Nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn và cách phòng tránh

Chảy máu mũi ở người lớn là tình trạng phổ biến, có thể xảy ra đột ngột và khiến nhiều người hoang mang. Tuy nhiên, không phải lúc nào hiện tượng này cũng là dấu hiệu nguy hiểm. Đôi khi, chỉ là do thời tiết hanh khô, thói quen sinh hoạt hoặc va chạm nhẹ. Việc nhận biết đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn biết khi nào có thể xử lý tại nhà và khi nào cần đi khám.

Nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn thường gặp nhất

Nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn phổ biến nhất:

Khô niêm mạc mũi do thời tiết hoặc điều hòa:

Môi trường khô hanh, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa liên tục, làm mất độ ẩm của niêm mạc mũi. Điều này khiến niêm mạc dễ nứt, gây vỡ các mao mạch nhỏ và dẫn đến chảy máu mũi. Đây là nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn phổ biến nhất, đặc biệt ở những vùng có khí hậu khô.

Tác động vật lý như ngoáy mũi, xì mũi mạnh:

Thói quen ngoáy mũi hoặc xì mũi quá mạnh có thể làm tổn thương các mao mạch ở vách ngăn mũi, nơi tập trung nhiều mạch máu nhỏ. Đây là một nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn thường gặp, đặc biệt ở những người có thói quen ngoáy mũi thường xuyên.

Dị ứng, viêm xoang hoặc cảm cúm:

Các bệnh lý đường hô hấp trên như viêm mũi dị ứng, viêm xoang hoặc cảm cúm làm tăng lưu lượng máu đến niêm mạc mũi, khiến các mạch máu dễ bị sưng phù và vỡ. Viêm xoang mạn tính có thể gây nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn tái phát, đặc biệt khi kèm theo hắt hơi hoặc nghẹt mũi.

Tăng huyết áp:

Tăng huyết áp làm tăng áp lực lên các mạch máu, đặc biệt là các mao mạch mỏng manh trong niêm mạc mũi. Chảy máu mũi do tăng huyết áp thường xảy ra đột ngột, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm. Đây là một nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn cần được theo dõi chặt chẽ, nhất là ở người lớn tuổi.

Rối loạn đông máu hoặc thiếu vitamin K:

Các bệnh lý như hemophilia, giảm tiểu cầu, hoặc thiếu vitamin K (thường gặp ở người bệnh gan) làm máu khó đông, dẫn đến chảy máu mũi kéo dài ngay cả khi không có chấn thương. Người dùng thuốc chống đông như warfarin hoặc aspirin cũng có nguy cơ cao hơn.

Khối u mũi – xoang hoặc u vòm họng:

Chảy máu mũi một bên, đặc biệt khi kèm theo nghẹt mũi kéo dài, đau đầu dai dẳng hoặc giảm khứu giác, có thể là dấu hiệu của polyp mũi, u lành hoặc ung thư mũi xoang. Đây là nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn hiếm gặp nhưng cực kỳ nghiêm trọng, cần nội soi và chẩn đoán hình ảnh để xác định.

Khi nào chảy máu mũi ở người lớn cần đi khám bác sĩ?

Một số dấu hiệu sau đây cho thấy bạn cần đi khám ngay để được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và điều trị kịp thời:

• Chảy máu mũi lặp lại nhiều lần/tuần, không rõ nguyên nhân: Có thể liên quan đến bệnh lý tiềm ẩn như viêm xoang hoặc rối loạn đông máu.
• Máu chảy không cầm được sau 20 phút: Gợi ý tổn thương mạch máu lớn hoặc rối loạn đông máu.
• Kèm theo các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, thở gấp, da xanh xao: Có thể do mất máu nghiêm trọng hoặc bệnh lý nền.
• Xuất hiện sau khi dùng thuốc chống đông hoặc thuốc cao huyết áp: Cần đánh giá nguy cơ biến chứng.
• Kèm theo dấu hiệu khác như sút cân, nghẹt mũi kéo dài một bên, đau nhức xoang: Gợi ý khối u hoặc nhiễm trùng nặng.

Lưu ý: Nếu lượng máu chảy nhiều (trên 100 ml) hoặc kèm dấu hiệu sốc (ngất xỉu, mạch nhanh), cần gọi cấp cứu ngay.

Bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng trong các trường hợp sau:

• Chảy máu mũi tái diễn nhiều lần mà không rõ nguyên nhân: Có thể cần nội soi để kiểm tra polyp hoặc lệch vách ngăn.
• Có cảm giác cục máu đông hoặc nghẹt mũi kéo dài một bên: Gợi ý khối u hoặc viêm xoang mạn tính.
• Tiền sử tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, rối loạn đông máu: Cần đánh giá nguy cơ biến chứng.
• Đã xử lý tại nhà nhưng không cải thiện: Có thể cần can thiệp như đốt mạch máu hoặc phẫu thuật chỉnh vách ngăn.

Cách xử lý khi bị chảy máu mũi và cách phòng ngừa hiệu quả

Khi gặp tình trạng chảy máu mũi, bạn nên thực hiện các bước sau để cầm máu an toàn:

• Ngồi thẳng người, cúi nhẹ đầu về trước: Giúp ngăn máu chảy ngược vào họng, tránh nguy cơ nghẹn hoặc nôn.
• Dùng tay bóp chặt cánh mũi: Giữ trong 5 – 10 phút để tạo áp lực, giúp cầm máu. Hít thở bằng miệng trong lúc bóp mũi.
• Chườm lạnh lên sống mũi: Đặt khăn lạnh hoặc túi đá lên sống mũi để co mạch, hỗ trợ cầm máu.
• Tránh nằm ngửa hoặc xì mũi mạnh: Những hành động này có thể làm máu chảy nhiều hơn.

Lưu ý: Không nhét bông hoặc gạc sâu vào mũi vì có thể gây nhiễm trùng. Nếu máu không cầm sau 20 phút, cần đến cơ sở y tế ngay.

Để giảm nguy cơ tái phát chảy máu mũi, bạn nên:

• Giữ ẩm mũi: Nhỏ nước muối sinh lý 0.9% mỗi ngày để giữ ẩm niêm mạc mũi. Các biện pháp dân gian như dùng nước lá húng chanh hoặc trà gừng có thể hỗ trợ giảm kích ứng, nhưng cần tham khảo bác sĩ.
• Tránh ngoáy mũi, xì mũi mạnh hoặc dùng điều hòa lạnh sâu: Những thói quen này làm tổn thương niêm mạc mũi.
• Bổ sung vitamin C, K và uống đủ nước: Uống 1.5 – 2 lít nước/ngày và bổ sung vi chất giúp tăng cường sức khỏe mạch máu.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt nếu bạn có bệnh nền như tăng huyết áp hoặc rối loạn đông máu.

Nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn rất đa dạng, từ những yếu tố lành tính như khô niêm mạc mũi đến các bệnh lý nghiêm trọng như tăng huyết áp, rối loạn đông máu hoặc khối u đều có thể xảy ra. Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã hiểu rõ các nguyên nhân chảy máu mũi ở người lớn, xử lý đúng cách và áp dụng biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn giảm nguy cơ tái phát và bảo vệ sức khỏe. Đừng chủ quan nếu bạn bị chảy máu mũi thường xuyên hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường như chóng mặt, đau đầu hoặc nghẹt mũi kéo dài. Hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhé.