Viêm đại tràng có nguy hiểm không? Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và biến chứng

Viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm ở lớp niêm mạc ruột già, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Nhiều người băn khoăn viêm đại tràng có nguy hiểm không? Thực tế, bệnh này không chỉ gây khó chịu với các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy, mà nếu kéo dài và không được kiểm soát đúng cách, có thể dẫn tới những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng.

Viêm đại tràng có nguy hiểm không?

Câu trả lời ngắn gọn là có, viêm đại tràng nếu không được điều trị hoặc kiểm soát tốt có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Ở giai đoạn đầu, bệnh có thể chỉ biểu hiện như rối loạn tiêu hóa nhẹ, nhưng nếu kéo dài, nguy cơ biến chứng là rất cao.

Theo thống kê, khoảng 20 đến 25% người Việt Nam có nguy cơ mắc viêm đại tràng. Khi bệnh tiến triển thành viêm đại tràng mạn tính, các biến chứng nguy hiểm có thể gặp gồm:

• Giãn đại tràng cấp tính (toxic megacolon): Tình trạng đại tràng giãn nở đột ngột, có thể dẫn tới sốc nhiễm trùng, tử vong nếu không điều trị kịp thời.
• Thủng đại tràng, xuất huyết nặng: Niêm mạc ruột bị tổn thương sâu, gây chảy máu, thậm chí đe dọa tính mạng.
• Ung thư đại trực tràng: Viêm đại tràng mạn tính kéo dài làm tăng nguy cơ ung thư, đặc biệt ở những người không điều trị và không kiểm soát chế độ ăn uống, sinh hoạt.

Như vậy, mức độ nguy hiểm của viêm đại tràng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, việc điều trị có đúng cách và kịp thời không, cũng như thói quen sinh hoạt của người bệnh.

Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và biến chứng của viêm đại tràng

Viêm đại tràng không phải là một bệnh lý đơn giản mà thường phát triển từ nhiều yếu tố kết hợp. Hiểu rõ nguyên nhân, các yếu tố nguy cơ và biến chứng giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời, tránh những hậu quả nghiêm trọng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Viêm đại tràng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó những yếu tố phổ biến bao gồm:

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Chế độ ăn hàng ngày có tác động trực tiếp đến sức khỏe niêm mạc ruột. Việc thường xuyên ăn đồ sống, thực phẩm chưa nấu chín kỹ, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ hoặc đồ cay nóng có thể gây kích thích niêm mạc đại tràng, tạo điều kiện cho viêm nhiễm phát triển.

Ngoài ra, việc lạm dụng rượu bia, cà phê, thức uống có ga hoặc thực phẩm chế biến sẵn có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây rối loạn tiêu hóa và tăng nguy cơ viêm đại tràng.

Nhiễm khuẩn, virus và ký sinh trùng

Một số tác nhân gây bệnh như vi khuẩn Salmonella, Shigella, E.coli, virus đường tiêu hóa hoặc ký sinh trùng như giun, amip có thể xâm nhập vào niêm mạc đại tràng, gây viêm cấp tính. Nếu không điều trị dứt điểm, tình trạng viêm cấp có thể chuyển sang viêm mạn tính, khiến niêm mạc ruột bị tổn thương lâu dài, tăng nguy cơ biến chứng.

Yếu tố cá nhân và môi trường

Một số nhóm người có nguy cơ cao mắc viêm đại tràng bao gồm:

• Người lớn tuổi, khi hệ miễn dịch suy giảm và niêm mạc ruột dễ tổn thương hơn.
• Người có bệnh lý nền như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp, hoặc tiền sử rối loạn tiêu hóa kéo dài.
• Những người sống trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với nguồn nước không sạch, hoặc thường xuyên căng thẳng, stress kéo dài, vì những yếu tố này làm suy giảm chức năng tiêu hóa và miễn dịch của cơ thể.

