Virus Herpes gây ra bệnh gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Herpes là nhóm virus gây bệnh ở người, có khả năng gây nhiễm trùng cấp tính và tồn tại trong cơ thể, dẫn đến nguy cơ tái phát nhiều lần. Vậy virus Herpes gây ra những bệnh lý gì, cách nhận biết, điều trị và phòng ngừa ra sao? Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Virus Herpes (HSV) là gì?

Virus Herpes là một họ virus lớn có khả năng tự nhân đôi khi xâm nhập vào tế bào. Chúng thường gây nhiễm trùng ở mắt, lưỡi, cổ họng, môi, cơ quan sinh dục và nhiều bộ phận khác trên cơ thể.

Khi tấn công vào tế bào chủ, virus Herpes có thể gây nhiễm trùng da, hình thành các vết loét hoặc phá hủy cấu trúc tế bào. Đặc biệt, virus Herpes (HSV) có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng, không phân biệt giới tính hay độ tuổi, nhưng trẻ sơ sinh là nhóm có nguy cơ cao bị nhiễm trùng nặng, dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

Các virus thuộc họ Herpes có một số đặc điểm sinh học như sau:

• Cấu trúc: Virus Herpes có hình khối đa diện với đường kính khoảng 170 - 200 nm.
• Thành phần: Virus chứa lõi ADN được bao bọc bởi lớp capsid và lớp vỏ ngoài cùng là lipid.
• Nuôi cấy: Virus Herpes chỉ có thể được nuôi cấy trên các tế bào có nguồn gốc từ người như tế bào thận phôi người, Hela, Hep-2,...
• Sức đề kháng: Virus này có sức đề kháng không cao, dễ bị tiêu diệt sau 30 phút ở 56°C. Các dung môi hữu cơ như phenol, ether, formalin, chloroform có thể nhanh chóng vô hiệu hóa virus. Tuy nhiên, virus có thể tồn tại lâu trong môi trường lạnh.

Các chủng virus Herpes bao gồm:

• Herpes simplex virus thuộc họ Herpesviridae. Herpes simplex virus (HSV) hay Human herpes virus (HHV), được chia thành ba nhóm chính: Alpha herpesvirinae, Beta herpesvirinae và Gamma herpesvirinae.

Các phương thức lây truyền của virus herpes

Virus Herpes (HSV) có thể lây lan qua nhiều con đường khác nhau, tùy thuộc vào từng loại:

HSV-1 có thể lây nhiễm qua:

• Dùng chung đồ dùng ăn uống.
• Hôn hoặc tiếp xúc trực tiếp với nước bọt của người nhiễm bệnh.
• Dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn mặt, bàn chải đánh răng.
• Tiếp xúc với dịch tiết từ các mụn rộp của người bệnh.
• Quan hệ tình dục bằng miệng với người có vết loét, dẫn đến nguy cơ nhiễm mụn rộp sinh dục.

HSV-2 chủ yếu lây nhiễm qua đường tình dục, đặc biệt trong các trường hợp sau:

• Quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su.
• Bắt đầu quan hệ tình dục khi còn quá trẻ.
• Có nhiều bạn tình.
• Phụ nữ có nguy cơ lây nhiễm cao hơn nam giới.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc đang mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Các bệnh do virus Herpes (HSV)

Một số bệnh do virus Herpes HSV gây ra bao gồm:

• Mụn rộp sinh dục: Đây là một bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus Herpes Simplex (HSV-1 hoặc HSV-2) gây ra. Virus xâm nhập vào cơ thể qua màng nhầy và thường xuất hiện ở các khu vực như mũi, miệng và bộ phận sinh dục. Bệnh có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo của người nhiễm. Khi bị nhiễm, người bệnh có thể xuất hiện các mụn nước, loét ở dương vật, bìu, âm đạo, hậu môn, môi và miệng.
• Herpes bẩm sinh: Đây là tình trạng trẻ sơ sinh bị nhiễm virus Herpes từ mẹ khi còn trong bụng. Mặc dù hiếm gặp, nhưng bệnh có thể gây ra nhiễm trùng da toàn thân, tổn thương não, khó thở, rối loạn hô hấp, co giật, cũng như ảnh hưởng đến chức năng gan và thận. Việc điều trị chủ yếu giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng, nhưng virus Herpes vẫn tồn tại suốt đời trong cơ thể trẻ.
• Viêm giác mạc do Herpes: Đây là tình trạng viêm giác mạc do virus Herpes tái phát. Virus có thể di chuyển theo dây thần kinh từ các vị trí nhiễm trùng khác trên cơ thể đến giác mạc, gây sưng giác mạc, sưng mí mắt và xuất hiện các tổn thương nhỏ như ngứa mắt, viêm loét giác mạc.
• Tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng: Bệnh do virus Epstein–Barr (thuộc họ Herpes) gây ra, thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi. Triệu chứng phổ biến bao gồm sốt, đau họng, sưng hạch bạch huyết ở cổ, mệt mỏi và đau nhức cơ thể.

