Tiêu chảy do Rota virus: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Tìm hiểu chung bệnh tiêu chảy do Rota virus

Tiêu chảy do virus Rota là một bệnh cấp tính do virus gây ra, thường gặp ở trẻ nhỏ. Bệnh biểu hiện qua các triệu chứng như nôn ói, tiêu chảy, đau bụng và mất nước, có thể dẫn đến trụy mạch hoặc tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Mặc dù không phải là nguyên nhân duy nhất, Rotavirus là tác nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy ở trẻ dưới 5 tuổi.

Đây là một căn bệnh rất phổ biến, chỉ đứng sau nhiễm trùng hô hấp cấp tính ở trẻ em, và là vấn đề mà các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý.

Triệu chứng bệnh tiêu chảy do Rota virus

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tiêu chảy do Rota virus

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tiêu chảy do virus Rota là:

• Nôn ói: Thường xảy ra trước khi tiêu chảy khoảng 6-12 giờ và kéo dài từ 2-3 ngày. Trẻ thường nôn nhiều trong ngày đầu tiên, sau đó giảm dần khi triệu chứng tiêu chảy bắt đầu.

• Sốt: Thường sốt nhẹ hoặc vừa, kéo dài trong 2-3 ngày đầu. Một số trường hợp có thể sốt cao trên 40°C, gây nguy cơ co giật.

• Tiêu chảy: Xuất hiện sau khi triệu chứng sốt và nôn giảm dần. Trẻ đi phân lỏng toàn nước trên 3 lần mỗi ngày, đôi khi có màu xanh, có thể kèm đàm nhưng không có máu. Tiêu chảy thường nặng hơn trong vài ngày đầu, sau đó giảm dần trong 4-8 ngày.

• Đau bụng: Trẻ thường quấy khóc hoặc khó chịu hơn bình thường.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh tiêu chảy do Rota virus

Tiêu chảy cấp do virus Rota không phải là bệnh đơn giản. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như suy dinh dưỡng, kiệt sức, và thậm chí tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu trẻ xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giúp giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng và nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy do Rota virus

Tác nhân chính gây tiêu chảy là Rotavirus, thuộc họ Reoviridae. Theo nghiên cứu của Baoming (1995), Rotavirus được chia thành 7 nhóm: A, B, C, D, E, F và G, trong đó chỉ nhóm A, B, C gây bệnh ở người. Nhóm A phổ biến nhất, thường gây ra các đợt dịch tiêu chảy nặng ở trẻ em. Nhóm B và C ít gặp hơn, chủ yếu gây dịch lẻ tẻ ở trẻ lớn và người trưởng thành. Trên toàn cầu, bốn chủng Rotavirus phổ biến nhất là G1P8, G3P8, G4P8, và G2P4, trong đó, tại Việt Nam, chủng G1P8 chiếm ưu thế.

Rotavirus lây truyền chủ yếu qua đường miệng. Khi trẻ chạm vào đồ chơi hoặc các bề mặt có virus bám dính và đưa tay lên miệng, virus dễ dàng xâm nhập vào đường tiêu hóa, gây nhiễm bệnh. Virus này có khả năng tồn tại trên tay khoảng 4 giờ và bám trên các bề mặt cứng trong nhiều tuần.

Ngoài ra, môi trường ô nhiễm cũng tạo điều kiện thuận lợi cho Rotavirus lây lan và gây bệnh.

Nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy do Rota virus

Tất cả trẻ nhỏ đều có nguy cơ nhiễm Rotavirus, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi, nhóm tuổi có nguy cơ cao nhất. Trong giai đoạn này, trẻ thường khám phá môi trường xung quanh bằng cách ngậm đồ chơi hoặc mút tay, những hành động này dễ dàng tạo cơ hội cho virus xâm nhập vào cơ thể.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh tiêu chảy do Rota virus

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh tiêu chảy do Rota virus

Để chẩn đoán bệnh tiêu chảy do Rotavirus, cần phân biệt với các bệnh khác như tả, thương hàn, E.Coli và các loại tiêu chảy do vi khuẩn. Một đặc điểm quan trọng giúp phân biệt là phân lỏng, nhớt nhưng không có máu, khác với tiêu chảy do vi khuẩn.

Phương pháp xét nghiệm thường dùng là chẩn đoán nhanh để phát hiện virus hoặc kháng nguyên.

• Loại mẫu bệnh phẩm: Bệnh phẩm phân lấy trong tuần đầu của bệnh, dịch tá tràng, hoặc huyết thanh của bệnh nhân.

