Chảy máu âm đạo bất thường: Nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách phòng ngừa

Việc ra máu ngoài kỳ kinh, chảy máu sau quan hệ tình dục hay sau mãn kinh không nên xem nhẹ. Đã có nhiều trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn do bỏ qua dấu hiệu ban đầu. Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách phòng tránh chảy máu âm đạo bất thường sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.

Chảy máu âm đạo bất thường được định nghĩa như thế nào?

Chảy máu âm đạo bất thường là hiện tượng xuất huyết từ âm đạo xảy ra ngoài kỳ kinh nguyệt hoặc không phù hợp với chu kỳ thông thường của một người phụ nữ. Tình trạng này có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức, bao gồm:

• Ra máu giữa kỳ kinh (chảy máu ngoài chu kỳ);
• Chảy máu sau khi quan hệ tình dục;
• Chảy máu sau mãn kinh;
• Chảy máu sau khi sử dụng thuốc nội tiết hoặc các liệu pháp hormone;
• Chảy máu trong thai kỳ hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường khác.

Theo các chuyên gia y tế, chảy máu âm đạo bất thường không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, từ các rối loạn nhẹ đến bệnh lý nghiêm trọng. Vậy dấu hiệu âm đạo chảy máu bất thường là gì?

Để nhận biết chảy máu âm đạo bất thường, bạn cần chú ý đến các đặc điểm dưới đây:

• Lượng máu bất thường: Máu ra quá nhiều (như băng vệ sinh thấm ướt hoàn toàn trong 1 - 2 giờ) hoặc quá ít (chỉ lốm đốm).
• Màu sắc và tính chất: Máu có màu đỏ tươi, sẫm hoặc kèm theo cục máu đông. Có thể xuất hiện dịch tiết bất thường kèm mùi hôi khó chịu.
• Thời gian kéo dài: Chảy máu kéo dài hơn 7 ngày hoặc lặp lại thường xuyên ngoài chu kỳ kinh nguyệt.
• Triệu chứng đi kèm: Đau bụng dưới, cơ thể suy nhược, mệt mỏi, chóng mặt hoặc thậm chí ngất xỉu.

Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu được kể trên, hãy đến gặp bác sĩ phụ khoa để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến chảy máu âm đạo bất thường

Chảy máu vùng kín bất thường có thể do nhiều nguyên nhân và được chia thành ba nhóm nguyên nhân chính, bao gồm:

Nguyên nhân sinh lý hoặc do nội tiết

Chảy máu âm đạo bất thường có thể xuất phát từ những thay đổi tự nhiên trong cơ thể hoặc rối loạn nội tiết, bao gồm:

• Thay đổi theo độ tuổi: Ở tuổi dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt chưa ổn định do hệ nội tiết đang phát triển, dẫn đến hiện tượng ra máu âm đạo bất thường. Trong khi đó, ở giai đoạn tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, sự sụt giảm hormone estrogen có thể gây ra chảy máu bất thường hoặc lốm đốm vết máu ở vùng kín.
• Căng thẳng kéo dài: Stress tâm lý hoặc thay đổi đột ngột trong lối sống, chẳng hạn như thay đổi múi giờ, mất ngủ… có thể làm rối loạn hormone, dẫn đến chảy máu âm đạo ngoài kỳ kinh nguyệt.
• Sử dụng thuốc nội tiết: Thuốc tránh thai khẩn cấp, thuốc tránh thai hàng ngày hoặc liệu pháp hormone thay thế có thể gây ra máu bất thường như một tác dụng phụ. Ngoài ra, việc ngừng thuốc nội tiết đột ngột hoặc dùng không đúng liều cũng có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

Tuy nhiên, những nguyên nhân này thường không quá nghiêm trọng và có thể cải thiện khi cơ thể ổn định hoặc điều chỉnh lối sống.

Nguyên nhân bệnh lý phụ khoa

Nhiều bệnh lý phụ khoa có thể gây ra chảy máu âm đạo bất thường, bao gồm:

• Viêm nhiễm phụ khoa: Viêm âm đạo do vi khuẩn, nấm men hoặc các tác nhân khác có thể gây kích ứng và chảy máu nhẹ. Viêm cổ tử cung thường gây chảy máu sau quan hệ tình dục hoặc giữa các kỳ kinh.
• Polyp tử cung hoặc cổ tử cung: Đây là các khối u lành tính nhưng có thể gây chảy máu bất thường, đặc biệt sau quan hệ hoặc khi vận động mạnh.
• U xơ tử cung: Các khối u lành tính trong tử cung có thể làm tăng lượng máu kinh hoặc gây ra máu giữa kỳ.
• Lạc nội mạc tử cung: Tình trạng mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung, gây đau và chảy máu bất thường.
• Tăng sản nội mạc tử cung: Sự phát triển quá mức của lớp nội mạc tử cung, đôi khi là tiền đề của ung thư nội mạc tử cung.
• Ung thư phụ khoa: Ung thư cổ tử cung, ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư âm đạo là những bệnh lý nghiêm trọng, thường gây chảy máu sau mãn kinh hoặc sau quan hệ.

Nguyên nhân liên quan đến thai kỳ

Trong thai kỳ, chảy máu âm đạo bất thường có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng như:

• Dọa sảy thai: Chảy máu kèm đau bụng dưới trong 3 tháng đầu thai kỳ có thể là dấu hiệu dọa sảy thai.
• Thai ngoài tử cung: Tình trạng thai làm tổ ngoài tử cung, gây chảy máu và đau bụng dữ dội, cần cấp cứu ngay.
• Nhiễm trùng tử cung: Viêm nhiễm trong thai kỳ có thể gây chảy máu và nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.

Những trường hợp này đòi hỏi sự can thiệp y tế kịp thời để bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé.

Chảy máu âm đạo bất thường có nguy hiểm không?

Việc đánh giá hiện tượng chảy máu âm đạo bất thường có nguy hiểm hay không còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. 

Trường hợp không quá nghiêm trọng

Không phải mọi trường hợp chảy máu âm đạo bất thường đều đáng lo ngại. Một số trường hợp có thể tự cải thiện mà không cần can thiệp y tế, chẳng hạn:

• Rối loạn nội tiết tạm thời: Ở tuổi dậy thì hoặc tiền mãn kinh, sự dao động hormone có thể gây ra máu bất thường nhưng thường tự ổn định.
• Tác dụng phụ của thuốc tránh thai: Nhiều phụ nữ gặp hiện tượng ra máu lốm đốm trong 1 - 3 tháng đầu khi bắt đầu dùng thuốc tránh thai.
• Căng thẳng hoặc thay đổi lối sống: Stress tạm thời hoặc thay đổi cân nặng đột ngột có thể gây rối loạn kinh nguyệt tạm thời.

Trong những trường hợp này, việc theo dõi triệu chứng và điều chỉnh lối sống thường đủ để cải thiện tình trạng.

Khi nào là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng?

Chảy máu âm đạo bất thường có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt khi đi kèm các triệu chứng sau:

• Ra máu sau mãn kinh: Đây là dấu hiệu cảnh báo ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư cổ tử cung, cần thăm khám ngay.
• Ra máu sau quan hệ tình dục: Có thể liên quan đến tổn thương cổ tử cung, viêm nhiễm hoặc thậm chí ung thư cổ tử cung.
• Ra máu kèm đau bụng dữ dội hoặc sốt: Có thể là dấu hiệu của thai ngoài tử cung, viêm nhiễm nặng hoặc các vấn đề khác cần cấp cứu.
• Ra máu kéo dài kèm mệt mỏi, chóng mặt: Có thể do mất máu nhiều hoặc bệnh lý tiềm ẩn như u xơ tử cung lớn hoặc ung thư.

Nếu gặp những dấu hiệu này, bạn nên đến bác sĩ phụ khoa ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhằm hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Biện pháp phòng ngừa chảy máu âm đạo bất thường

Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa tình trạng chảy máu âm đạo bất thường mà chị em phụ nữ nên biết, cụ thể như sau:

Chủ động chăm sóc sức khỏe sinh sản

Để giảm nguy cơ chảy máu âm đạo bất thường, bạn cần duy trì thói quen chăm sóc sức khỏe sinh sản:

• Khám phụ khoa định kỳ: Thăm khám phụ khoa 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các bất thường, từ viêm nhiễm đến polyp hoặc u xơ.
• Tầm soát ung thư cổ tử cung: Phụ nữ từ 21 - 65 tuổi nên thực hiện xét nghiệm Pap smear định kỳ 3 năm/lần. Đồng thời, thực hiện xét nghiệm HPV (virus gây ung thư cổ tử cung) nên được thực hiện 5 năm/lần cho phụ nữ từ 30 tuổi trở lên.
• Duy trì cân nặng và tâm lý ổn định: Thừa cân hoặc căng thẳng kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết, dẫn đến chảy máu bất thường. Tập thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh và quản lý stress là những cách hiệu quả để duy trì sức khỏe tổng thể.

Quan hệ tình dục an toàn và vệ sinh vùng kín đúng cách

Vệ sinh và quan hệ tình dục an toàn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa viêm nhiễm, tránh gây tổn thương cho vùng kín:

• Đeo bao cao su: Giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục, chẳng hạn như virus HPV hoặc viêm âm đạo do vi khuẩn.
• Không thụt rửa âm đạo: Sử dụng dung dịch vệ sinh mạnh hoặc thụt rửa có thể phá vỡ hệ vi sinh tự nhiên, gây viêm nhiễm và chảy máu. Chỉ cần rửa nhẹ nhàng bằng nước sạch hoặc dung dịch dịu nhẹ.
• Mặc đồ lót thoáng mát: Chọn đồ lót bằng cotton, thay thường xuyên và giữ vùng kín khô ráo để tránh kích ứng hoặc nhiễm trùng.

Hạn chế tự ý sử dụng thuốc nội tiết

Việc sử dụng thuốc nội tiết không đúng cách là nguyên nhân phổ biến gây chảy máu âm đạo bất thường. Do đó, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau khi dung thuốc nội tiết:

• Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định: Thuốc tránh thai, liệu pháp hormone thay thế hoặc các loại thuốc nội tiết khác cần được bác sĩ kê đơn.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi bắt đầu hoặc ngừng bất kỳ loại thuốc nội tiết nào, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Chảy máu âm đạo bất thường có thể là biểu hiện sinh lý thông thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng, nhất là ở phụ nữ sau mãn kinh hoặc có yếu tố nguy cơ cao. Việc hiểu rõ nguyên nhân, biết khi nào cần đi khám và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp chị em bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện và chủ động. Đừng ngần ngại thăm khám phụ khoa định kỳ và lắng nghe cơ thể mình để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Sức khỏe sinh sản là nền tảng cho một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.