Triệu chứng khi bị nhiễm Virus Herpes

Giai đoạn nguyên phát

Virus Herpes có thể không gây triệu chứng ngay lập tức, nhưng nếu có, các dấu hiệu thường xuất hiện trong vòng vài ngày đến vài tuần sau khi tiếp xúc với nguồn lây. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Sưng hạch bạch huyết.
• Đau đầu, đau nhức toàn thân.
• Cơ thể mệt mỏi, sốt, chán ăn.
• Cảm giác ngứa ran, nóng rát tại một số vùng da.
• Xuất hiện các mụn nước nhỏ mọc thành cụm hoặc lan rộng, sau đó vỡ ra và đóng vảy.

Giai đoạn tái phát

Một số người chỉ trải qua đợt bùng phát duy nhất, trong khi những người khác có thể tái phát theo chu kỳ, cách nhau vài tháng hoặc lâu hơn. Tuy nhiên, theo thời gian, tần suất tái phát giảm do cơ thể dần tạo ra kháng thể.

Triệu chứng giai đoạn tái phát thường nhẹ hơn giai đoạn đầu:

• Mụn nước xuất hiện ít hơn và nhỏ hơn.
• Cảm giác đau giảm đáng kể.
• Các vết loét có thể lành nhanh trong vài ngày mà không để lại biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp điều trị nhiễm virus Herpes

Việc điều trị nhiễm virus Herpes thường bao gồm thuốc kháng virus và các biện pháp hỗ trợ nhằm giảm triệu chứng và hạn chế tái phát.

• Dùng thuốc kháng virus: Các loại thuốc như acyclovir, cidofovir… giúp kiểm soát sự phát triển của virus, đặc biệt có hiệu quả đối với trẻ em hoặc người suy giảm miễn dịch.
• Điều trị hỗ trợ: Bác sĩ có thể kê thêm thuốc giảm đau, chống viêm, thuốc bôi chống loét tại chỗ và các phương pháp giúp nâng cao thể trạng để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh cũng nên:

• Duy trì chế độ ăn uống khoa học: Bổ sung vitamin và dưỡng chất cần thiết, kết hợp nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường sức đề kháng.
• Vệ sinh vùng da bị tổn thương: Giữ sạch và khô thoáng khu vực có mụn rộp để tránh nhiễm trùng.
• Giảm đau tại chỗ: Có thể chườm lạnh vùng mụn rộp ở miệng để giảm sưng đau, hoặc tắm nước ấm để làm dịu cảm giác khó chịu do Herpes sinh dục gây ra.

Cách phòng tránh nhiễm virus Herpes

• Quan hệ tình dục an toàn: Chung thủy một vợ, một chồng, sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Không dùng chung đồ cá nhân: Tránh sử dụng chung khăn mặt, bàn chải, cốc uống nước… để hạn chế lây nhiễm.
• Giữ vệ sinh vùng kín: Sử dụng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, mặc quần áo thoáng mát để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
• Tăng cường sức khỏe: Ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý, tập luyện thể thao để nâng cao đề kháng.
• Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra 6 tháng/lần để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
• Lưu ý với người nhiễm HSV-2: Tránh quan hệ khi bùng phát bệnh, luôn dùng bao cao su dù vẫn có nguy cơ lây nhiễm.
• Phụ nữ mang thai: Nếu nhiễm virus, cần thăm khám để có biện pháp bảo vệ thai nhi.

Bài viết đã cung cấp đầy đủ thông tin về virus Herpes, các triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm và xây dựng lối sống tình dục an toàn, lành mạnh.