Trẻ sơ sinh bị ho: Nguyên nhân, cách xử lý và các biện pháp phòng ngừa

Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non yếu nên rất dễ bị tác động bởi vi khuẩn, virus từ môi trường xung quanh. Trong những năm tháng đầu đời, bé có thể bị ho do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thời tiết thay đổi đến các bệnh đường hô hấp. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết mức độ nguy hiểm và biết cách xử trí khi trẻ sơ sinh bị ho không chỉ giúp cha mẹ giảm bớt lo lắng mà còn đảm bảo bé được chăm sóc đúng cách, tránh những biến chứng không đáng có.

Trẻ sơ sinh bị ho có sao không?

Ho ở trẻ sơ sinh có thể chia thành hai loại chính đó là ho sinh lý và ho bệnh lý. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại này là bước đầu tiên để cha mẹ đánh giá tình trạng của bé. Vậy ho sinh lý và ho bệnh lý khác nhau như thế nào?

• Ho sinh lý: Đây là hiện tượng ho nhẹ, ngắn, thường xuất hiện do sự thay đổi của môi trường (chẳng hạn như không khí khô, lạnh, hoặc bé tiếp xúc với bụi bẩn, lông thú). Ho sinh lý không đi kèm các triệu chứng nghiêm trọng và thường tự khỏi sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách.
• Ho bệnh lý: Loại ho này kéo dài, thường kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt, khó thở hoặc mệt mỏi. Ho bệnh lý có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như nhiễm trùng đường hô hấp hoặc các bệnh lý khác.

Với câu hỏi trẻ sơ sinh bị ho có sao không, các bác sĩ chuyên khoa cho biết, cha mẹ cần đặc biệt chú ý nếu bé có các dấu hiệu sau đây bởi chúng có thể báo hiệu tình trạng nghiêm trọng:

• Ho kèm sốt cao: Sốt trên 38°C, đặc biệt ở trẻ dưới 3 tháng tuổi. Đây là dấu hiệu cần được kiểm tra ngay lập tức.
• Bé bỏ bú, mệt mỏi, thở rít: Nếu bé không muốn bú, tỏ ra lờ đờ hoặc có tiếng thở bất thường, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng.
• Ho kéo dài hơn 7 ngày: Ho không cải thiện sau một tuần thường là dấu hiệu của bệnh lý cần được bác sĩ đánh giá.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị ho phổ biến hiện nay

Hiểu rõ nguyên nhân gây ho ở trẻ sơ sinh là yếu tố quan trọng để cha mẹ đưa ra cách xử lý phù hợp. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ sơ sinh bị ho, bạn đọc có thể tham khảo:

Ho do thay đổi thời tiết, dị ứng

Thời tiết thay đổi đột ngột, đặc biệt là không khí khô và lạnh có thể kích thích đường hô hấp của trẻ dẫn đến ho. Ngoài ra, các tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa, lông thú cưng hoặc mùi hóa chất cũng có thể khiến bé bị ho. Trẻ sơ sinh có đường thở nhỏ và nhạy cảm do đó dễ phản ứng với những thay đổi này hơn người lớn.

Nhiễm trùng đường hô hấp trên

Nhiễm trùng đường hô hấp trên là nguyên nhân hàng đầu gây ho ở trẻ sơ sinh. Các bệnh lý phổ biến bao gồm:

• Cảm lạnh và cảm cúm: Virus gây cảm lạnh hoặc cúm thường khiến bé bị ho, sổ mũi và đôi khi sốt nhẹ.
• Viêm mũi họng: Tình trạng này có thể gây kích ứng cổ họng, dẫn đến ho.
• Virus hợp bào hô hấp (RSV): Đây là loại virus nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, có thể gây ho, thở khò khè và các vấn đề hô hấp nghiêm trọng.

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và dẫn đến ho. Tình trạng này thường xảy ra vào ban đêm hoặc sau khi bú, khiến bé ho nhiều hơn. Các dấu hiệu đi kèm có thể bao gồm nôn trớ hoặc khó chịu khi bú.

Tác động từ môi trường ô nhiễm

Môi trường sống ô nhiễm, chẳng hạn như khói thuốc lá, bụi mịn (PM2.5) hoặc hóa chất từ sản phẩm tẩy rửa là những yếu tố tác động mạnh đến hệ hô hấp non nớt của trẻ. Việc tiếp xúc lâu dài với các tác nhân này không chỉ gây ho mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp mãn tính.

Trẻ sơ sinh bị ho phải làm sao?

Trẻ sơ sinh bị ho phải làm sao? Theo các chuyên gia, khi trẻ sơ sinh bị ho, cha mẹ cần bình tĩnh và thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà để giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn. Dưới đây là các bước xử lý an toàn:

Theo dõi sát tình trạng bé

Việc ghi nhận chi tiết về tình trạng ho của bé là rất quan trọng. Cha mẹ nên chú ý:

• Thời gian ho (ban ngày, ban đêm hay sau khi bú).
• Mức độ ho (ho khan, ho có đờm hoặc ho thành cơn).
• Các triệu chứng đi kèm (sốt, sổ mũi, khó thở, bỏ bú).

