Vi khuẩn E coli là gì? Cách phòng ngừa vi khuẩn E coli

Hầu hết các chủng vi khuẩn E coli vô hại và sống trong đường ruột, nhưng một số có thể gây ra những bệnh nguy hiểm. Vậy vi khuẩn E coli lây nhiễm như thế nào và làm sao để phòng tránh? Để giúp bạn hiểu rõ hơn về vi khuẩn E coli, Tiêm chủng Long Châu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vấn đề này. Hãy cùng tìm hiểu ngay để trang bị kiến thức và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình nhé.

Tổng quan về vi khuẩn E coli

Vi khuẩn E coli là gì?

E coli là một nhóm vi khuẩn lớn và đa dạng, thường sống trong ruột của người và động vật khỏe mạnh. Loại vi khuẩn này trong đường ruột thường vô hại và thậm chí còn hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nhiều chủng E coli có thể gây bệnh. Các chủng gây nhiễm trùng thường có khả năng bám vào tế bào và tiết ra độc tố.

Nhiễm khuẩn E coli là gì?

Nhiễm khuẩn E coli xảy ra khi một số chủng vi khuẩn E coli gây hại xâm nhập vào cơ thể, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Mặc dù phần lớn các chủng E coli vô hại và là một phần của hệ vi sinh vật đường ruột, một số chủng độc hại như E coli O157:H7 có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Các chủng gây bệnh đường ruột này, thường được gọi là E coli gây tiêu chảy (diarrheagenic E coli), là nguyên nhân chính của các ca nhiễm trùng liên quan đến thực phẩm.

Nhiễm khuẩn E coli không chỉ giới hạn ở đường ruột mà còn có thể lan sang các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như đường tiết niệu và gây ra các bệnh nhiễm trùng tại đó. Đa số các trường hợp nhiễm E coli chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ, nhưng một số chủng đặc biệt như loại sản sinh độc tố Shiga có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, bao gồm tổn thương thận.

E coli sinh độc tố Shiga (STEC) là gì?

STEC là một loại vi khuẩn E coli đặc biệt, cực kỳ nguy hiểm vì nó tạo ra một chất độc gọi là độc tố Shiga, có khả năng phá hủy tế bào trong cơ thể. STEC thường gây ra các vụ ngộ độc thực phẩm lớn và nguy hiểm. Vì nó có thể gây chảy máu trong ruột, STEC còn được gọi là E coli xuất huyết ruột (EHEC). Người nhiễm STEC thường bị tiêu chảy ra máu, một tình trạng gọi là viêm đại tràng xuất huyết.

Điều đáng lo ngại là khoảng 5-10% số người nhiễm STEC có thể phát triển thành hội chứng urê huyết cao (HUS), một biến chứng cực kỳ nguy hiểm. HUS gây ra tình trạng đông máu bất thường và tổn thương thận, có thể dẫn đến suy thận và thậm chí tử vong.

Trong số các loại STEC, E coli O157:H7 là loại nguy hiểm nhất, gây ra các ca bệnh nặng nhất. Vì vậy, việc phòng ngừa và điều trị nhiễm STEC, đặc biệt là E coli O157:H7, là rất quan trọng.

Triệu chứng nhiễm khuẩn E coli

Nhiễm khuẩn E coli có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào vị trí nhiễm trùng.

Khi vi khuẩn E coli tấn công đường tiêu hóa, người bệnh thường gặp các triệu chứng bao gồm:

• Tiêu chảy (có thể kèm máu);

• Đau bụng quặn thắt;

• Chán ăn;

• Sốt;

Trong trường hợp vi khuẩn E coli xâm nhập vào đường tiết niệu, các dấu hiệu điển hình bao gồm:

• Đau bụng hoặc đau vùng chậu;

• Cảm giác nóng rát khi đi tiểu;

• Tiểu nhiều lần;

• Nước tiểu đục, có mùi hôi.

Điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả các trường hợp nhiễm E coli đều gây ra triệu chứng rõ ràng, và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào chủng vi khuẩn và sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Vi khuẩn E coli xâm nhập vào cơ thể như thế nào?

Vi khuẩn E coli có thể xâm nhập cơ thể qua nhiều đường. Dưới đây là những cách phổ biến nhất:

• Ăn thực phẩm nhiễm khuẩn: Bao gồm thịt chưa nấu chín, rau sống hoặc trái cây chưa được rửa sạch đúng cách.

• Uống đồ uống chưa tiệt trùng: Như sữa, nước ép, rượu chưa được tiệt trùng đúng cách.

• Tiếp xúc với nước bị ô nhiễm: E coli có thể có trong nguồn nước tự nhiên (sông, suối, hồ), hồ bơi hoặc nước uống không được xử lý an toàn.

• Tiếp xúc với phân hoặc bề mặt nhiễm khuẩn: Có thể do thay tã, vệ sinh sau khi đi đại tiện, tiếp xúc với động vật ở nông trại, hoặc chạm vào bề mặt do người nhiễm E coli đã chạm vào.

• Không vệ sinh đúng cách sau khi đi vệ sinh: Vi khuẩn E coli từ phân có thể lây lan sang đường tiết niệu, gây nhiễm trùng tiểu.

• Từ mẹ sang con: Trẻ sơ sinh có thể nhiễm bệnh khi sinh nếu mẹ bị nhiễm khuẩn.

