Sốt cao 40 - 41 độ C: Nguyên nhân và cách xử lý

Sốt cao 40 - 41 độ C không chỉ là dấu hiệu của các bệnh nhiễm trùng mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như co giật, suy hô hấp hay tổn thương não. Đọc ngay bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu để hiểu rõ nguyên nhân, biến chứng và các phương pháp hạ sốt hiệu quả khi gặp tình trạng này.

Các nguyên nhân gây sốt cao 40 - 41 độ C

Sốt cao từ 40 - 41 độ C là dấu hiệu nghiêm trọng, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus: Sốt cao 40 - 41 độ C thường là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn hoặc virus. Các bệnh lý như viêm phổi, viêm phế quản, viêm họng, sốt xuất huyết, cúm hoặc COVID-19 có thể gây sốt cao kèm theo các triệu chứng như ho, đau họng, khó thở, hoặc phát ban. Khi cơ thể bị nhiễm trùng, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách tăng nhiệt độ để chống lại tác nhân gây bệnh.

Các bệnh do virus nguy hiểm: Một số virus nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, sốt rét hoặc sốt mò có thể gây sốt rất cao và kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như đau đầu, co giật, buồn nôn, hoặc rối loạn ý thức. Những bệnh này có thể để lại di chứng nặng nề hoặc đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Say nắng, sốc nhiệt: Khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài mà không có đủ nước và chất điện giải, nguy cơ say nắng hoặc sốc nhiệt rất cao. Tình trạng này khiến cơ thể mất khả năng điều hòa nhiệt độ, dẫn đến sốt cao, chóng mặt, mệt mỏi, da nóng đỏ, thậm chí có thể gây hôn mê nếu không được xử lý kịp thời.

Phản ứng với thuốc hoặc vắc xin: Một số người có thể bị sốt do phản ứng với thuốc, bao gồm kháng sinh, thuốc chống động kinh hoặc sau khi tiêm vắc xin. Đây là phản ứng của hệ miễn dịch với các thành phần trong thuốc hoặc vắc xin. Thông thường, sốt sau tiêm vắc xin nhẹ và tự khỏi trong 24 - 48 giờ, hiếm khi gây sốt cao trên 39 - 40°C. Tuy nhiên, nếu sốt kéo dài, vượt quá 40°C, kèm theo co giật, khó thở hoặc rối loạn ý thức, cần theo dõi chặt chẽ và đến cơ sở y tế kiểm tra ngay.

Bệnh tự miễn và viêm nhiễm mãn tính: Một số bệnh tự miễn như lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh Kawasaki ở trẻ nhỏ cũng có thể gây sốt cao. Những bệnh này khiến hệ miễn dịch tấn công nhầm vào cơ thể, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm kéo dài và sốt cao liên tục. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tổn thương đến các cơ quan quan trọng như tim, gan và thận.

Những biến chứng có thể xảy ra khi sốt cao

Sốt cao từ 40 - 41 độ C là tình trạng nguy hiểm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được kiểm soát kịp thời. Dưới đây là các biến chứng có thể xảy ra khi sốt cao kéo dài:

Co giật do sốt: Co giật do sốt thường xảy ra ở trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi khi nhiệt độ cơ thể tăng quá cao và đột ngột. Khi bị co giật, trẻ có thể mất ý thức, mắt trợn ngược, tay chân co cứng hoặc giật liên tục trong vài phút. Dù đa số trường hợp không để lại di chứng lâu dài, nhưng nếu co giật kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, có thể ảnh hưởng đến não bộ và tăng nguy cơ động kinh về sau.

Suy hô hấp: Khi sốt cao kéo dài, cơ thể mất nước nhiều dẫn đến suy giảm chức năng của phổi và hệ hô hấp. Điều này có thể khiến người bệnh thở nhanh, thở dốc hoặc khó thở. Đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi, suy hô hấp có thể diễn tiến nhanh thành tình trạng nguy hiểm như suy hô hấp cấp, cần hỗ trợ thở máy để duy trì sự sống.

