Ớn lạnh trong người là gì? Tại sao bạn lại mắc bệnh?

Ớn lạnh trong người là một trong những phản ứng sinh lý phổ biến nhất của cơ thể của bạn. Ví dụ, khi bạn đi bộ trên một con đường lạnh và có gió mạnh có thể gây ra phản ứng này. Hoặc đó có thể là một cơ chế của hệ miễn dịch - hàng rào bảo vệ cơ thể chống lại vi trùng - để chống lại nhiễm trùng hoặc bệnh lý như cúm hoặc sỏi thận. Một số tình trạng như suy giáp hoặc thiếu máu cũng có thể gây ra cảm giác ớn lạnh.

Phần lớn dân số thế giới sẽ trải qua cảm giác ớn lạnh trong người ít nhất một lần trong đời. Mặc dù ớn lạnh trong người có thể gây mệt mỏi, khó chịu, đây lại là một phần quan trọng trong cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ớn lạnh trong người

Ớn lạnh trong người là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang cố gắng điều chỉnh nhiệt độ bên trong cơ thể của mình. Khi bị ớn lạnh, bạn có thể cảm thấy:

• Run rẩy hoặc rung giật.
• Rung lắc.
• Răng va vào nhau (hàm răng của bạn như đang va vào nhau, đôi khi kèm theo cảm giác răng bị chạm vào nhau).
• Nổi da gà (những nốt nhỏ trên da giống như phát ban).

Đây là những phản ứng không chủ ý của cơ thể. "Không chủ ý" có nghĩa là bạn không thể tự kiểm soát các triệu chứng một cách có ý thức. Việc run rẩy khiến các cơ của bạn co lại và giãn ra, giúp làm ấm cơ thể.

Đôi khi, bạn có thể bị ớn lạnh do tiếp xúc với nhiệt độ lạnh. Việc run rẩy cũng có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang chiến đấu với một căn bệnh, nhiễm trùng hoặc vấn đề sức khỏe khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn cần khám bác sĩ hoặc đến bệnh viện ngay nếu bạn bị ớn lạnh trong người kèm theo các triệu chứng:

• Nhiệt độ trên 40°C hoặc dưới 35°C ở người lớn hoặc trẻ em trên 3 tuổi.
• Nhiệt độ trên 39°C ở trẻ em từ 3 tháng đến 3 tuổi.
• Nhiệt độ trên 38°C ở trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi.
• Đau ngực hoặc đau không rõ nguyên nhân.
• Mệt mỏi cực độ.
• Đau bụng dữ dội.
• Thở khò khè hoặc khó thở.

Ớn lạnh trong người kèm sốt

Bạn có thể bị ớn lạnh trong người kèm theo sốt hoặc không. Nếu bạn bị sốt kèm theo ớn lạnh, bạn có thể bị nhiễm trùng hoặc virus.

Cúm

Cơ thể bạn sẽ tạo ra cảm giác ớn lạnh trong người để tăng nhiệt độ bên trong và tiêu diệt virus cúm mà bạn đã nhiễm. Đây là lý do vì sao sốt và ớn lạnh thường xảy ra cùng lúc. Nếu cúm là nguyên nhân gây ra ớn lạnh, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng như đau họng hoặc ho, sổ mũi hoặc nghẹt mũi, đau nhức cơ bắp, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy.

Nhiễm trùng

Cơ thể bạn có thể phản ứng lại với nhiễm trùng bằng cách tạo ra cảm giác ớn lạnh trong người, ví dụ như khi bị viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bệnh sốt rét. Tình trạng nhiễm trùng có thể gây ra ớn lạnh trong người cùng với các triệu chứng khác như sốt, ho, đau họng hoặc lở miệng, nghẹt mũi, khó thở, cứng cổ, đau hoặc nóng rát khi đi tiểu, tiêu chảy, nôn ói, đau bụng, đỏ, đau hoặc sưng ở một khu vực nào đó.

Nhiễm trùng do sỏi thận

Đôi khi, các khoáng chất và muối kết lại với nhau tạo thành một khối cứng bên trong thận gọi là sỏi thận. Bạn có khả năng bị sỏi thận cao nếu bạn không uống đủ nước mỗi ngày, ăn chế độ ăn giàu protein, hoặc có chỉ số khối cơ thể cao.

Nếu sỏi thận gây kích ứng hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu, nó có thể dẫn đến nhiễm trùng với các triệu chứng bao gồm ớn lạnh  trong người và đau ở một bên hông, lưng, bụng hoặc bẹn, đau khi đi tiểu, nước tiểu có màu hồng, đỏ hoặc nâu, cảm giác muốn đi tiểu khẩn cấp, đi tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn so với bình thường, nước tiểu đục và có mùi lạ.

Ớn lạnh trong người không kèm sốt

Bạn cũng có thể bị ớn lạnh trong người mà không kèm sốt do nhiều lý do:

Thời tiết lạnh

Khi bạn ở ngoài trời trong thời tiết lạnh, cơ thể bạn sẽ mất nhiệt nhanh hơn so với khả năng tạo ra nhiệt. Ớn lạnh trong người là cách cơ thể bạn cố gắng tạo ra nhiệt để đưa nhiệt độ trở lại bình thường.

Hạ thân nhiệt

Nếu cơ thể bạn mất nhiệt nhanh hơn so với khả năng tạo ra nhiệt, nhiệt độ cơ thể sẽ bắt đầu giảm. Nếu nhiệt độ của bạn giảm dưới 35°C, bạn sẽ mắc phải tình trạng gọi là hạ thân nhiệt. Các cơ quan của bạn không thể hoạt động như bình thường khi bị hạ thân nhiệt. Ớn lạnh trong người là cách cơ thể bạn cố gắng làm ấm lại.

Rùng mình là dấu hiệu đầu tiên của hạ thân nhiệt. Các triệu chứng khác cần chú ý bao gồm nói ngọng, hơi thở chậm, nông, mệt mỏi, mạch yếu, cảm giác vụng về, lú lẫn, da lạnh, đỏ (ở trẻ sơ sinh).

Suy giáp

Khi bạn bị suy giáp, tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone giúp cơ thể bạn giữ ấm và duy trì hoạt động của các cơ quan. Ngoài ớn lạnh không có sốt, các triệu chứng có thể bao gồm mệt mỏi, da khô, cảm giác đãng trí, trầm cảm, táo bón.

Hạ đường huyết

Hạ đường huyết xảy ra khi lượng đường trong máu giảm xuống mức nguy hiểm. Điều này thường xảy ra nếu bạn bị đái tháo đường và chế độ ăn uống hoặc thuốc của bạn không được cân đối.

Mặc dù hiếm, những người không bị đái tháo đường cũng có thể bị hạ đường huyết.

Nếu bạn bị hạ đường huyết, bạn có thể bị ớn lạnh mà không có sốt. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm lo âu, rùng mình, yếu ớt, da ẩm ướt, đổ mồ hôi, cảm giác đói, buồn nôn, cảm giác buồn ngủ.

Thuốc

Một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc trị đau nửa đầu và ma túy bất hợp pháp, có thể gây ớn lạnh khi bạn:

• Bắt đầu sử dụng thuốc;
• Tăng liều;
• Uống quá liều được chỉ định;
• Đột ngột ngừng sử dụng thuốc.

Thiếu máu

Thiếu máu do thiếu sắt, loại thiếu máu phổ biến nhất, ảnh hưởng đến các tế bào máu của bạn. Cơ thể bạn sử dụng sắt để tạo ra hemoglobin, một loại protein mang oxy đến các mô và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Khi sắt trong cơ thể bạn thấp, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt và yếu. Bạn cũng có thể cảm thấy lạnh hơn bình thường và bị ớn lạnh trong người.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh ớn lạnh trong người?

• Người bị nhiễm trùng như cảm lạnh, cúm, viêm phổi, nhiễm trùng tiết niệu, viêm amidan, nhiễm trùng máu.
• Những người bị rối loạn tâm lý như lo âu, hoảng loạn có thể gây ra hiện tượng ớn lạnh trong người.
• Người lao động trong môi trường lạnh, người làm việc ngoài trời trong thời tiết xấu hoặc những người bị mắc kẹt trong điều kiện lạnh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ớn lạnh trong người

