Xử lý khi bị động vật cắn đúng cách để phòng ngừa biến chứng

Theo các chuyên gia, hàng năm tại Việt Nam có hàng chục nghìn trường hợp bị chó mèo hoặc động vật hoang dã cắn, trong đó nhiều người chủ quan không biết cách xử lý khi bị động vật cắn khiến hậu quả trở nên nghiêm trọng. Hiểu và thực hiện đúng các bước sơ cứu khi bị động vật cắn, đánh giá mức độ nguy cơ, đồng thời tiêm phòng kịp thời sẽ giúp bảo vệ bản thân.

Cách xử lý khi bị động vật cắn

Bị động vật cắn không chỉ gây đau đớn mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Vậy bị động vật cắn phải làm sao? Để giảm thiểu rủi ro, bạn cần thực hiện các bước xử lý khi bị động vật cắn sau một cách nhanh chóng và chính xác.

Bước 1: Rửa sạch vết thương ngay lập tức

Rửa kỹ vùng vết cắn dưới vòi nước chảy trong ít nhất 15 phút, sử dụng xà phòng diệt khuẩn để loại bỏ vi khuẩn và virus từ nước bọt động vật. Điều này giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và virus dại xâm nhập. Nếu không có xà phòng, bạn có thể sử dụng dung dịch chứa iod như Betadine hoặc cồn 70 độ để rửa vết thương. Tuy nhiên, nước sạch và xà phòng vẫn là lựa chọn ưu tiên.

Bước 2: Làm sạch và cầm máu (nếu cần)

Sau khi rửa, dùng khăn sạch hoặc gạc vô trùng lau nhẹ nhàng quanh vết thương. Tránh chà xát mạnh vì có thể làm tổn thương lan rộng hoặc đẩy vi khuẩn sâu hơn vào mô. Nếu vết cắn gây chảy máu, dùng gạc sạch hoặc khăn sạch đè nhẹ lên vết thương để cầm máu. Tránh băng quá chặt, vì điều này có thể cản trở tuần hoàn.

Bước 3: Đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt

Dù vết cắn chỉ là vết xước nhỏ, virus dại vẫn có thể xâm nhập qua da. Đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ đánh giá. Tùy thuộc vào tình trạng vết cắn và nguồn gốc động vật, bác sĩ có thể chỉ định tiêm vắc xin phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại. Ngoài ra, nếu bạn chưa tiêm phòng uốn ván trong vòng 5 năm, có thể cần tiêm thêm vắc xin uốn ván.

Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách theo dõi các dấu hiệu bất thường như sưng đỏ, sốt hoặc đau tăng dần sau khi bị cắn.

Những nguy cơ sức khỏe khi bị động vật cắn cần đặc biệt lưu ý

Bị động vật cắn không chỉ gây tổn thương vật lý mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng nếu không biết cách sơ cứu khi bị động vật cắn. Dưới đây là những rủi ro cần đặc biệt chú ý:

Nguy cơ lây nhiễm virus dại

Virus dại lây truyền qua nước bọt của động vật bị bệnh, đặc biệt là chó, mèo, hoặc các loài hoang dã như chồn, dơi. Khi virus xâm nhập vào cơ thể, nó di chuyển qua dây thần kinh đến não, gây ra bệnh dại với tỷ lệ tử vong gần như 100% nếu đã phát bệnh.

Ban đầu có thể là sốt, đau đầu, sau đó là co giật, sợ nước, sợ ánh sáng và suy hô hấp. Vì vậy, việc tiêm phòng ngay sau khi bị cắn là vô cùng quan trọng.

Nguy cơ nhiễm trùng và viêm mô tế bào

Miệng của động vật chứa nhiều vi khuẩn như Staphylococcus, Streptococcus hoặc Pasteurella. Những vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng tại chỗ hoặc lan rộng, dẫn đến viêm mô tế bào. Dấu hiệu điển hình là vùng vết cắn sưng đỏ, nóng, mưng mủ, kèm theo sốt hoặc đau nhức kéo dài. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan vào máu, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Nguy cơ mắc bệnh uốn ván

Vết cắn sâu, đặc biệt ở vùng đầu, cổ hoặc mặt, làm tăng nguy cơ mắc bệnh uốn ván nếu người bị cắn chưa tiêm vắc xin uốn ván đầy đủ. Vi khuẩn Clostridium tetani có thể xâm nhập qua vết thương, gây co cứng cơ, co giật và nguy cơ tử vong.

Trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc người suy giảm miễn dịch dễ gặp biến chứng nặng hơn khi bị cắn ở những vùng nhạy cảm.

Những trường hợp cần đi tiêm phòng sau khi bị cắn

Không phải mọi vết cắn đều cần tiêm phòng, nhưng một số trường hợp sau bắt buộc phải đến cơ sở y tế ngay lập tức:

• Động vật không rõ nguồn gốc: Chó, mèo hoang hoặc động vật không được tiêm phòng dại định kỳ.
• Vết cắn nghiêm trọng: Vết cắn sâu, chảy máu, đặc biệt ở vùng đầu, mặt, cổ, nơi virus dại di chuyển nhanh đến não.
• Động vật có dấu hiệu bất thường: Nếu động vật có biểu hiện điên cuồng, chảy nước dãi, bỏ ăn hoặc chết trong vòng 10 ngày sau khi cắn, nguy cơ nhiễm dại rất cao.
• Người có nguy cơ cao: Trẻ em, người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch cần được xử lý đặc biệt cẩn thận.

Cách phòng ngừa bị động vật cắn và giảm thiểu rủi ro

Để giảm nguy cơ bị động vật cắn và các biến chứng liên quan, bạn cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Không trêu chọc động vật: Tránh chọc tức hoặc tiếp cận chó, mèo lạ, đặc biệt là khi chúng đang ăn hoặc bảo vệ lãnh thổ.
• Giám sát trẻ em: Không để trẻ nhỏ chơi một mình với thú cưng hoặc động vật lạ, vì trẻ dễ vô tình kích thích động vật cắn.
• Tiêm phòng cho thú cưng: Đảm bảo chó, mèo nhà được tiêm vắc xin phòng dại định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.
• Không thả rông: Luôn đeo rọ mõm cho chó khi ra đường và giữ chúng trong khu vực an toàn.
• Tiêm phòng ngay lập tức: Không chờ đợi để quan sát động vật vì virus dại có thể phát triển âm thầm trước khi có triệu chứng.
• Tiêm phòng dự phòng: Người thường xuyên tiếp xúc với động vật (như bác sĩ thú y, nhân viên cứu hộ) nên tiêm vắc xin phòng dại trước phơi nhiễm để giảm nguy cơ.

Việc xử lý khi bị động vật cắn không nên xem nhẹ. Từ bước sơ cứu ban đầu đến tiêm phòng đúng cách là những yếu tố then chốt giúp ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm như dại, uốn ván hoặc nhiễm trùng lan rộng.

Ngay cả khi vết cắn nhỏ, nguy cơ nhiễm virus dại vẫn tiềm ẩn. Việc tiêm phòng kịp thời là cách duy nhất để ngăn chặn bệnh dại, căn bệnh có tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không được điều trị sớm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin phòng dại chính hãng như vắc xin Verorab, vắc xin Abhayrab và vắc xin Indirab với quy trình an toàn, nhanh chóng. Hãy đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu gần nhất hoặc liên hệ hotline 18006928 để được tư vấn và tiêm phòng đúng lịch nhé!