Phù não, tổn thương não: Sốt quá cao có thể khiến não bộ bị sưng phù, làm tăng áp lực nội sọ, gây ra các triệu chứng như đau đầu dữ dội, buồn nôn, lú lẫn, co giật hoặc hôn mê. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn, ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng vận động và nhận thức của người bệnh.

Rối loạn tim mạch: Khi nhiệt độ cơ thể tăng cao, tim sẽ phải hoạt động mạnh hơn để bơm máu và điều hòa nhiệt. Điều này làm tim đập nhanh bất thường, gây rối loạn nhịp tim và có thể dẫn đến suy tim cấp ở những người có bệnh tim mạch từ trước. Ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, sốt cao còn làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

Suy thận cấp: Khi sốt cao kéo dài, cơ thể mất nước nghiêm trọng dẫn đến giảm lượng máu đến thận, làm suy giảm chức năng lọc của thận. Điều này có thể gây thiểu niệu (giảm lượng nước tiểu), rối loạn điện giải, và thậm chí suy thận cấp, cần lọc máu để duy trì sự sống. Nếu không được điều trị kịp thời, suy thận cấp có thể trở thành suy thận mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài.

Nhiễm trùng lan rộng, sốc nhiễm trùng: Sốt cao có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng như viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng huyết. Nếu vi khuẩn hoặc virus không được kiểm soát, chúng có thể lan rộng khắp cơ thể, gây sốc nhiễm trùng – một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến suy đa tạng và tử vong.

Sốc nhiệt và nguy cơ tử vong: Khi nhiệt độ cơ thể tăng quá cao, trên 41 độ C, cơ thể có thể rơi vào trạng thái sốc nhiệt, mất khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ. Điều này gây rối loạn ý thức, hôn mê, rối loạn tuần hoàn, suy đa tạng và có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nên làm gì khi sốt cao 40 - 41 độ C?

Khi sốt cao 40 - 41 độ C, cần xử lý ngay để tránh biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các bước cần thực hiện:

• Uống thuốc hạ sốt: Dùng paracetamol theo đúng liều lượng (10 - 15 mg/kg/lần), cách nhau 4 - 6 giờ nếu cần. Không dùng ibuprofen nếu nghi ngờ sốt xuất huyết.
• Chườm ấm: Dùng khăn ấm lau người, đặc biệt ở trán, nách, bẹn để giúp hạ nhiệt. Tránh chườm lạnh vì có thể làm co mạch, khiến cơ thể giữ nhiệt nhiều hơn.

• Uống nhiều nước: Bổ sung nước lọc, nước oresol hoặc nước ép trái cây để ngăn mất nước. Nếu không uống được, cần đến bệnh viện để truyền dịch.
• Mặc quần áo thoáng mát: Chọn quần áo rộng, thoáng, thấm mồ hôi để giúp cơ thể giải nhiệt tốt hơn. Không đắp chăn dày khi sốt cao.
• Theo dõi dấu hiệu nguy hiểm: Nếu sốt trên 41 độ C, co giật, lơ mơ, khó thở hoặc tím tái, cần đưa đến bệnh viện ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.

Sốt cao 40 - 41 độ C là một triệu chứng nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Việc nhận diện và can thiệp nhanh chóng trong giai đoạn đầu sẽ giúp hạn chế các rủi ro đối với sức khỏe, đặc biệt là đối với trẻ em, người già và những người có bệnh lý nền. Nếu gặp phải tình trạng sốt cao, hãy chủ động hạ sốt, bổ sung nước, theo dõi sát sao các dấu hiệu và đến bệnh viện khi cần thiết để nhận sự chăm sóc y tế kịp thời. Việc chủ động phòng ngừa và xử lý đúng cách sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe một cách hiệu quả nhất.