Những thông tin này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn nếu cần đưa bé đi khám.

Cách hỗ trợ giảm ho cho bé tại nhà an toàn

Dưới đây là một số cách hỗ trợ giảm ho cho bé tại nhà đơn giản và hiệu quả, cha mẹ có thể tham khảo: 

• Nhỏ nước muối sinh lý: Sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch mũi giúp bé dễ thở hơn và giảm kích ứng đường hô hấp.
• Cho bé bú đủ: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ bé chống lại nhiễm trùng.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Máy tạo độ ẩm giúp giữ không khí trong phòng đủ ẩm, tránh làm khô mũi họng của bé.
• Nâng đầu giường khi ngủ: Đặt bé nằm nghiêng hoặc nâng nhẹ đầu giường để giúp bé dễ thở hơn, đặc biệt nếu ho do trào ngược.

Lưu ý quan trọng: Không tự ý sử dụng thuốc ho hoặc bất kỳ loại thuốc nào cho trẻ sơ sinh nếu chưa có chỉ định của bác sĩ. Việc dùng thuốc sai cách có thể gây nguy hiểm cho bé.

Đưa trẻ sơ sinh bị ho đi khám

Dù nhiều trường hợp ho ở trẻ sơ sinh có thể tự khỏi song cha mẹ cần đưa bé đi khám ngay nếu nhận thấy các dấu hiệu sau:

• Bé ho kèm sốt cao (trên 38°C), không bú hoặc có dấu hiệu co giật.
• Ho khò khè, thở nhanh hoặc xuất hiện tình trạng rút lõm lồng ngực.
• Ho ra dịch bất thường (dịch xanh, vàng hoặc có lẫn máu).
• Ho kéo dài hơn 1 tuần mà không có dấu hiệu cải thiện.

Những dấu hiệu này có thể báo hiệu các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, viêm phế quản hoặc nhiễm RSV cần được can thiệp y tế kịp thời.

Phòng ngừa ho cho trẻ sơ sinh hiệu quả

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, điều này đặc biệt quan trọng với trẻ sơ sinh - nhóm đối tượng có hệ miễn dịch còn non yếu, dễ mắc bệnh. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa ho cho trẻ sơ sinh, cha mẹ có thể tham khảo và áp dụng:

• Đảm bảo vệ sinh môi trường sống sạch sẽ: Tránh để bé tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi mịn hoặc hóa chất độc hại; sử dụng máy lọc không khí trong phòng để loại bỏ các tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa; thường xuyên vệ sinh giường, chăn màn và đồ chơi của bé để hạn chế vi khuẩn, virus.
• Giữ ấm cơ thể bé: Mặc đủ ấm cho bé trong mùa lạnh, đặc biệt là khi ra ngoài hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột; tránh để bé tiếp xúc với luồng không khí lạnh từ quạt hoặc điều hòa trực tiếp.
• Tiêm phòng đầy đủ vắc xin cho trẻ: Tiêm vắc xin đúng lịch là một trong những cách hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý gây ho, chẳng hạn như ho gà và bạch hầu. Vắc xin 6in1 là lựa chọn phổ biến giúp bảo vệ bé khỏi 6 bệnh nguy hiểm. Với đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp, tư vấn và chăm sóc tận tình cho bé, quy trình tiêm chủng an toàn giúp đảm bảo tiêm đúng kỹ thuật, giảm đau và nguy cơ biến chứng, Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ tin cậy để tiêm phòng cho bé. Ngoài ra, tại Tiêm chủng Long Châu, vắc xin bảo quản đúng tiêu chuẩn, cam kết chất lượng và hiệu quả của vắc xin. Hãy đến và trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng tại Long Châu bạn nhé.
• Cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý: Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ bé khỏi nhiễm trùng. Khi bé bắt đầu ăn dặm, hãy bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, kiwi), vitamin D (cá hồi, lòng đỏ trứng), và sắt (thịt đỏ, rau xanh) để hỗ trợ sức khỏe hô hấp.
• Thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe khi thay đổi thời tiết: Hạn chế đưa bé đến những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao như trung tâm thương mại hoặc bệnh viện; đảm bảo bé được mặc đủ ấm và tránh ra ngoài khi thời tiết quá lạnh hoặc có sương mù.
• Tạo thói quen sinh hoạt khoa học: Đảm bảo bé ngủ đủ giấc (14 - 16 tiếng mỗi ngày) để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Khi bé lớn hơn, hướng dẫn bé hít thở sâu bằng mũi để bảo vệ đường hô hấp.

Trẻ sơ sinh bị ho có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, theo dõi sát sao triệu chứng và áp dụng các biện pháp xử lý đúng cách tại nhà sẽ giúp bé nhanh chóng hồi phục. Đặc biệt, tiêm vắc xin 6in1 đúng lịch là biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bé trong những năm đầu đời. Sức khỏe của bé là ưu tiên hàng đầu và sự chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh.