Viêm bờ mi mắt trên là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách phòng bệnh

Viêm bờ mi mắt trên là một bệnh lý phổ biến có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhất là người có da nhờn hoặc thường xuyên trang điểm. Dù không trực tiếp đe dọa thị lực, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nếu cứ bị tái đi tái lại hoặc kéo dài như rụng lông mi, lẹo mắt, khô mắt, viêm kết mạc mắt hoặc thậm chí tổn thương giác mạc. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng hướng giúp hạn chế nguy cơ tái phát, đồng thời bảo vệ vùng mí mắt luôn sạch khỏe.

Viêm bờ mi mắt trên là gì?

Đây là tình trạng viêm nhiễm xảy ra dọc theo mép trên mí mắt, nơi lông mi mọc và tiếp giáp với bề mặt mắt. Dù không gây mù lòa hay lây nhiễm, bệnh thường kéo dài và dễ tái phát nếu không chăm sóc đúng cách. Bệnh có thể xuất hiện cấp tính hoặc mạn tính, trong đó dạng mạn tính phổ biến hơn với tình trạng viêm tái phát từng đợt.

Dựa theo vị trí, bệnh được chia thành hai dạng chính:

Viêm bờ mi trước: Ảnh hưởng đến vùng phía ngoài mí mắt, thường do vi khuẩn hoặc gàu bám quanh chân lông mi gây viêm và kích ứng.
Viêm bờ mi sau: Xảy ra ở mặt trong mí mắt khi tuyến Meibomian tiết dầu bị tắc, làm tích tụ bã nhờn và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

*Viêm bờ mi mắt trên là tình trạng viêm nhiễm ở mép mí trên, nơi lông mi mọc*

Nguyên nhân nào gây viêm bờ mi mắt trên?

Có thể do nhiều yếu tố khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân cấp tính hay mạn tính, cũng như vị trí viêm ở phần trước hay sau của mí mắt. Trong hầu hết trường hợp, bệnh xuất phát từ sự mất cân bằng ở tuyến dầu quanh mi hoặc nhiễm khuẩn vùng lông mi.

Nhiễm trùng và ký sinh trùng

Vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) là tác nhân phổ biến nhất, thường tồn tại sẵn trên da hoặc niêm mạc, dễ xâm nhập khi hàng rào bảo vệ da bị tổn thương khiến mí sưng đỏ, dày và có thể làm lông mi mọc lệch.

Ký sinh trùng Demodex sống ký sinh trong nang lông mi, làm tắc tuyến nhờn, gây ngứa, kích ứng và viêm tái phát nhiều lần.

Rối loạn tuyến dầu và khô mắt

Tuyến Meibomian ở bờ mí có nhiệm vụ tiết dầu bảo vệ bề mặt mắt. Khi bị tắc nghẽn, dầu tích tụ lại gây viêm và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Mắt khô kéo dài khiến lớp phim nước mắt mất ổn định, làm giảm sức đề kháng và dễ viêm.

Bệnh lý và cơ địa

Viêm da tiết bã hoặc gàu gây bong vảy da đầu, vảy gàu có thể rơi xuống bờ mi, kích ứng và gây viêm. Ngoài ra, mụn trứng cá đỏ (rosacea) làm da vùng mặt và mí mắt dễ đỏ, nóng rát và sưng viêm. Người có da dầu hoặc tuyến bã nhờn hoạt động mạnh cũng dễ bị tắc nghẽn tuyến mi.

*Viêm da, gàu hoặc mụn trứng cá đỏ có thể gây viêm và tắc tuyến nhờn ở mí mắt*

Dị ứng

Tiếp xúc với phấn mắt, mascara, dung dịch ngâm kính áp tròng hoặc thuốc nhỏ mắt có thể gây phản ứng dị ứng, khiến mí mắt viêm và sưng. Một số người có cơ địa nhạy cảm, nhất là phụ nữ thường xuyên trang điểm mà không tẩy trang kỹ, dễ bị kích ứng mí mắt kéo dài.