• Phương pháp xét nghiệm: Kỹ thuật kính hiển vi điện tử, miễn dịch huỳnh quang trực tiếp, miễn dịch phóng xạ, ngưng kết hồng cầu thụ động, ngưng kết hạt latex, điện di và ELISA.

Bệnh tiêu chảy do Rotavirus là một bệnh cấp tính. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong do mất nước và điện giải.

Điều trị bệnh tiêu chảy do Rota virus

Nguyên tắc điều trị là kháng sinh không có tác dụng đối với Rotavirus. Với thể nhẹ không có biến chứng, bệnh thường tự khỏi sau 3-4 ngày. Điều trị tập trung vào việc bù nước và điện giải khi trẻ mất nước.

• Bù nước: Bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Sử dụng Oresol theo hướng dẫn bác sĩ. Nếu không thể bù nước qua đường uống hoặc có dấu hiệu mất nước nặng, cần đưa trẻ đến bệnh viện để truyền dịch.

• Hạ sốt: Dùng thuốc hạ sốt chứa paracetamol, như Hapacol với liều phù hợp theo cân nặng (80 mg, 150 mg, 250 mg, 325 mg).

• Dinh dưỡng: Đảm bảo trẻ được ăn đầy đủ chất dinh dưỡng phù hợp với độ tuổi.

Lưu ý quan trọng: Không dùng thuốc cầm tiêu chảy cho trẻ vì có thể làm giảm nhu động ruột, gây liệt ruột, ứ đọng phân, dẫn đến nguy cơ chướng bụng, tắc ruột, nhiễm trùng, hoặc tử vong.

Chế độ sinh hoạt và phương pháp phòng ngừa bệnh tiêu chảy do Rota virus

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh tiêu chảy do Rota virus

Chế độ sinh hoạt:

• Hạn chế để trẻ bò lê trên sàn, ngậm tay hoặc đồ chơi, vì trẻ đang bệnh thải ra lượng lớn virus trong phân, dễ lây cho người khác và người chăm sóc.

• Tã lót và chất nôn của trẻ cần được bỏ vào bao nilon, buộc kín trước khi vứt vào thùng rác.

• Người chăm sóc cần rửa tay sạch sẽ trước khi chuẩn bị thức ăn và sau khi thay tã.

• Giữ trẻ ở nhà cho đến khi hết tiêu chảy để tránh lây lan tại trường học.

Chế độ dinh dưỡng:

• Cho trẻ ăn thức ăn lỏng, mềm, dễ tiêu hóa, đầy đủ chất dinh dưỡng phù hợp theo độ tuổi.

• Chia thành nhiều bữa nhỏ, cho trẻ ăn từng thìa nhỏ, không ép ăn, và nếu trẻ nôn trớ, cần cho ăn chậm hơn.

• Hạn chế thức ăn và đồ uống chứa nhiều đường, vì chúng có thể làm tăng tiêu chảy.

Phương pháp phòng ngừa bệnh tiêu chảy do Rota virus

Rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Vệ sinh sạch sẽ khu vực đồ chơi, bàn ghế của trẻ bằng dung dịch sát khuẩn.

Đặc biệt, chủng ngừa vắc xin ngừa virus Rota là phương pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ tiêu chảy cấp do virus này gây ra. Vắc xin giúp giảm tỷ lệ nhiễm bệnh, hạn chế biến chứng và giảm gánh nặng y tế cho gia đình, xã hội.

Các loại vắc xin phòng virus Rota:

• Rotarix: Sản xuất bởi GlaxoSmithKline (Bỉ), dành cho trẻ từ 6 đến 24 tuần tuổi.

• Rotateq: Phát triển bởi MSD (Mỹ), bảo vệ rộng hơn trước nhiều chủng virus (G1, G2, G3, G4, P1A), khuyến nghị cho trẻ từ 7,5 đến 32 tuần tuổi.

• Rotavin: Sản xuất tại Việt Nam bởi Trung tâm Nghiên cứu Sản xuất Vắc xin và Sinh phẩm Y tế, dành cho trẻ từ 6 tuần đến dưới 6 tháng tuổi. Với giá cả hợp lý, đây là lựa chọn tin cậy cho các gia đình Việt.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp dịch vụ tiêm chủng an toàn, tư vấn chi tiết về từng loại vắc xin và lịch tiêm phù hợp. Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất hiện đại và quy trình tiêm chủng chuyên nghiệp. Có chương trình nhắc lịch tự động, giúp phụ huynh dễ dàng theo dõi lịch tiêm và bảo vệ con trẻ một cách đầy đủ.