Bé bị viêm phế quản hay nôn trớ: Nguyên nhân và hướng xử trí

Không ít phụ huynh từng rơi vào tình huống “bé bị viêm phế quản hay nôn trớ” mà không biết nên xử lý theo hướng nào trước. Đây không chỉ là biểu hiện bệnh lý thông thường mà còn có thể cảnh báo sự tổn thương sâu hơn ở hệ hô hấp hoặc tiêu hóa. Vì vậy, việc nhận diện đúng triệu chứng và hiểu được mối liên hệ giữa viêm phế quản và nôn trớ là điều vô cùng cần thiết.

Nguyên nhân khiến bé bị viêm phế quản hay nôn trớ

Khi bé bị viêm phế quản hay nôn trớ, nhiều phụ huynh lầm tưởng rằng nôn là hậu quả trực tiếp của bệnh viêm phế quản. Tuy nhiên, thực tế không hề đơn giản như vậy. Nôn trớ thường xuất hiện do những tác động gián tiếp từ triệu chứng bệnh hoặc cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến khiến bé bị viêm phế quản hay nôn trớ:

• Ho kích thích: Viêm phế quản gây ho kéo dài, ho mạnh làm tăng áp lực lên ổ bụng, từ đó khiến trẻ dễ bị nôn sau mỗi cơn ho.
• Mất sức và mệt mỏi: Trẻ ho nhiều, khó ngủ, ăn uống kém dẫn đến cơ thể suy yếu, tiêu hóa kém và dễ bị nôn trớ ngay cả khi ăn ít.
• Dị ứng thức ăn: Khi hệ miễn dịch đang suy yếu, một số loại thức ăn có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến phản ứng nôn trớ ở trẻ.
• Kích thích dạ dày: Viêm đường hô hấp trên có thể gây kích thích dây thần kinh liên quan đến dạ dày, khiến trẻ buồn nôn, nôn khan hoặc nôn dịch.
• Dịch tiết từ phổi hoặc họng: Dịch nhầy do viêm phế quản có thể chảy ngược vào họng hoặc nuốt xuống dạ dày, kích thích nôn như một phản xạ loại bỏ chất dư thừa.
• Nhiễm virus hoặc vi khuẩn: Khi trẻ tiếp xúc với tác nhân gây bệnh như virus cúm, RSV hoặc vi khuẩn gây viêm phế quản, cơ thể sẽ tìm cách “đẩy ra” bằng các phản ứng như ho, sốt, và nôn.

Hiểu rõ nguyên nhân giúp cha mẹ không chỉ bình tĩnh hơn khi bé bị viêm phế quản hay nôn trớ mà còn có thể lựa chọn hướng chăm sóc phù hợp, giảm bớt lo lắng và hạn chế biến chứng xảy ra.

Viêm phế quản ở trẻ gây ra những biến chứng nguy hiểm gì?

Không chỉ khiến bé bị viêm phế quản hay nôn trớ, bệnh lý này còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được theo dõi và xử lý đúng cách. Đặc biệt ở trẻ nhỏ có đường thở hẹp và sức đề kháng yếu, bệnh viêm phế quản có thể nhanh chóng chuyển biến nặng, đe dọa đến tính mạng. Dưới đây là các biến chứng nguy hiểm thường gặp:

• Tắc khí và khó thở nghiêm trọng: Niêm mạc phế quản bị sưng phù khiến luồng khí không thể lưu thông bình thường. Ở trẻ nhỏ, điều này rất dễ dẫn đến suy hô hấp cấp, do đường thở vốn đã nhỏ càng dễ bị bít tắc.
• Khởi phát hoặc làm nặng thêm bệnh hen suyễn: Nhiều trẻ sau khi bị viêm phế quản phát triển hen suyễn - một bệnh mãn tính gây hẹp đường thở và khó thở kéo dài. Trẻ có tiền sử dị ứng càng có nguy cơ cao.
• Viêm phổi: Vi khuẩn và virus có thể lợi dụng tình trạng viêm ở phế quản để lan sâu xuống phổi, gây ra viêm phổi - một trong những nguyên nhân nhập viện phổ biến ở trẻ nhỏ.
• Suy hô hấp cấp tính: Khi phổi không thể trao đổi khí hiệu quả, trẻ có thể rơi vào trạng thái suy hô hấp, cần hỗ trợ y tế ngay lập tức như thở oxy hoặc thậm chí đặt nội khí quản.
• Nhồi máu phổi: Biến chứng hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm. Tắc nghẽn trong hệ hô hấp có thể dẫn tới cục máu đông trong phổi, gây tổn thương mô phổi nghiêm trọng.
• Thoát khí quản: Tình trạng không khí không thể lưu thông qua phế quản do tắc nghẽn nặng, dẫn đến việc trẻ không thể lấy hơi - đây là biến chứng cần cấp cứu gấp.

Việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời và tuân thủ chỉ định bác sĩ là yếu tố then chốt để tránh những biến chứng kể trên. Nếu bé bị viêm phế quản hay nôn trớ kèm dấu hiệu khó thở, sốt cao kéo dài hoặc bỏ ăn, cha mẹ không nên chần chừ trong việc đưa trẻ đi khám chuyên khoa.

Hướng xử trí bé bị viêm phế quản hay nôn trớ hiệu quả

Khi bé bị viêm phế quản hay nôn trớ, phụ huynh cần xử trí một cách khoa học, không vội vàng áp dụng mẹo dân gian chưa kiểm chứng hay tự ý dùng thuốc. Hiểu rõ từng bước chăm sóc, từ nghỉ ngơi, dinh dưỡng cho đến theo dõi triệu chứng sẽ giúp quá trình hồi phục diễn ra an toàn và hiệu quả hơn. Dưới đây là hướng dẫn cha mẹ cách xử trí bé bị viêm phế quản hay nôn trớ, cụ thể:

Đảm bảo bé được nghỉ ngơi và dinh dưỡng hợp lý

Một trong những yếu tố quan trọng giúp bé nhanh chóng hồi phục chính là nghỉ ngơi đầy đủ và ăn uống đúng cách. Trẻ bị viêm phế quản thường mệt mỏi, kèm theo nôn trớ nên việc bồi dưỡng cơ thể là thiết yếu. Do đó, cha mẹ cần:

• Cho bé nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát, yên tĩnh, tránh chạy nhảy hay gắng sức.
• Đảm bảo bé uống đủ nước mỗi ngày để phòng mất nước do sốt hoặc nôn.
• Ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu (cháo, súp, sữa) và chia nhỏ bữa ăn. Không nên ép bé ăn khi đang nôn hoặc mệt, hãy để bé ăn chậm, nhai kỹ.

Kiểm soát ho và giảm nôn trớ

Ho không chỉ là triệu chứng chính của viêm phế quản mà còn là nguyên nhân gián tiếp gây nôn. Do đó, kiểm soát ho đúng cách sẽ giúp hạn chế tình trạng nôn trớ kéo dài bằng cách:

• Có thể dùng thuốc giảm ho theo chỉ định bác sĩ, đặc biệt nếu trẻ ho về đêm nhiều.
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc, bụi, nước hoa hoặc các chất gây kích ứng đường thở.
• Sau khi ăn, nên cho trẻ ngồi yên hoặc nằm nghiêng nhẹ để tránh thức ăn trào lên cổ họng, làm bé nôn.

Tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ

Việc tự ý dùng thuốc cho trẻ nhỏ là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bệnh kéo dài hoặc nặng hơn. Thay vào đó, hãy lắng nghe và thực hiện đúng hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa. Cụ thể:

• Điều trị viêm phế quản có thể bao gồm thuốc kháng viêm, kháng sinh (nếu có nhiễm khuẩn), siro giảm ho hoặc thuốc làm loãng đờm.
• Không dùng thuốc dân gian như lá xông, tỏi tươi… nếu chưa được chuyên gia y tế khuyến nghị.
• Nếu sau vài ngày chăm sóc mà bé không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nặng hơn như khó thở, co rút lồng ngực, nôn liên tục… cần đưa bé đến cơ sở y tế để thăm khám.

Tình trạng bé bị viêm phế quản hay nôn trớ không chỉ khiến cha mẹ lo lắng mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được xử trí đúng cách. Việc nhận diện rõ nguyên nhân, hiểu các triệu chứng đi kèm và chăm sóc đúng phương pháp sẽ giúp bé nhanh chóng hồi phục và tránh các biến chứng nguy hiểm. Đừng quên tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường và luôn duy trì môi trường sống trong lành, chế độ dinh dưỡng hợp lý để phòng ngừa bệnh tái phát ở trẻ.