Yếu tố khác

Người có bệnh nền như đái tháo đường, rối loạn nội tiết tố (đặc biệt tiền mãn kinh, mãn kinh), hoặc sức đề kháng yếu có nguy cơ cao mắc bệnh. Ngoài ra, môi trường làm việc khô, bụi, sử dụng máy lạnh thường xuyên hay đeo kính áp tròng trong thời gian dài cũng góp phần làm bệnh khởi phát hoặc tái phát nhiều lần.

*Đeo kính áp tròng lâu ngày làm tăng nguy cơ viêm bờ mi mắt*

Triệu chứng của bệnh viêm bờ mi mắt trên

Các triệu chứng thường xuất hiện rõ rệt vào buổi sáng, khi mí mắt bị dính và khó mở. Người bệnh có thể gặp một hoặc nhiều biểu hiện sau:

Sưng mí mắt, đỏ, cộm, ngứa, nóng rát và nặng mí.
Chảy nước mắt liên tục, mắt mờ hoặc cảm giác khô, rát mắt hay có dị vật trong mắt.
Nhờn ở mí mắt, có vảy hoặc mảnh bong quanh gốc lông mi.
Dính mí sau khi ngủ, nhạy cảm ánh sáng.
Lông mi rụng, mọc lệch hướng, cọ vào giác mạc gây khó chịu.

Viêm bờ mi mắt trên mạn tính có thể tái phát nhiều lần theo chu kỳ, với các giai đoạn ổn định xen kẽ bùng phát mạnh. Nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày, người bệnh nên đến cơ sở chuyên khoa mắt để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

*Sưng, ngứa, dính mí và vảy quanh gốc lông mi là các triệu chứng thường gặp*

Một số cách phòng ngừa viêm bờ mi

Để phòng ngừa viêm bờ mi mắt trên, việc duy trì vệ sinh mắt và xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học là yếu tố then chốt giúp giảm nguy cơ tái phát. Một số biện pháp hiệu quả gồm:

Giữ vệ sinh vùng mắt: Rửa mí mắt hằng ngày bằng nước sạch hoặc gạc thấm nước ấm pha dầu gội trẻ em giúp loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và tế bào chết, làm thông tuyến meibomian và hạn chế vi khuẩn phát triển.
Tẩy trang kỹ: Làm sạch hoàn toàn mascara, phấn mắt, chì kẻ để tránh hóa chất bám trên mí. Người đang điều trị nên tạm ngưng trang điểm vùng mắt để hạn chế tái phát.
Giữ tay, mặt và da đầu sạch sẽ: Không dụi mắt khi ngứa, cộm, rửa tay kỹ bằng xà phòng, lau khô khi cần chạm mắt, gội đầu bằng dầu gội kháng khuẩn, rửa mặt bằng dung dịch dịu nhẹ giúp giảm gàu và dầu thừa.
Dùng thuốc nhỏ mắt, nước mắt nhân tạo: Sử dụng sản phẩm chứa natri hyaluronate 0,18% giúp giảm khô mắt, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Hạn chế đeo kính áp tròng: Không nên dùng khi đang viêm, nên chọn loại có độ ngậm nước thấp và vệ sinh kính đúng cách để tránh kích ứng.
Ăn uống lành mạnh: Bổ sung omega-3 từ cá hồi, cá thu hoặc dầu hạt lanh, tăng cường rau xanh, trái cây và hạn chế đồ chiên dầu giúp cải thiện sức khỏe tổng thể.

*Tẩy trang kỹ sau khi trang điểm giúp ngăn viêm bờ mi tái phát*

Viêm bờ mi mắt trên tuy không nguy hiểm đến thị lực nhưng gây nhiều phiền toái như sưng đỏ, ngứa rát, khô mắt và dễ tái phát nếu không được chăm sóc đúng cách. Việc giữ vệ sinh vùng mắt và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp bạn phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.