Trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày có sao không?

Nôn trớ là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh, chủ yếu do hệ tiêu hóa còn non yếu và chưa phát triển hoàn thiện. Nhưng nếu trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày, kèm theo các dấu hiệu bất thường thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề nghiêm trọng hơn. Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý đúng sẽ giúp phụ huynh chăm sóc trẻ tốt hơn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của bé trong những tháng đầu đời.

Trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày có sao không?

Nôn trớ ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi, thường là hiện tượng sinh lý bình thường. Thông thường, trẻ nôn trớ sinh lý chỉ xảy ra vài lần trong ngày, với lượng nhỏ và không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Bé vẫn bú tốt, tăng cân đều và không có biểu hiện bất thường khác.

Vậy trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ có sao không? Tình trạng nôn trớ ở trẻ sơ sinh trở nên đáng lo khi xảy ra quá thường xuyên, với lượng lớn hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường. Cha mẹ cần phân biệt rõ hai loại nôn trớ:

• Nôn trớ sinh lý: Xảy ra sau khi bú, lượng nhỏ (vài thìa cà phê), trẻ vẫn vui vẻ, không sốt, không mệt mỏi. Hiện tượng này thường giảm dần khi trẻ được 6 – 12 tháng tuổi.
• Nôn trớ bất thường: Trẻ nôn nhiều lần trong ngày, nôn vọt xa, chất nôn có máu hoặc mật xanh, kèm theo các triệu chứng như mệt lả, bỏ bú, sốt, tiêu chảy, chậm tăng cân hoặc sụt cân. Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý cần được bác sĩ thăm khám ngay.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp cha mẹ có hành động kịp thời, tránh để tình trạng kéo dài gây nguy hiểm cho trẻ.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh nôn trớ nhiều lần trong ngày

Hiểu rõ nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ sơ sinh là bước đầu tiên để xử lý hiệu quả. Có hai nhóm nguyên nhân chính gồm:

Nguyên nhân sinh lý

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện là lý do chính khiến trẻ sơ sinh dễ bị nôn trớ. Một số yếu tố sinh lý phổ biến bao gồm:

• Cấu trúc dạ dày: Dạ dày của trẻ sơ sinh nằm ngang, dung tích nhỏ và van tâm vị yếu, khiến sữa dễ trào ngược lên thực quản khi trẻ bú no hoặc cử động nhiều.
• Cách bú không đúng: Trẻ bú quá no, nuốt nhiều không khí hoặc nằm ngay sau khi bú có thể gây nôn trớ. Tư thế bú sai (đầu thấp hơn thân) cũng làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Phản xạ tự nhiên: Nấc cụt, khóc nhiều hoặc kích thích quá mức (như bị lắc mạnh) có thể kích thích phản xạ nôn trớ nhẹ ở trẻ.

Những trường hợp trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ này thường không đáng lo và có thể cải thiện thông qua điều chỉnh cách chăm sóc và cho bú.

Nguyên nhân bệnh lý

Nếu trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày và kèm theo các dấu hiệu bất thường, có thể trẻ đang gặp các vấn đề bệnh lý sau:

• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là dạng trào ngược nặng, khiến trẻ nôn thường xuyên, quấy khóc, khó chịu sau khi bú và có thể chậm tăng cân.
• Hẹp môn vị bẩm sinh: Tình trạng này khiến môn vị (van giữa dạ dày và ruột non) bị hẹp, gây nôn vọt xa ngay sau khi bú, thường xuất hiện ở trẻ 2 – 8 tuần tuổi.
• Dị ứng sữa hoặc rối loạn tiêu hóa: Trẻ có thể dị ứng với protein trong sữa công thức hoặc sữa mẹ (do mẹ ăn thực phẩm gây kích ứng). Viêm dạ dày – ruột do virus hoặc vi khuẩn cũng gây nôn kèm tiêu chảy.
• Nhiễm trùng toàn thân: Nhiễm trùng đường hô hấp, tiết niệu hoặc các bệnh lý khác có thể gây nôn trớ, kèm sốt, lừ đừ và mệt mỏi.