• Tiếp xúc lâu trong môi trường lạnh, ngâm nước lạnh, hoặc không đủ quần áo ấm trong điều kiện lạnh.
• Sử dụng các chất kích thích, thuốc giảm đau, hoặc thuốc giảm triệu chứng có thể làm giảm khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định.
• Tình trạng bệnh lý làm giảm lưu thông máu như bệnh mạch vành, huyết áp thấp, hoặc rối loạn tuần hoàn máu.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ớn lạnh trong người

Bác sĩ sẽ đặt các câu hỏi liên quan đến triệu chứng ớn lạnh trong người và sốt gồm:

• Cơn ớn lạnh có khiến bạn run rẩy, hay bạn chỉ cảm thấy lạnh?
• Nhiệt độ cơ thể cao nhất kèm theo ớn lạnh là bao nhiêu?
• Bạn chỉ bị ớn lạnh một lần, hay lặp lại nhiều lần?
• Mỗi đợt ớn lạnh kéo dài bao lâu?
• Cơn ớn lạnh bắt đầu sau khi tiếp xúc với dị nguyên, hay khởi phát đột ngột?
• Bạn có kèm theo triệu chứng nào khác không?

Bác sĩ cũng sẽ khám lâm sàng và có thể chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng để xác định liệu nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus có phải là nguyên nhân gây sốt và ớn lạnh trong người hay không. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Xét nghiệm máu, trong đó có cấy máu để phát hiện vi khuẩn hoặc nấm trong máu.
• Cấy đàm lấy từ phổi và phế quản.
• Phân tích nước tiểu.
• X-quang ngực để phát hiện viêm phổi, lao phổi hoặc các nhiễm trùng khác.

Phương pháp điều trị ớn lạnh trong người hiệu quả

Việc mặc nhiều lớp quần áo hoặc đến một nơi ấm có thể giúp cơn ớn lạnh do lạnh biến mất. Bạn cũng có thể uống sô-cô-la nóng, cà phê hoặc trà để làm tăng nhiệt độ cơ thể bên trong.

Nếu cơn ớn lạnh trong người là do bệnh lý, nhiễm trùng hoặc vấn đề sức khỏe khác, điều trị tình trạng cơ bản sẽ giúp loại bỏ triệu chứng này. Các phương pháp điều trị sẽ thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, có thể bao gồm:

• Kháng sinh cho các nhiễm trùng do vi khuẩn và ký sinh trùng.
• Thuốc kháng virus cho các nhiễm trùng do virus.
• Thuốc không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen hoặc ibuprofen cho các tình trạng như cúm gây sốt và ớn lạnh.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ớn lạnh trong người

Chế độ sinh hoạt

• Tập thể dục giúp kích thích tuần hoàn máu, tăng cường sức đề kháng và giúp cơ thể duy trì nhiệt độ ổn định bao gồm chạy bộ, đi bộ, bơi lội, hoặc tập yoga.
• Không ngồi yên quá lâu, hãy đứng dậy và đi lại để giúp máu lưu thông.
• Mặc đủ ấm, đặc biệt là khi ra ngoài, đảm bảo các bộ phận như tay, chân, cổ và đầu luôn được che kín.
• Duy trì không gian sống ấm áp, sử dụng máy sưởi hoặc giữ nhà kín gió trong mùa lạnh.
• Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi, tái tạo năng lượng.

Chế độ dinh dưỡng

• Ăn đủ các nhóm dưỡng chất, đặc biệt là sắt, vitamin B12, vitamin D, và kẽm để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Bổ sung thực phẩm giàu protein và chất béo lành mạnh.
• Cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp duy trì chức năng thận và tuần hoàn máu.

Phương pháp phòng ngừa ớn lạnh trong người hiệu quả

Bạn có thể ngăn ngừa tình trạng ớn lạnh trong người bằng cách mặc ấm khi ra khỏi nhà trong thời tiết lạnh. Mặc nhiều lớp quần áo giúp bạn điều chỉnh trang phục theo nhiệt độ, tránh việc ra mồ hôi. Việc ra mồ hôi rồi sau đó bị lạnh có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể quá mức.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe để phòng ngừa các tình trạng y tế gây ra tình trạng ớn lạnh trong người. Tránh lạm dụng thuốc hay rượu bia. Nếu bạn có bệnh lý như đái tháo đường, hãy chú ý quản lý lượng đường trong máu của mình.