cung ra sao? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tử cung, các vấn đề sức khỏe liên quan và cách duy trì sức khỏe tối ưu cho cơ quan này.

Tìm hiểu chung về tử cung 

Tử cung là cơ quan sinh dục nữ nằm ở trung tâm vùng chậu, phía sau bàng quang và phía trước trực tràng. Vị trí này được bảo vệ bởi khung xương chậu, giúp tử cung duy trì sự ổn định và kết nối với âm đạo thông qua cổ tử cung. Trong thai kỳ, tử cung có thể dịch chuyển nhẹ để thích nghi với sự phát triển của thai nhi, đảm bảo không gây áp lực lên các cơ quan lân cận.

Tử cung có hình dạng giống quả lê, với kích thước trung bình khoảng 7 - 8cm chiều dài, 5cm chiều rộng và 2 - 3 cm chiều dày ở phụ nữ trưởng thành chưa mang thai. Trong thai kỳ, tử cung có thể giãn nở đáng kể để chứa thai nhi. Cấu trúc của tử cung bao gồm các phần chính:

Đáy tử cung: Phần trên cùng - nơi hai vòi trứng (ống dẫn trứng) kết nối với tử cung. Đây là nơi hợp tử thường làm tổ sau khi thụ tinh.

Thân tử cung: Phần chính của cơ quan, bao gồm ba lớp:

• Nội mạc tử cung: Lớp trong cùng - nơi hợp tử làm tổ và phát triển. Lớp này dày lên trong chu kỳ kinh nguyệt để chuẩn bị cho thai kỳ và bong ra nếu không có thai.
• Cơ tử cung: Lớp cơ dày giúp tử cung co bóp trong quá trình sinh nở và kiểm soát chảy máu sau sinh.
• Thanh mạc: Lớp ngoài cùng giúp bảo vệ tử cung và kết nối với các mô xung quanh.

Eo cổ tử cung: Phần hẹp nối giữa thân tử cung và cổ tử cung.

Cổ tử cung: Phần dưới cùng, kết nối tử cung với âm đạo. Cổ tử cung đóng vai trò như “cửa ngõ” cho tinh trùng đi vào hoặc thai nhi đi ra ngoài trong quá trình sinh.

Với cấu trúc đặc biệt, tử cung đảm bảo các chức năng thiết yếu như:

• Nơi làm tổ của hợp tử: Sau khi trứng được thụ tinh, hợp tử di chuyển đến tử cung để làm tổ và phát triển thành thai nhi. Lớp nội mạc tử cung cung cấp môi trường lý tưởng cho quá trình này.
• Bảo vệ và nuôi dưỡng thai nhi: Trong suốt thai kỳ, tử cung mở rộng để thích nghi với sự phát triển của thai nhi đồng thời cung cấp chất dinh dưỡng và oxy thông qua nhau thai.
• Tham gia vào quá trình sinh nở: Các cơ của tử cung co bóp mạnh mẽ trong quá trình chuyển dạ, giúp đẩy thai nhi ra ngoài qua cổ tử cung và âm đạo.
• Thải bỏ nội mạc tử cung: Nếu không có thai, lớp nội mạc tử cung sẽ bong tróc và được thải ra ngoài qua hiện tượng kinh nguyệt, đánh dấu sự khởi đầu của một chu kỳ mới.

Các vấn đề sức khỏe thường gặp liên quan đến tử cung

Tử cung có thể gặp nhiều vấn đề sức khỏe, từ lành tính đến nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến liên quan đến tử cung, bạn đọc có thể tham khảo:

U xơ tử cung

U xơ tử cung là các khối u lành tính phát triển trong hoặc trên lớp cơ của tử cung. U xơ thường xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, gây triệu chứng như đau bụng, rong kinh hoặc khó thụ thai. Mặc dù không phải tất cả các trường hợp đều cần điều trị nhưng u xơ lớn hoặc gây triệu chứng nghiêm trọng có thể cần phẫu thuật.

Lạc nội mạc tử cung

Tình trạng lạc nội mạc tử cung xảy ra khi mô nội mạc tử cung phát triển ở các vị trí bất thường như buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc vùng chậu. Các triệu chứng bao gồm đau bụng kinh dữ dội, chảy máu bất thường và nguy cơ vô sinh. Điều trị có thể bao gồm thuốc hoặc phẫu thuật tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng.

Ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là một trong những loại ung thư phổ biến ở phụ nữ, thường liên quan đến nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus). Triệu chứng bao gồm chảy máu âm đạo bất thường, đau khi quan hệ hoặc khí hư có mùi. May mắn thay, ung thư cổ tử cung có thể được phòng ngừa bằng vắc xin HPV và phát hiện sớm qua các xét nghiệm tầm soát như Pap smear.

Viêm nhiễm tử cung

Viêm nhiễm tử cung thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra, đặc biệt sau sinh nở, phá thai không an toàn hoặc nhiễm trùng đường sinh dục. Các triệu chứng bao gồm sốt, đau vùng chậu và khí hư có mùi hôi. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm nhiễm có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như vô sinh.

Làm thế nào để chăm sóc và bảo vệ tử cung?

Việc chăm sóc sức khỏe tử cung là yếu tố quan trọng để duy trì khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể. Dưới đây là một số biện pháp chăm sóc và bảo vệ tử cung, bạn đọc có thể tham khảo:

Khám sức khỏe định kỳ

Phụ nữ từ 21 tuổi nên thực hiện khám phụ khoa định kỳ bao gồm xét nghiệm Pap smear hoặc HPV DNA test mỗi 3 - 5 năm để phát hiện sớm các bất thường ở tử cung. Điều này đặc biệt quan trọng với những người có nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc bệnh lý liên quan đến tử cung.

Tiêm vắc xin HPV

Vắc xin HPV giúp bảo vệ tử cung khỏi ung thư cổ tử cung với hiệu quả lên đến 90% nếu được tiêm trước khi tiếp xúc với virus. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị tiêm vắc xin cho trẻ em trong độ tuổi khuyến nghị để bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin C, E, kẽm và sắt giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ sức khỏe tử cung. Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt là lựa chọn tốt. Chị em nên hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều đường hoặc chất béo không lành mạnh.

Tập thể dục đều đặn

Các bài tập như yoga, đi bộ hoặc pilates giúp cải thiện tuần hoàn máu đến vùng chậu, hỗ trợ sức khỏe tử cung và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan. Tập thể dục cũng giúp giảm căng thẳng - một yếu tố có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.

Duy trì vệ sinh cá nhân

Vệ sinh vùng kín đúng cách, sử dụng sản phẩm phù hợp và tránh thụt rửa sâu có thể giúp ngăn ngừa viêm nhiễm tử cung. Ngoài ra, quan hệ tình dục an toàn và sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su cũng giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa?

Phụ nữ nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa phụ sản trong các trường hợp sau:

• Dấu hiệu bất thường: Đau bụng kinh dữ dội, chảy máu âm đạo bất thường, khí hư có mùi hoặc thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt (Ví dụ: Kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày hoặc lượng máu bất thường).
• Tiền sử gia đình: Có người thân mắc các bệnh lý liên quan đến tử cung như ung thư cổ tử cung, u xơ tử cung hoặc lạc nội mạc tử cung.
• Khó khăn trong thụ thai: Nếu gặp khó khăn khi mang thai hoặc có tiền sử sảy thai lặp lại, bác sĩ có thể kiểm tra các vấn đề liên quan đến tử cung như dị dạng tử cung hoặc u xơ.
• Triệu chứng sau sinh hoặc phá thai: Sốt, đau vùng chậu hoặc khí hư bất thường sau sinh nở hoặc phá thai cần được kiểm tra ngay để tránh viêm nhiễm tử cung.

Tử cung là một cơ quan sinh sản quan trọng, đóng vai trò cốt lõi trong việc mang thai, sinh con và duy trì chu kỳ kinh nguyệt. Hiểu rõ về cấu tạo, chức năng và các vấn đề sức khỏe liên quan đến tử cung giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ và tiêm phòng HPV, phụ nữ có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tử cung và đảm bảo chất lượng cuộc sống tốt hơn. Nếu bạn đang băn khoăn đâu là địa chỉ tiêm HPV uy tín thì hãy đến và trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng tại Tiêm chủng Long Châu bạn nhé.