Dấu hiệu bệnh dại ở người là gì? Triệu chứng và cách điều trị

Dấu hiệu bệnh dại ở người là một vấn đề y tế nghiêm trọng và đáng chú ý, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Bệnh dại là một loại virus lây truyền qua nước bọt của động vật bị nhiễm bệnh, thường xuyên xảy ra qua vết cắn từ chó hoặc mèo hoang. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến cái chết. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá các dấu hiệu bệnh dại ở người để nâng cao ý thức phòng ngừa đối với căn bệnh này.

Dấu hiệu bệnh dại ở người là gì?

Dấu hiệu bệnh dại ở người ban đầu gồm: Sốt, nhức đầu, mệt mỏi, ngứa hoặc tê tại vết cắn. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp sợ nước, sợ gió, ảo giác, co giật và kích động thần kinh. Đây là bệnh cực kỳ nguy hiểm, thường tử vong nếu không tiêm phòng sớm.

Dấu hiệu ban đầu của bệnh dại thường khá mờ nhạt và khó nhận biết. Chúng có thể giống như triệu chứng của một số bệnh lý thông thường khác. Tuy nhiên, việc phát hiện sớm sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị.

Giai đoạn ủ bệnh

Giai đoạn ủ bệnh thường kéo dài từ 2 đến 3 tháng, nhưng cũng có thể dao động từ vài ngày đến hơn 1 năm, tùy thuộc vào vị trí vết cắn và lượng virus xâm nhập. Trong giai đoạn này, virus dại âm thầm di chuyển từ nơi bị cắn theo thần kinh ngoại biên đến hệ thần kinh trung ương.

• Không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng.

• Một số người có thể cảm thấy mệt mỏi nhẹ, sốt nhẹ, đau đầu, chán ăn, hoặc ngứa, tê, đau nhói tại vị trí vết cắn (dấu hiệu báo động sớm quan trọng).

Giai đoạn tiền triệu (Prodromal stage)

Kéo dài khoảng 2 - 10 ngày. Đây là thời điểm virus bắt đầu tác động lên hệ thần kinh.

• Toàn thân: Sốt nhẹ, mệt mỏi, đau đầu, khó chịu, chán ăn, buồn nôn.

• Tại vết cắn: Cảm giác đau, ngứa ran, tê hoặc nóng rát – là dấu hiệu cảnh báo đặc trưng.

• Thần kinh: Thay đổi tâm trạng, lo âu, bứt rứt, trầm cảm, mất ngủ.

• Một số bệnh nhân bắt đầu có cảm giác sợ gió hoặc sợ nước nhẹ.

Giai đoạn toàn phát

Là giai đoạn có biểu hiện lâm sàng rõ rệt, thường kéo dài 2 - 7 ngày và chia thành hai thể:

Thể cuồng (chiếm khoảng 80%):

• Sợ nước (hydrophobia): Co thắt họng dữ dội khi uống nước hoặc chỉ nghe tiếng nước.

• Sợ gió (aerophobia): Phản ứng co giật khi có luồng gió nhẹ.

• Kích thích thần kinh: Ảo giác, hoảng loạn, hành vi hung hăng, lú lẫn, co giật.

• Nhịp tim nhanh, tăng tiết nước bọt, giãn đồng tử.

Thể liệt (dumb/paralytic form):

• Yếu chi, liệt mềm, liệt cơ hô hấp tiến triển dần.

• Diễn tiến âm thầm hơn và dễ nhầm với các bệnh lý thần kinh khác như hội chứng Guillain-Barré.

Giai đoạn hôn mê và tử vong

Bệnh nhân rơi vào trạng thái hôn mê sâu, ngừng hô hấp do liệt cơ hô hấp và tử vong chỉ sau vài ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng toàn phát. Tỷ lệ tử vong gần như 100% khi đã phát bệnh, do đó việc tiêm phòng ngay sau phơi nhiễm là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.

Nguyên nhân gây bệnh dại

Bệnh dại do virus rabies gây ra, thuộc họ Rhabdoviridae. Virus này lây lan chủ yếu thông qua nước bọt của động vật bị nhiễm, đặc biệt là chó, mèo và một số động vật hoang dã như cáo, cầy và dơi.

Cách lây truyền virus dại

Virus dại chủ yếu lây truyền qua các vết cắn. Khi một động vật đã nhiễm bệnh cắn vào da người, virus dại xâm nhập vào cơ thể qua vết cắn, sau đó lan theo các dây thần kinh ngoại biên đến hệ thần kinh trung ương, không lan truyền qua đường máu.

• Nước bọt của động vật: Nước bọt của động vật là nơi chứa nhiều virus dại nhất. Nếu bị động vật cắn, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên đáng kể.
• Tiếp xúc gián tiếp: Mặc dù hiếm gặp, nhưng virus dại có thể lây lan trong những trường hợp hiếm khi nước bọt của động vật nhiễm bệnh tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc hoặc vết thương hở, tuy nhiên, con đường lây truyền chủ yếu vẫn là qua vết cắn.

Các loại động vật truyền bệnh

Chó và mèo là những loài động vật phổ biến nhất truyền virus dại cho con người. Tuy nhiên, không chỉ có chúng mà còn nhiều loài động vật hoang dã khác như:

• Dơi: Là một trong những nguồn lây truyền virus dại lớn nhất. Do cuộc sống về đêm và sự tiếp xúc gần gũi với con người, dơi trở thành mối nguy hiểm tiềm ẩn.
• Cáo và cầy: Những loài động vật này thường sống trong môi trường tự nhiên và có thể dễ dàng mang virus dại trong cơ thể.

Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách lây truyền virus dại sẽ giúp chúng ta có những biện pháp phòng tránh hiệu quả hơn.

Triệu chứng tiến triển của bệnh dại

Sau khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện, bệnh dại sẽ tiến triển nhanh chóng. Việc nhận biết các triệu chứng này là vô cùng quan trọng để có thể thực hiện các biện pháp can thiệp kịp thời.

Triệu chứng thần kinh

Bệnh dại sẽ tấn công hệ thần kinh trung ương, dẫn đến nhiều triệu chứng nghiêm trọng.

• Co giật và co cứng: Người bệnh có thể trải qua những cơn co giật mạnh mẽ và co cứng cơ bắp. Tình trạng này có thể kéo dài và làm gia tăng cảm giác đau đớn.
• Khó thở: Virus dại có thể gây tổn thương đến cơ quan hô hấp, dẫn đến khó thở hoặc ngưng thở. Đây là một trong những triệu chứng nguy hiểm nhất và có thể gây tử vong.

Triệu chứng tâm lý

Ngoài các triệu chứng thể chất, người bệnh còn phải đối mặt với những vấn đề tâm lý nặng nề.

• Lo âu và hoảng sợ: Người bệnh thường có cảm giác lo âu, hồi hộp và hoảng loạn trước những tình huống khác nhau. Điều này làm giảm khả năng tự kiềm chế và quản lý cảm xúc.
• Trạng thái hưng phấn: Một số người có thể rơi vào trạng thái hưng phấn cao độ, nói nhiều và không kiểm soát được hành vi của mình. Điều này khiến cho tình trạng sức khỏe ngày càng trở nên xấu đi.

Hôn mê và ngừng tim

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh dại có thể dẫn đến hôn mê và cuối cùng là ngừng tim.

• Hôn mê: Người bệnh có thể rơi vào trạng thái hôn mê sâu, không còn khả năng phản ứng với môi trường xung quanh. Đây là dấu hiệu cho thấy bệnh đã tiến triển đến giai đoạn cuối.
• Ngừng tim: Virus dại thường gây tử vong do liệt cơ hô hấp, dẫn đến ngưng thở và hôn mê sâu. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu không có sự can thiệp kịp thời.

Việc nhận diện các triệu chứng tiến triển của bệnh dại sẽ giúp người dân có ý thức cảnh giác và chủ động tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay khi có dấu hiệu đáng ngờ.

Phương pháp điều trị bệnh dại

Hiện nay, bệnh dại vẫn là một trong những căn bệnh không có phương pháp chữa khỏi. Tuy nhiên, việc phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp người bệnh sống sót và phục hồi sức khỏe.

Tiêm vắc xin chống dại

Vắc xin phòng dại là phương pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa bệnh dại.

• Thời gian tiêm: Vắc xin nên được tiêm càng sớm càng tốt sau khi bị động vật cắn. Vắc xin phòng dại nên được tiêm càng sớm càng tốt sau khi bị động vật cắn, lý tưởng là trong vòng vài giờ đầu nhưng vẫn có hiệu quả nếu tiêm trong những ngày tiếp theo, trước khi khởi phát triệu chứng.
• Số lần tiêm: Phác đồ tiêm chủng thông thường cho người chưa từng tiêm ngừa trước đó là 4 liều (ngày 0, 3, 7 và 14). Đối với người đã tiêm ngừa trước đó, chỉ cần 2 liều (ngày 0 và 3).

Sử dụng globulin miễn dịch

Ngoài việc tiêm vắc xin, globulin miễn dịch cũng là một phương pháp quan trọng trong việc điều trị bệnh dại.

• Tác dụng của globulin: Globulin miễn dịch giúp cung cấp kháng thể tức thì cho cơ thể, tạo ra một lớp bảo vệ chống lại virus dại.
• Cách sử dụng: Globulin miễn dịch thường được tiêm gần vị trí vết cắn để tối ưu hóa hiệu quả. Việc sử dụng kết hợp cả vắc xin và globulin sẽ nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể.

Theo dõi tình trạng sức khỏe

Sau khi tiêm vắc xin và globulin miễn dịch, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo rằng không có triệu chứng bất thường nào xuất hiện.

• Kiểm tra thường xuyên: Người bệnh nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe và báo cáo cho bác sĩ những thay đổi về tình trạng cơ thể.
• Chăm sóc tinh thần: Ngoài việc chăm sóc thể chất, việc hỗ trợ tinh thần cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Điều trị bệnh dại là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh.

Bệnh dại là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm, nhưng nếu chúng ta nhận thức rõ về dấu hiệu bệnh dại ở người, việc phòng ngừa và điều trị sẽ trở nên dễ dàng hơn. Bệnh dại gần như luôn gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Tiêm phòng vắc xin là biện pháp duy nhất và hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh dại.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện cung cấp vắc xin phòng dại chính hãng, an toàn và hiệu quả. Ngay sau khi bị động vật cắn hoặc nghi ngờ phơi nhiễm, đừng chần chừ, hãy đến Long Châu để được bác sĩ khám sàng lọc, tư vấn và tiêm phòng theo đúng phác đồ chuẩn. Liên hệ ngay hotline 1800 6928 để đặt lịch tiêm nhanh chóng và an toàn.

Xem thêm:

Bệnh dại có gây nguy hiểm không?

Bệnh dại có lây từ người sang người không?