Rối loạn hệ vi sinh đường ruột và stress kéo dài

Hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng do chế độ ăn thiếu chất xơ, dùng kháng sinh kéo dài, hoặc căng thẳng tâm lý cũng là yếu tố quan trọng. Stress lâu dài kích thích hệ thần kinh ruột, làm tăng co bóp cơ trơn và tiết dịch tiêu hóa, khiến niêm mạc ruột dễ viêm và gây đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.

Biến chứng nguy hiểm của viêm đại tràng

Viêm đại tràng kéo dài, đặc biệt là khi chuyển sang giai đoạn mạn tính, không chỉ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng:

Ung thư đại trực tràng

Viêm đại tràng mạn tính làm tổn thương niêm mạc ruột lâu dài, gây loét, xơ hóa và thay đổi tế bào biểu mô. Theo nghiên cứu, những người bị viêm đại tràng mạn tính kéo dài trên 10 năm có nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng cao hơn so với người bình thường.

Thủng đại tràng và xuất huyết nặng

Khi niêm mạc ruột bị viêm loét sâu, tổn thương có thể dẫn tới thủng đại tràng – một tình trạng khẩn cấp y tế. Bệnh nhân có thể bị đau dữ dội, nhiễm trùng ổ bụng, sốc nhiễm trùng hoặc chảy máu nghiêm trọng, đe dọa tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.

Giãn đại tràng cấp tính (toxic megacolon)

Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm, xảy ra khi đại tràng bị giãn nở đột ngột do viêm lan rộng, mất khả năng co bóp. Nếu không điều trị ngay, bệnh nhân có thể rơi vào sốc nhiễm trùng, rối loạn điện giải nghiêm trọng và tử vong.

Ảnh hưởng lâu dài tới chất lượng cuộc sống

Viêm đại tràng kéo dài khiến người bệnh liên tục gặp các triệu chứng khó chịu như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. Điều này gây mệt mỏi, ăn uống kém, giảm cân và ảnh hưởng tâm lý. Hệ quả là năng suất lao động giảm, tinh thần căng thẳng và chất lượng cuộc sống suy giảm rõ rệt.

Như vậy, việc nhận biết sớm và xử lý đúng cách giúp hạn chế nguy cơ tiến triển tới những biến chứng nặng nề.

Khi nào cần đi khám và cách phòng ngừa viêm đại tràng

Dấu hiệu cần khám bác sĩ

Bạn nên đi khám ngay nếu có các biểu hiện sau:

• Đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài trên vài tuần, đặc biệt khi tái phát nhiều lần.
• Phân có máu hoặc nhầy, sút cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, sốt.
• Người lớn tuổi, hoặc có bệnh nền như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp.
• Triệu chứng không thuyên giảm dù đã điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt.

Bác sĩ có thể chỉ định nội soi, xét nghiệm máu, phân hoặc kiểm tra chức năng tiêu hóa để xác định nguyên nhân và mức độ bệnh.

Cách phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tại nhà

• Chế độ ăn uống khoa học: Ưu tiên thực phẩm nấu chín kỹ, nhiều rau xanh, hạn chế đồ cay, rượu bia, thực phẩm sống/tái.
• Sinh hoạt lành mạnh: Ngủ đủ giấc, giảm stress, tập thể dục nhẹ nhàng để tăng cường tiêu hóa và hệ miễn dịch.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Nếu từng bị viêm đại tràng, nên kiểm tra định kỳ và nội soi khi cần để phát hiện biến chứng sớm.
• Tuân thủ điều trị: Uống thuốc đúng chỉ định, không tự ý ngưng hoặc tự điều trị tại nhà.

Như vậy, câu hỏi viêm đại tràng có nguy hiểm không câu trả lời là có, đặc biệt nếu bệnh kéo dài, tái phát nhiều lần hoặc không được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, với chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, tuân thủ điều trị và theo dõi định kỳ, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh, hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu có triệu chứng kéo dài hoặc tái phát, đừng chần chừ mà hãy đến cơ sở y tế để được khám và tư vấn kịp thời.