Trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú: Nguyên nhân và cách xử lý an toàn

Trong những tháng đầu đời, hệ tiêu hóa của bé còn non nớt nên nhiều bố mẹ dễ lo lắng khi thấy trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú. Mặc dù phần lớn là hiện tượng sinh lý vô hại, nôn trớ vẫn có thể liên quan đến bệnh lý tiềm ẩn nếu đi kèm dấu hiệu bất thường. Bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bố mẹ hiểu đúng bản chất, xác định nguyên nhân và biết cách xử lý khoa học khi bé bị nôn trớ.

Hiện tượng nôn trớ ở trẻ sơ sinh sau khi bú

Trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú là biểu hiện thức ăn trong dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản và trào ra miệng. Tình trạng này có thể xảy ra sau mỗi cữ bú hoặc thỉnh thoảng mới xuất hiện, tùy thuộc vào hệ tiêu hóa và thói quen ăn uống của bé.

Các dấu hiệu nhận biết nôn trớ ở trẻ sơ sinh:

• Thường nôn hoặc trớ ra sữa sau khi bú no.
• Khóc, quấy khóc, khó chịu khi đang bú.
• Một số trẻ bị chướng bụng hoặc co quặn nhẹ sau ăn.
• Trường hợp nặng hơn, bé có thể rơi vào trạng thái lơ mơ, mất nước, khô miệng.
• Chất nôn có màu lạ hoặc có lẫn máu (cần chú ý đặc biệt).

Trong hầu hết trường hợp, nôn trớ chỉ là hiện tượng sinh lý và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe trẻ. Tuy nhiên, nếu kèm theo các dấu hiệu bất thường, cha mẹ cần theo dõi sát và tìm lời khuyên từ bác sĩ.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú

Tình trạng trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số thuộc về sinh lý bình thường, nhưng cũng có trường hợp liên quan đến bệnh lý mà cha mẹ cần lưu ý.

Nguyên nhân sinh lý

Trong những năm tháng đầu đời, hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện:

• Dạ dày còn nhỏ và nằm ngang, khiến sữa dễ trào ngược hơn.
• Cơ thắt tâm vị còn yếu nên thức ăn khó giữ lại trọn vẹn trong dạ dày.
• Trẻ bú quá nhanh, bú sai tư thế hoặc nuốt nhiều không khí.
• Dạ dày bị chèn ép khi trẻ mặc tã hoặc quấn bụng quá chặt.
• Bé vừa bú xong đã nằm xuống ngay khiến sữa chưa kịp tiêu hóa.

Những yếu tố này có thể khiến trẻ ăn xong rồi nôn một vài lần nhưng vẫn khỏe mạnh và tiếp tục tăng cân đều.

Nguyên nhân từ thói quen chăm sóc

Một số sai lầm phổ biến trong chăm sóc có thể làm tăng nguy cơ nôn trớ:

• Cho bé bú quá no hoặc ép bú khi trẻ không muốn.
• Đổi loại sữa đột ngột khiến bé khó tiêu.
• Không vỗ ợ hơi sau khi ăn.
• Thức ăn của mẹ có mùi quá mạnh (hành, tỏi, café…), ảnh hưởng mùi sữa khiến bé khó chịu.

Nguyên nhân bệnh lý

Bên cạnh nguyên nhân sinh lý, việc trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú có thể liên quan đến các tình trạng bệnh lý như:

• Hẹp phì đại môn vị: Trẻ nôn vọt mạnh, có thể mất nước nhanh.
• Tắc ruột, xoắn ruột: Đi kèm đau bụng, chướng hơi, đi ngoài ra máu.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Nôn trớ liên tục, quấy khóc khi bú.
• Nhiễm trùng đường tiêu hóa hoặc hô hấp.
• Viêm màng não hoặc các bệnh lý thần kinh (hiếm gặp nhưng nguy hiểm).

Khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý, cha mẹ cần đưa trẻ đi kiểm tra càng sớm càng tốt.

Cách xử lý trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú

Đối với trường hợp trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp xử lý cơ bản để đảm bảo an toàn cho trẻ và hạn chế tình trạng mất nước, suy dinh dưỡng:

Các biện pháp xử lý:

• Nếu trẻ đang nôn trớ, nghiêng đầu sang một bên để tránh sữa trào vào khí quản, phòng nguy cơ sặc sữa.
• Sau khi trẻ ngừng nôn trớ, làm sạch chất nôn trong miệng, họng và mũi bé. Nếu bé đã hợp tác, có thể dùng máy hút dịch mũi để vệ sinh.
• Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng không nên uống nước, vì vậy mẹ không nên dùng nước để làm sạch khoang miệng.
• Dừng bú khi trẻ quấy khóc để tránh sữa trào ra ngoài.
• Quan sát các dấu hiệu bất thường như sốt, co giật, chất nôn có máu, và đưa trẻ đi khám nếu cần.

Cách giảm tình trạng trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú

Tình trạng trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú có thể cải thiện đáng kể nếu cha mẹ áp dụng đúng cách chăm sóc và điều chỉnh thói quen bú của bé.Dưới đây là một số cách giảm nôn trớ ở trẻ sơ sinh các bậc cha mẹ cần biết.

• Giảm lượng sữa mỗi lần bú, tăng số cữ bú để dạ dày không bị quá tải.
• Đảm bảo trẻ bú đúng tư thế, ngậm khớp cắn chuẩn để tránh nuốt khí.
• Cho trẻ bú bên trái trước, sau đó chuyển bên phải và nghiêng trái để sữa lưu lại trong dạ dày.
• Không cho trẻ bú khi đang quấy khóc để tránh sữa trào ra ngoài.
• Bế trẻ cao đầu 15 - 20 phút sau bú và vỗ nhẹ lưng giúp ợ hơi.
• Nới lỏng tã và quần áo để dạ dày không bị chèn ép.
• Giữ môi trường tránh khói thuốc lá, hạn chế tiết acid dạ dày gây nôn trớ.

Trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú là hiện tượng phổ biến và phần lớn không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bé nôn trớ liên tục, chậm tăng cân hoặc kèm các dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.

Trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú khi nào cần đến bác sĩ?

Mặc dù nôn trớ thường là sinh lý bình thường, nhưng vẫn có thời điểm cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm để đảm bảo an toàn. Hãy đưa bé đến cơ sở y tế nếu:

• Nôn trớ liên tục nhiều ngày không giảm.
• Trẻ nôn vọt mạnh thành tia.
• Bụng bé chướng căng, bé khóc thét khi bú.
• Sau nôn trẻ trở nên lơ mơ, khó đánh thức.
• Có biểu hiện co giật, sốt cao.
• Trẻ ít tiểu, khô da, môi nứt.
• Chất nôn có màu xanh, vàng hoặc có máu.

Trong những trường hợp này, việc trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng cần được kiểm tra ngay.

Tình trạng trẻ sơ sinh nôn trớ sau khi bú là vấn đề nhiều gia đình gặp phải, nhưng hầu hết không quá nghiêm trọng. Việc hiểu đúng nguyên nhân, xử trí kịp thời và áp dụng các biện pháp chăm sóc khoa học sẽ giúp bé dễ chịu hơn và giảm nguy cơ nôn trớ. Tuy nhiên, nếu nôn đi kèm dấu hiệu bất thường hoặc lặp lại nhiều lần, bố mẹ cần đưa bé đến bác sĩ để được kiểm tra và hỗ trợ. Sự quan sát kỹ lưỡng và chăm sóc đúng cách chính là chìa khóa đảm bảo sức khỏe tiêu hóa cho bé trong những tháng đầu đời.