Nhiễm trùng huyết là gì? Nguy hiểm đến tính mạng của bạn như thế nào?

Nhiễm trùng huyết là phản ứng quá mức của cơ thể đối với những tình trạng nhiễm trùng khác nhau của cơ thể. Khi bạn bị nhiễm trùng, hệ miễn dịch sẽ cố gắng chống lại tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, đôi khi hệ miễn dịch không chỉ tấn công vi khuẩn hay virus mà còn gây tổn thương các mô và cơ quan khỏe mạnh, dẫn đến tình trạng viêm lan rộng trong toàn cơ thể.

Đồng thời, một phản ứng dây chuyền bất thường trong hệ thống đông máu có thể khiến các cục máu đông hình thành trong mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan, gây tổn thương nghiêm trọng và có thể dẫn đến suy cơ quan.

Nhiễm trùng huyết là một tình trạng cấp cứu y tế đe dọa tính mạng, xảy ra do phản ứng quá mức của cơ thể bạn đối với một nhiễm trùng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tổn thương mô, suy cơ quan và tử vong.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm trùng huyết

Nhiễm trùng huyết có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể, vì vậy các triệu chứng của bệnh cũng rất đa dạng.

Nếu tình trạng nhiễm trùng như nhiễm khuẩn huyết là nguyên nhân khởi phát, bạn có thể xuất hiện phát ban nhiễm trùng huyết trên da. Phát ban này khiến da bạn đỏ và đổi màu, kèm theo những đốm nhỏ màu đỏ sẫm.

Các triệu chứng phổ biến khác của nhiễm trùng huyết bao gồm:

• Sốt, ớn lạnh và run rẩy;
• Nhịp tim nhanh;
• Khó thở;
• Da ẩm ướt hoặc đổ mồ hôi;
• Cảm giác đau đớn hoặc khó chịu cực độ;
• Đỏ hoặc thay đổi màu sắc và sưng tấy quanh vết thương;
• Chóng mặt hoặc cảm giác ngất xỉu;
• Tiểu ít;
• Da nhợt nhạt, thay đổi màu sắc hoặc vết loang;
• Da cảm thấy bất thường ấm hoặc lạnh, như khi có sốt;
• Da tay chân lạnh và nhợt nhạt;
• Lú lẫn, giảm sự tỉnh táo và các thay đổi trong tình trạng tinh thần;
• Cảm giác tuyệt vọng hoặc sợ hãi đột ngột về cái chết;
• Nói ngọng;
• Tiêu chảy, buồn nôn hoặc nôn mửa;
• Đau dữ dội và cảm giác khó chịu cực độ;
• Khó thở;
• Mất ý thức.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh nhiễm trùng huyết

Các biến chứng của nhiễm trùng huyết có khả năng xảy ra nhiều hơn nếu bạn mắc nhiễm trùng huyết nặng. Bao gồm:

• Sốc nhiễm trùng;
• Hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS);
• Rối loạn đông máu trong mạch máu (DIC);
• Thiếu máu động mạch mạc treo;
• Các biến chứng tim mạch, như suy tim;
• Suy tạng, đặc biệt là suy thận, tim và phổi.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nhiễm trùng huyết hoặc có nguy cơ mắc bệnh này.

• Sốt cao, nhiệt độ cơ thể của bạn thấp bất thường;
• Nhịp tim nhanh hoặc bất thường;
• Khó thở hoặc thở nhanh;
• Da lạnh, ẩm ướt hoặc có cảm giác lạnh;
• Cảm giác cực kỳ đau đớn hoặc khó chịu;
• Lú lẫn hoặc giảm nhận thức;
• Đau ngực, khó thở, chóng mặt hoặc ngất xỉu;
• Bất kỳ dấu hiệu nào của nhiễm trùng mới hoặc đã có (như vết thương, nhiễm trùng đường tiểu, viêm phổi,...).

Khi có những dấu hiệu này, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp để giảm thiểu rủi ro và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nhiễm trùng huyết. Ngoài ra, nhiễm nấm, ký sinh trùng và virus cũng có thể dẫn đến tình trạng này. Nhiễm trùng huyết xảy ra khi nhiễm trùng gây ra phản ứng dây chuyền trong toàn cơ thể, dẫn đến rối loạn chức năng cơ quan.

Nhiễm trùng dẫn đến nhiễm trùng huyết có thể bắt nguồn từ nhiều bộ phận khác nhau trong cơ thể. Các vị trí và loại nhiễm trùng thường gặp bao gồm:

• Hệ hô hấp: Nhiễm trùng phổi như viêm phổi.
• Hệ tiết niệu: Nhiễm trùng đường tiểu, đặc biệt nếu có đặt ống thông tiểu.
• Hệ tiêu hóa: Như viêm ruột thừa, các vấn đề ở ruột, nhiễm trùng khoang bụng (viêm phúc mạc), nhiễm trùng túi mật hoặc gan.
• Hệ thần kinh trung ương: Viêm não hoặc tủy sống.
• Da: Vi khuẩn xâm nhập qua vết thương, vùng viêm hoặc qua các dụng cụ như catheter, đường truyền tĩnh mạch. Các tình trạng như viêm mô tế bào (nhiễm trùng mô liên kết dưới da).

Những ai có nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng huyết?

Nhiễm trùng huyết có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng những người đang mắc các loại nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm khuẩn huyết, có nguy cơ cao hơn.

Bạn cũng có nguy cơ cao nếu bạn:

• Trên 65 tuổi.
• Đang mang thai hoặc cho con bú
• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng là nhóm đối tượng có nguy cơ cao.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng huyết

Các nhà nghiên cứu đã xác định một số yếu tố nguy cơ liên quan đến nhiễm trùng huyết, bao gồm:

• Có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như đang điều trị hóa trị cho bệnh ung thư.
• Có các bệnh lý như đái tháo đường, bệnh gan, bệnh thận, và ung thư.
• Đang sử dụng một số loại thuốc, chẳng hạn như corticosteroid.
• Mới phẫu thuật gần đây.
• Đang nằm trong các đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU).
• Được tiếp xúc với các thiết bị xâm nhập, như ống truyền dịch hoặc ống thở.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán nhiễm trùng huyết

Việc quan trọng nhất khi chẩn đoán là bác sĩ cần xác định liệu tình trạng nhiễm trùng của bạn có nguy cơ tiến triển thành nhiễm trùng huyết hay không. Hiện không có tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm trùng huyết một cách tuyệt đối, vì vậy bác sĩ sẽ sử dụng nhiều yếu tố kết hợp từ khám lâm sàng, xét nghiệm máu, X-quang và các xét nghiệm khác để tìm ra nguyên nhân nhiễm trùng (cấy máu) và chẩn đoán nhiễm trùng huyết.

Đôi khi, bác sĩ có thể đánh giá nhanh xem bạn có nhiễm trùng huyết hay không bằng cách sử dụng bộ tiêu chí đánh giá nhanh tình trạng suy cơ quan (qSOFA).

Để xác định nhiễm trùng và đánh giá tổn thương hoặc rối loạn chức năng cơ quan, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm khác như:

• Xét nghiệm máu: Công thức máu toàn bộ (CBC), cấy máu, xét nghiệm chức năng gan, thận, đánh giá rối loạn đông máu và điện giải.
• Định lượng oxy trong máu: Kiểm tra mức độ oxy trong máu.
• Xét nghiệm nước tiểu: Tổng phân tích nước tiểu và cấy nước tiểu.
• Chẩn đoán hình ảnh: Chụp X-quang hoặc CT scan.

Phương pháp điều trị nhiễm trùng huyết hiệu quả

Điều trị nhiễm trùng huyết cần được bắt đầu ngay lập tức sau khi được chẩn đoán. Mối quan tâm quan trọng nhất trong phác đồ điều trị nhiễm trùng huyết là chẩn đoán nhanh và điều trị kịp thời.

Nếu bác sĩ chẩn đoán bạn bị nhiễm trùng huyết, bạn sẽ được chuyển vào khoa hồi sức tích cực để được chăm sóc đặc biệt. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Kháng sinh: Bạn sẽ được dùng kháng sinh nếu nguyên nhân là nhiễm khuẩn.
• Truyền dịch tĩnh mạch: Cần truyền dịch để duy trì lưu lượng máu đến các cơ quan và ngăn ngừa tụt huyết áp quá mức.
• Thuốc vận mạch: Các thuốc này giúp làm co mạch máu; trong một số trường hợp, bạn sẽ cần dùng để đạt huyết áp ổn định.
• Chăm sóc hỗ trợ thích hợp: Nếu có suy cơ quan, bạn sẽ cần điều trị hỗ trợ thêm, như lọc máu nếu suy thận hoặc thở máy nếu suy hô hấp.
• Phẫu thuật: Có thể cần phẫu thuật để loại bỏ mô bị tổn thương.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của nhiễm trùng huyết

Chế độ sinh hoạt

Chế độ sinh hoạt hợp lý có thể giúp ngăn ngừa và hỗ trợ quá trình hồi phục khi mắc nhiễm trùng huyết.

• Kiểm soát tốt bệnh lý nền của bạn như tiểu đường, bệnh tim,...
• Giữ vệ sinh tay sạch sẽ để tránh lây nhiễm vi khuẩn hoặc virus, đặc biệt trong môi trường bệnh viện.
• Nếu bạn có vết thương hoặc vết mổ, hãy giữ sạch sẽ và thay băng thường xuyên để ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Súc miệng với nước muối, đặc biệt khi có dấu hiệu nhiễm trùng họng hoặc miệng.
• Nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể có thời gian hồi phục.
• Giữ một môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát và an toàn để tạo điều kiện tốt nhất cho sức khỏe.

Chế độ dinh dưỡng

• Cung cấp đủ dinh dưỡng là điều quan trọng giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng. Nên ăn các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và protein để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Tránh các thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm có hàm lượng muối và đường cao để giảm thiểu nguy cơ bệnh tim mạch và huyết áp cao.
• Cung cấp đủ nước giúp duy trì huyết áp ổn định và hỗ trợ các chức năng cơ thể trong quá trình hồi phục.

Phương pháp phòng ngừa nhiễm trùng huyết hiệu quả

Các bước bạn có thể thực hiện để phòng ngừa nhiễm trùng huyết bao gồm:

• Thực hành vệ sinh cá nhân tốt, đặc biệt là rửa tay thường xuyên.
• Giữ các vết thương sạch sẽ, che phủ vết thương cho đến khi lành.
• Tiêm đầy đủ các loại vắc xin được khuyến cáo.
• Khám và điều trị định kỳ các bệnh mạn tính.
• Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu nghi ngờ bạn có tình trạng nhiễm trùng.