Ai có nguy cơ cao nhiễm E coli?

Bất kỳ ai tiếp xúc với chủng E coli gây bệnh đều có nguy cơ nhiễm khuẩn. Những nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất bao gồm:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

• Người trên 65 tuổi.

• Người có hệ miễn dịch suy yếu (bệnh nhân HIV, ung thư hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch).

• Người mắc đái tháo đường.

• Người bị viêm ruột.

Chẩn đoán và điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn E coli

Chẩn đoán

Phương pháp chẩn đoán nhiễm trùng do E coli phụ thuộc vào triệu chứng của bạn. Nếu bạn bị tiêu chảy hoặc có các vấn đề về tiêu hóa, bác sĩ sẽ xét nghiệm mẫu phân để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn E coli. Nếu có các triệu chứng khác, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu hoặc dịch não tủy.

Các xét nghiệm kiểm tra xác định nhiễm E coli bao gồm:

• Xét nghiệm phân.

• Tổng phân phân tích nước tiểu hoặc cấy nước tiểu.

• Cấy máu.

• Trong các trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương – đặc biệt ở trẻ sơ sinh – bác sĩ có thể chỉ định chọc dịch não tủy để kiểm tra E. coli.

Điều trị

Khi bị nhiễm E coli gây rối loạn tiêu hóa, đa phần trường hợp không cần điều trị đặc hiệu. Đặc biệt, đối với chủng E coli sinh độc tố Shiga, bác sĩ thường không dùng kháng sinh hay thuốc cầm tiêu chảy. Lý do là vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ure huyết cao, một biến chứng nguy hiểm. Thay vào đó, bác sĩ sẽ theo dõi sát sao tình trạng bệnh và bù nước điện giải để phòng mất nước nếu cần.

Tuy nhiên, nếu E coli gây nhiễm trùng ở các vị trí khác như đường tiết niệu, màng não, hay máu, hoặc nếu triệu chứng nặng, bác sĩ sẽ kê kháng sinh. Một số loại kháng sinh thường được dùng bao gồm:

• Trimethoprim/sulfamethoxazole (TMP/SMX);

• Ciprofloxacin;

• Rifaximin;

• Nitrofurantoin (thường dùng cho nhiễm trùng đường tiết niệu).

Quan trọng là, việc sử dụng kháng sinh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc và các tác dụng phụ không mong muốn.

Cách phòng ngừa vi khuẩn E coli

Cách quan trọng nhất để bảo vệ bản thân khỏi nhiễm E coli là rửa tay sạch sẽ. Hãy rửa tay kỹ bằng nước ấm và xà phòng trong các trường hợp sau:

• Trước và sau khi nấu ăn, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với thịt sống hoặc gia cầm.

• Sau khi đi vệ sinh, thay tã hoặc tiếp xúc với động vật.

Ngoài ra, bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm E coli bằng cách tuân thủ các nguyên tắc an toàn thực phẩm:

• Không uống sữa hoặc nước trái cây chưa tiệt trùng.

• Rửa sạch rau củ và trái cây dưới vòi nước chảy trước khi ăn.

• Không rã đông thịt sống ở nhiệt độ phòng hoặc để thịt tiếp xúc với các thực phẩm khác khi rã đông. Hãy để thịt trong túi nhựa riêng khi rã đông.

• Theo khuyến cáo từ CDC và USDA, thịt sống không nên được rửa dưới vòi nước do nguy cơ làm phát tán vi khuẩn lên bề mặt bếp và các thực phẩm khác thông qua giọt nước bắn.

• Dùng thớt nhựa, silicone hoặc gốm để cắt thịt sống. Thớt gỗ khó vệ sinh sạch hoàn toàn và có thể lưu lại vi khuẩn.
• Dùng dụng cụ riêng cho từng loại thực phẩm. Nếu không có thớt riêng, hãy vệ sinh kỹ bằng nước nóng và xà phòng trước khi sử dụng cho thực phẩm khác.

• Nấu chín tất cả các loại thịt ở nhiệt độ an toàn trước khi ăn. Không đặt thịt đã nấu chín lên đĩa từng chứa thịt sống.

Như bạn đã biết, vi khuẩn E coli có thể gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng ở đường tiêu hóa và tiết niệu, đặc biệt với những chủng sinh độc tố như E coli O157:H7. Trong khi hiện chưa có vắc xin đặc hiệu phòng E coli trong cộng đồng, một số loại vắc xin hiện có tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh do vi khuẩn đường ruột và tăng cường hàng rào miễn dịch tổng thể – đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu.

Vắc xin Rotavirus, vắc xin viêm gan A, phế cầu khuẩn (PCV) hay Hib đều góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây tiêu chảy, nôn ói, và nhiễm khuẩn thứ phát – những biểu hiện dễ nhầm lẫn hoặc đi kèm với nhiễm E coli.

Hãy chủ động đặt lịch tiêm phòng tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline 1800 6928 để được tư vấn gói vắc xin phù hợp, bảo vệ sức khỏe cho bạn và cả gia đình trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Trên đây là thông tin giúp giải đáp thắc mắc: “Vi khuẩn E coli là gì và nó ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?”. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, hãy luôn đảm bảo rửa tay sạch sẽ và thực hiện an toàn thực phẩm ngay từ hôm nay.