Vì sao trẻ sơ sinh nôn ra dịch vàng? Có nguy hiểm không?

Nôn trớ đôi khi có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề bệnh lý. Vì vậy, khi thấy trẻ sơ sinh nôn ra dịch vàng, nhiều mẹ bỉm không khỏi lo lắng và băn khoăn liệu con có đang gặp vấn đề gì nghiêm trọng hay không. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ giải đáp thắc mắc này và hướng dẫn cách chăm sóc bé đúng cách.

Nôn trớ ở trẻ sơ sinh là gì?

Trẻ sơ sinh hay bị trớ là hiện tượng rất phổ biến trong những tuần đầu sau sinh, đặc biệt là khi bé vừa bú xong hoặc khi bé vặn mình. Trước hết, cha mẹ cần phân biệt rõ giữa nôn và trớ để có hướng chăm sóc phù hợp.

Nôn là quá trình tống xuất mạnh mẽ một phần hoặc toàn bộ dịch và thức ăn trong dạ dày ra ngoài. Hiện tượng này xảy ra do sự co bóp phối hợp giữa dạ dày và các cơ bụng. Nôn được xem là một phản xạ bảo vệ tự nhiên của cơ thể, giúp loại bỏ các chất có hại. Tuy nhiên, nôn thường là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó và có thể đi kèm với các triệu chứng khác như sốt hoặc tiêu chảy.

Trớ, ngược lại là hiện tượng thức ăn hoặc dịch trong dạ dày trào ngược nhẹ lên miệng, đôi khi chảy ra ngoài, thường với lượng ít và không cần sự co bóp mạnh của cơ bụng. Trớ chủ yếu là do sự co bóp đơn thuần của dạ dày, thường xuất hiện cùng với hiện tượng ợ hơi. Đây là tình trạng rất thường gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt sau khi bú sữa mẹ. Một số bé có thể bị trớ nhiều lần trong ngày, trong khi những bé khác chỉ gặp thỉnh thoảng hơn.

Vì sao trẻ sơ sinh nôn ra dịch vàng?

Trẻ sơ sinh nôn trớ ra dịch màu vàng có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố sinh lý và bệnh lý.

Nôn trớ cơ năng

Đây là nguyên nhân phổ biến và thường không quá nghiêm trọng. Trẻ có thể bị nôn trớ do:

• Mẹ cho bé bú sai tư thế.
• Trẻ bú quá no hoặc được đặt nằm ngay sau khi bú.
• Mẹ quấn tã quá chặt, gây áp lực lên vùng bụng.
• Mẹ rơ lưỡi quá sâu, kích thích khiến trẻ nôn.

Những yếu tố này có thể khiến bé nôn ra dịch nhầy hoặc đờm có màu vàng mà không liên quan đến bệnh lý nghiêm trọng.

Nôn trớ bệnh lý

Nếu hiện tượng nôn ra dịch nhầy màu vàng xảy ra thường xuyên, mẹ cần đặc biệt chú ý vì đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như:

• Bệnh đường tiêu hóa: Tiêu chảy, chậm nhu động ruột, tắc ruột, xoắn ruột, dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa, trào ngược dạ dày - thực quản,...
• Bệnh đường hô hấp: Viêm họng, viêm phế quản, hoặc các bệnh gây tiết dịch nhầy nhiều.
• Một số bệnh khác: Viêm màng não mủ, rối loạn thần kinh thực vật, xuất huyết não do giảm Prothrombin, hội chứng sinh dục - thượng thận,...

Hiện tượng trẻ sơ sinh nôn ra dịch mật kèm chướng bụng có thể xuất hiện trong nhiều khoảng thời gian khác nhau sau sinh, phản ánh các nguyên nhân khác nhau.

• Nếu chướng bụng ít và nôn sớm trong 24 giờ đầu sau sinh, nguyên nhân thường liên quan đến tắc nghẽn ở đoạn thấp hơn bóng Vater hoặc tình trạng thủng ruột trong bào thai do xoắn ruột hoặc tắc ruột phân su.
• Trường hợp chướng bụng xuất hiện sớm, trong khoảng 24 - 72 giờ đầu, có thể do một số bệnh lý bẩm sinh hoặc mắc phải như teo hỗng - hồi tràng, teo đại tràng, rối loạn xoay bất thường ruột, xoắn ruột, nút phân su hoặc tắc ruột phân su, bệnh Hirschsprung, hoặc viêm ruột hoại tử và nhiễm trùng huyết.

Những nguyên nhân này đều là các tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, cần được phát hiện và xử trí kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm cho trẻ sơ sinh.

Cha mẹ cần làm gì khi trẻ sơ sinh trớ ra dịch vàng?

Khi trẻ có dấu hiệu nôn trớ ra dịch màu vàng, cha mẹ cần bình tĩnh và nhanh chóng xử lý theo các bước sau:

• Đặt trẻ nghiêng đầu sang một bên để tránh sặc chất nôn. Sau đó, dùng gạc sạch nhẹ nhàng lau miệng, họng và mũi cho bé.
• Khum bàn tay và vỗ nhẹ hai bên lưng của trẻ để giúp bé dễ chịu hơn, giảm sợ hãi và hỗ trợ tống hết phần dịch còn lại ra ngoài.
• Dùng khăn xô thấm nước ấm lau sạch mặt và cổ, thay quần áo nếu bị dính chất nôn để giữ bé khô ráo, thoải mái.
• Cho bé bú sữa từ từ, tránh bú quá nhanh hoặc quá no, rồi ru bé ngủ nghỉ ngơi.
• Tuyệt đối không tự ý cho trẻ uống thuốc chống nôn khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Nếu trẻ nôn ra dịch vàng do sặc hoặc nghi ngờ có dị vật trong họng, cần sơ cứu ngay bằng cách: Đặt bé nằm sấp, vỗ nhẹ giữa hai bả vai, giúp đẩy dị vật hoặc dịch ra ngoài. Khi thấy sữa hoặc dịch trào ra mũi, miệng, phải nhanh chóng hút sạch. Tiếp đó, dùng hai ngón tay ấn mạnh vào giữa ức của trẻ khoảng 5 lần, rồi đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức để được kiểm tra và xử trí kịp thời.

Trẻ nôn ra dịch màu vàng có nguy hiểm không?

Nôn ói không phải là bệnh mà là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe như nhiễm trùng hay bệnh lý tiêu hóa. Màu sắc chất nôn có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân.

Nếu trẻ chỉ nôn 1 - 2 ngày, thường không quá nghiêm trọng, có thể do phản ứng tạm thời của cơ thể. Tuy nhiên, nếu nôn kéo dài nhiều ngày hoặc nhiều tuần, đó có thể là dấu hiệu bệnh lý mạn tính cần được thăm khám sớm.

Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:

• Nôn liên tục trong 24 giờ hoặc kéo dài.
• Quấy khóc nhiều, thóp phồng.
• Chướng bụng, tiêu chảy, táo bón.
• Dấu hiệu mất nước.
• Da đổi màu, thở nhanh, sốt hoặc ngủ li bì.
• Chất nôn có màu xanh, vàng hoặc lẫn máu.

Những biểu hiện này cho thấy tình trạng của trẻ có thể nguy hiểm, cần được xử trí y tế kịp thời.

Nhìn chung, nôn trớ là hiện tượng khá phổ biến ở trẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ sơ sinh nôn ra dịch vàng, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vì vậy, cha mẹ nên ghi nhớ những thông tin trong bài viết để nhận biết sớm và xử trí đúng cách, giúp bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của con.