Nôn trớ sinh lý thường giảm dần sau 6 tháng tuổi khi hệ tiêu hóa của trẻ hoàn thiện hơn. Nhưng nếu trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày, không tăng cân hoặc có các dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa nhi để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Cách xử lý khi trẻ sơ sinh nôn trớ nhiều lần trong ngày

Khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm thiểu tình trạng này và chăm sóc bé an toàn:

Điều chỉnh cách cho bú và tư thế bú đúng

Cách cho bú đúng cũng sẽ góp phần giúp hạn chế tình trạng trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ. Cụ thể:

• Tư thế bú: Đặt trẻ ở tư thế đầu cao hơn thân, ngậm hết quầng vú (khi bú mẹ) hoặc giữ bình sữa nghiêng 45 độ (khi bú bình) để hạn chế nuốt không khí.
• Chia nhỏ lượng bú: Thay vì cho trẻ bú quá no một lần, hãy chia thành nhiều cữ nhỏ, mỗi lần 60 – 90ml tùy độ tuổi. Tránh ép trẻ bú khi bé không muốn.
• Bế bé sau bú: Sau khi bú, bế vác trẻ lên vai và vỗ nhẹ lưng trong 10 – 15 phút để giúp bé ợ hơi, giảm áp lực trong dạ dày.

Theo dõi và chăm sóc tại nhà đúng cách

Chăm sóc đúng cách tại nhà giúp trẻ thoải mái hơn và giảm nguy cơ biến chứng:

• Vệ sinh sạch sẽ: Sau khi trẻ nôn, lau sạch miệng và mũi bé bằng khăn mềm để tránh kích ứng da. Thay quần áo nếu bị ướt để bé không bị lạnh.
• Cho trẻ nằm nghiêng: Đặt trẻ nằm nghiêng bên phải hoặc trái khi ngủ để tránh sặc nếu nôn trớ xảy ra. Không để trẻ nằm sấp vì có nguy cơ gây ngạt thở.
• Theo dõi sức khỏe: Ghi lại tần suất nôn, lượng chất nôn và các dấu hiệu khác như cân nặng, số lần tiểu hoặc tâm trạng của bé để cung cấp thông tin cho bác sĩ nếu cần.

Nếu trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ đi kèm theo các dấu hiệu bất thường như trẻ bỏ bú, sốt, co giật, mệt lả, chất nôn có máu, mật xanh hoặc có dấu hiệu mất nước,... thì cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được kiểm tra và có hướng xử lý kịp thời.

Cách phòng ngừa tình trạng nôn trớ kéo dài ở trẻ sơ sinh

Để giảm nguy cơ nôn trớ kéo dài và bảo vệ sức khỏe cho trẻ, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Tiêm chủng đầy đủ: Tuân thủ lịch tiêm chủng để phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn đường ruột, chẳng hạn như Rotavirus có thể gây nôn và tiêu chảy do Rotavirus.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Tránh khói thuốc lá, bụi bẩn hoặc các tác nhân gây kích ứng đường hô hấp của trẻ. Rửa tay thường xuyên trước khi chăm sóc bé.
• Vệ sinh dụng cụ bú: Bình sữa, núm vú và các dụng cụ cho ăn cần được rửa sạch và tiệt trùng sau mỗi lần sử dụng để tránh nhiễm khuẩn.
• Chế độ ăn của mẹ: Nếu đang cho con bú, mẹ nên tránh thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng hoặc thức ăn nhiều gia vị. Uống đủ nước và ăn uống lành mạnh để đảm bảo chất lượng sữa.
• Không tự ý dùng thuốc: Tránh đổi sữa công thức hoặc sử dụng thuốc chống nôn, thuốc cầm tiêu chảy khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây nguy hiểm cho trẻ.

Nôn trớ là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý tiềm ẩn. Việc hiểu rõ nguyên nhân, các dấu hiệu bất thường và cách chăm sóc khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày sẽ giúp cha mẹ yên tâm hơn trong hành trình nuôi con khỏe mạnh.

Ngoài việc chăm sóc dinh dưỡng và theo dõi sức khỏe, đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng tránh các bệnh lý có thể gây rối loạn tiêu hóa và nôn trớ kéo dài. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đầy đủ các loại vắc xin thiết yếu cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, với đội ngũ chuyên viên y tế tận tâm và quy trình tiêm an toàn, chính xác. Bố mẹ hãy đưa bé đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu ngay hôm nay để được tư vấn lịch tiêm phù hợp nhé!