Nhiễm trùng do nấm Aspergillus - Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa

Nhiễm trùng do nấm Aspergillus đang trở thành mối lo ngại trong cộng đồng. Các bệnh do nhiễm nấm Aspergillus chủ yếu ảnh hưởng đến hệ hô hấp, đặc biệt là phổi. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về yếu tố nguy cơ gây bệnh, các dấu hiệu nhận biết sớm, cũng như những biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Nhiễm trùng do nấm Aspergillus là gì?

Aspergillus là một loại nấm mốc có cấu trúc dạng sợi, thường sống trong đất hoặc trên các chất hữu cơ như lá cây mục, thực phẩm hư hỏng hay bụi bẩn. Loại nấm này tạo ra rất nhiều bào tử nhỏ li ti, bay lẫn trong không khí nhờ gió. Vì vậy, con người hầu như tiếp xúc với bào tử của nấm Aspergillus mỗi ngày mà không hề hay biết.

Thông thường, khi người khỏe mạnh hít phải bào tử nấm Aspergillus, hệ miễn dịch sẽ loại bỏ chúng một cách hiệu quả. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc các bệnh phổi mạn tính, nấm có thể phát triển trong phổi hoặc các cơ quan khác và gây ra nhiễm trùng. 

Bào tử của nấm Aspergillus khi đi vào cơ thể có thể gây ra các phản ứng như:

• Ngứa mũi, hắt hơi, viêm mũi dị ứng hoặc viêm xoang;
• Ngứa trên da, nổi mẩn hoặc phát ban;
• Viêm phổi;
• Nhiễm nấm xâm lấn - nấm xâm nhập sâu vào máu và lan đến các cơ quan khác như gan, não hoặc thận,... có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Yếu tố nguy cơ gây nhiễm trùng do nấm Aspergillus

Người mắc bệnh nấm do Aspergillus thường có sẵn các vấn đề về phổi hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Một số trường hợp phổ biến bao gồm:

• Những người từng mắc lao phổi tạo hang, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển bên trong phổi.
• Người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như Corticoid, Azathioprine hoặc các thuốc hóa trị ung thư cũng có nguy cơ cao bị nhiễm nấm Aspergillus.
• Bệnh nhân mắc hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS), đặc biệt ở giai đoạn cuối, cơ thể người bệnh rất yếu, dễ bị các bệnh nhiễm trùng cơ hội như tiêu chảy kéo dài, lao kê tiến triển và nhiễm nấm toàn thân do Aspergillus.

Trong một số trường hợp, u nấm Aspergillus còn được phát hiện ở những người có bệnh lý phổi mạn tính không do lao như: Bệnh sarcoidosis, giãn phế nang, giãn phế quản, hoặc ung thư phổi có hoại tử trung tâm và tạo hang. 

Dấu hiệu và triệu chứng khi nhiễm nấm Aspergillus

Triệu chứng của bệnh nhiễm nấm Aspergillus thay đổi tùy thuộc vào vị trí nhiễm và mức độ nghiêm trọng. Một số người chỉ bị phản ứng dị ứng nhẹ, trong khi những người khác có thể gặp tình trạng nhiễm nấm nghiêm trọng đe dọa đến tính mạng.

Phản ứng dị ứng với nấm Aspergillus

Ở những người bị hen suyễn hoặc xơ nang, cơ thể có thể phản ứng mạnh với sự hiện diện của nấm Aspergillus, gây ra một dạng dị ứng gọi là viêm phế quản dị ứng do Aspergillus (ABPA). Các triệu chứng thường gặp gồm:

• Sốt nhẹ;
• Ho có đờm, đôi khi lẫn máu;
• Khó thở hoặc các cơn hen tái phát nặng hơn.

U nấm phổi (Aspergilloma)

Những người có sẵn bệnh phổi mạn tính như lao phổi, khí phế thũng hoặc sarcoidosis có nguy cơ cao hình thành u nấm phổi. Khi nấm phát triển trong các khoang tổn thương ở phổi, chúng tạo thành khối nấm (Aspergilloma). Ban đầu, người bệnh có thể chỉ bị ho nhẹ, nếu không điều trị khối nấm có thể phát triển lớn hơn và gây ra:

• Ho ra máu thường xuyên;
• Khò khè, khó thở;
• Hụt hơi, mệt mỏi.

Nhiễm nấm Aspergillus xâm lấn 

Đây là dạng bệnh nặng và nguy hiểm nhất do nấm Aspergillus gây ra. Tình trạng này xảy ra khi nấm từ phổi lan sang các cơ quan khác như não, tim, thận hoặc da. Thường gặp ở những người có hệ miễn dịch bị suy giảm nghiêm trọng, chẳng hạn như bệnh nhân HIV/AIDS, người đang điều trị ung thư bằng hóa trị, ghép tủy xương hoặc mắc các bệnh lý miễn dịch khác.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nhanh và dẫn đến tử vong. Tùy theo cơ quan bị ảnh hưởng, triệu chứng có thể khác nhau, nhưng một số biểu hiện thường gặp gồm:

• Sốt cao, ớn lạnh;
• Ho ra máu;
• Khó thở, hụt hơi;
• Đau ngực hoặc đau khớp;
• Nhức đầu, đau mắt;
• Tổn thương ngoài da như ban đỏ, sưng hoặc lở loét.

Phòng ngừa nhiễm nấm Aspergillus

Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh do nấm Aspergillus, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu, cần lưu ý một số biện pháp sau:

• Hạn chế tiếp xúc với môi trường dễ có nấm mốc: Như khu vực có bụi bẩn, không khí ô nhiễm, nơi chứa phân ủ, công trình xây dựng, kho chứa ngũ cốc hoặc thực phẩm dễ bị mốc.
• Đeo khẩu trang hoặc mặt nạ lọc bụi khi ra ngoài: Điều này giúp ngăn ngừa không chỉ bào tử nấm Aspergillus mà còn cả các vi khuẩn và tác nhân gây bệnh khác có trong không khí.

Nhiễm trùng do nấm Aspergillus là một bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu. Việc nhận biết sớm triệu chứng và điều trị kịp thời sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng. Đồng thời, thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe trước mối đe dọa tiềm ẩn từ loại nấm này.

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh! Hãy đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm ngừa đầy đủ các loại vắc xin cần thiết, đặc biệt là cho người có nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người lớn tuổi và người có bệnh nền. Với đội ngũ y tế chuyên môn, dịch vụ nhanh chóng và an toàn, Long Châu luôn đồng hành cùng bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe.