Làm gì khi bị nghẹt mũi khó thở? Khi nào bạn nên thăm khám bác sĩ?

Tình trạng nghẹt mũi khó thở có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, từ cảm lạnh thông thường đến các bệnh lý viêm xoang, dị ứng hay polyp mũi. Nếu không được xử lý đúng cách, triệu chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Vậy làm gì khi gặp phải tình trạng này để cải thiện hiệu quả mà vẫn an toàn?

Làm gì khi bị nghẹt mũi, khó thở?

Nghẹt mũi và khó thở là những triệu chứng phổ biến, thường liên quan đến viêm mũi do virus, dị ứng hoặc viêm xoang. Việc xử lý đúng cách không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn ngăn ngừa tiến triển thành các tình trạng mạn tính. 

Dưới đây là những cách cải thiện tình trạng này tại nhà:

Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý

Việc rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý giúp làm sạch niêm mạc mũi, loại bỏ chất nhầy và dị nguyên, đồng thời giảm phù nề niêm mạc. Phương pháp này an toàn và có thể thực hiện hàng ngày để duy trì sự thông thoáng của đường thở.

Sử dụng thuốc co mạch (thuốc thông mũi)

Thuốc co mạch như Xylometazoline hoặc Oxymetazoline có tác dụng giảm sưng nề niêm mạc mũi, giúp thông thoáng đường thở. Tuy nhiên, cần lưu ý không sử dụng các thuốc này quá 3 ngày liên tiếp để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. 

Nếu nghẹt mũi do dị ứng, các thuốc kháng histamin thế hệ hai như Loratadin, Cetirizin hoặc Fexofenadin có thể giúp giảm các triệu chứng như hắt hơi, chảy nước mũi và nghẹt mũi. Các thuốc này ít gây buồn ngủ và có thể sử dụng một lần mỗi ngày. 

Quan trọng hơn, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, cần có sự chỉ dẫn và tư vấn từ bác sĩ.

Duy trì độ ẩm không khí và uống đủ nước

Việc giữ ẩm không khí trong phòng bằng máy tạo độ ẩm và uống đủ nước giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc mũi, giảm kích ứng và hỗ trợ làm loãng chất nhầy.

Xông hơi với tinh dầu

Xông hơi với tinh dầu như bạc hà hoặc khuynh diệp có thể giúp làm loãng chất nhầy và giảm tắc nghẽn mũi. Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng tinh dầu, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người có cơ địa dị ứng.

Nguyên nhân phổ biến gây nghẹt mũi khó thở

Nghẹt mũi là tình trạng tắc nghẽn luồng khí qua mũi do sưng viêm niêm mạc mũi, thường liên quan đến nhiễm trùng, dị ứng hoặc các rối loạn mạn tính. Tình trạng này gây cảm giác khó chịu, buộc người bệnh phải thở bằng miệng, ảnh hưởng đến chất lượng sống và giấc ngủ. Khó thở có thể đi kèm với nghẹt mũi khi lượng không khí lưu thông qua đường mũi bị hạn chế. Trong một số trường hợp, tình trạng này có thể gây giảm oxy nhẹ, đặc biệt ở người có bệnh lý hô hấp mạn tính.

Các nguyên nhân gây nghẹt mũi và khó thở bao gồm:

• Nhiễm virus hô hấp (cảm lạnh, cảm cúm): Gây sưng niêm mạc mũi, chảy nước mũi, sốt, ho, đau họng và mệt mỏi.
• Viêm mũi dị ứng: Liên quan đến phản ứng quá mẫn với phấn hoa, bụi mạt, lông động vật,… Đặc trưng của bệnh này gây ra bởi nghẹt mũi, chảy nước mũi trong, hắt hơi, ngứa mũi và thường xuất hiện theo mùa hoặc quanh năm.
• Viêm xoang: Tắc nghẽn xoang và tăng tiết dịch nhầy gây nghẹt mũi kéo dài, đau vùng mặt, áp lực quanh mũi, dịch mũi màu vàng/xanh, hơi thở có mùi.
• Polyp mũi: Khối u lành tính, mềm, không đau, thường hình thành do viêm mạn tính và gây tắc nghẽn mũi dai dẳng, giảm khứu giác.
• Thay đổi thời tiết hoặc độ ẩm: Khí hậu lạnh hoặc ẩm cao có thể làm kích thích niêm mạc mũi, gây phù nề tạm thời, đặc biệt ở người có cơ địa nhạy cảm.
• Phụ nữ mang thai: Thay đổi nội tiết (estrogen, progesterone) làm tăng lưu lượng máu và phù nề niêm mạc mũi, gây tình trạng viêm mũi thai kỳ. Tuy nhiên, dấu hiệu này thường tự cải thiện sau sinh.
• Tiếp xúc với yếu tố kích thích: Bao gồm khói thuốc, hóa chất, phấn hoa, nấm mốc, bụi công nghiệp là các yếu tố nguy cơ kích hoạt phản ứng viêm mũi - xoang hoặc dị ứng hô hấp.

Khi nào bạn cần thăm khám bác sĩ?

Nếu tình trạng nghẹt mũi hoặc khó thở kéo dài hoặc có biểu hiện bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để được đánh giá kịp thời. Bạn cần lưu ý các dấu hiệu sau trong quá trình điều trị:

• Triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày mà không cải thiện.
• Chảy dịch mũi đặc màu vàng/xanh, kèm sốt cao, đau mặt hoặc đau đầu.
• Khó thở tăng dần, đặc biệt nếu có bệnh nền như hen suyễn, COPD.
• Mất khứu giác hoặc vị giác rõ rệt.
• Chảy máu cam lặp lại hoặc có máu trong dịch mũi.
• Thở rít, khò khè, đau ngực khi hít thở.
• Nghẹt mũi hoặc khó thở tái phát thường xuyên trong tháng.

Cách phòng ngừa tình trạng nghẹt mũi khó thở

Thay vì chờ đến khi nghẹt mũi khó thở ảnh hưởng đến giấc ngủ, sinh hoạt và sức khỏe tổng thể, bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa bằng những thói quen lành mạnh, đơn giản nhưng hiệu quả. Dưới đây là các biện pháp giúp duy trì đường thở thông thoáng và hỗ trợ hệ hô hấp khỏe mạnh:

Giữ vệ sinh đường hô hấp

Để giảm tình trạng trên kéo dài, bạn nên chú trọng đến việc giữ vệ sinh đường hô hấp thông qua các biện pháp sau:

• Rửa mũi thường xuyên bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% giúp loại bỏ bụi bẩn, dị nguyên, virus và làm ẩm niêm mạc.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi hoặc khi thời tiết lạnh.
• Tránh tiếp xúc với dị nguyên như phấn hoa, lông thú, nấm mốc, khói thuốc lá và các chất kích thích đường hô hấp khác.

Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ - thông thoáng

Để hỗ trợ quá trình cải thiện nghẹt mũi khó thở kéo dài, bạn cũng nên chú trọng đến việc đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng bằng các cách sau:

• Vệ sinh không gian sống thường xuyên như hút bụi, lau chùi bề mặt, giặt chăn ga, rèm cửa định kỳ.
• Sử dụng máy lọc không khí hoặc máy tạo ẩm trong mùa hanh khô hoặc khi dùng điều hòa để duy trì độ ẩm lý tưởng cho mũi - họng (khoảng 40 - 60%).

Chế độ sinh hoạt và ăn uống lành mạnh

Việc tăng cường sức đề kháng tự nhiên và duy trì lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và cải thiện tình trạng nghẹt mũi khó thở kéo dài. Bạn có thể thực hiện thông qua việc:

• Duy trì chế độ ăn uống cân đối, ưu tiên thực phẩm giàu vitamin C, E (cam, bưởi, ớt chuông, rau lá xanh...) để tăng cường miễn dịch.
• Uống đủ nước mỗi ngày (1,5 - 2 lít) để giữ ẩm cho đường hô hấp.
• Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện chức năng hô hấp, tăng thông khí phổi và giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp.

Tiêm chủng phòng ngừa các bệnh lý hô hấp

Tiêm phòng đầy đủ là một trong những cách hiệu quả giúp phòng ngừa tình trạng nghẹt mũi khó thở kéo dài. Các loại vắc xin phế cầu có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh lý do phế cầu khuẩn gây ra, bao gồm viêm phổi, viêm tai giữa, viêm xoang và viêm màng não - những nguyên nhân phổ biến dẫn đến nghẹt mũi.

Hiện nay, vắc xin này đều đang có mặt tại Tiêm chủng Long Châu để đáp ứng nhu cầu phòng bệnh của khách hàng. Dưới đây là một số vắc xin phòng bệnh do phế cầu để bạn tham khảo:

• Vắc xin Prevenar 13 0.5ml Inj: 1.280.000 đồng/ống.
• Vắc xin Pneumovax 23: 1.440.000 đồng/lọ.
• Vắc xin Vaxneuvance (PCV15): 1.600.000 đồng/lọ.
• Vắc xin Prevenar 20 (PCV20): 1.740.000 đồng/lọ.
• Vắc xin Synflorix Inj 0.5ml: 1.024.000 đồng/ống.

Lưu ý: Giá trên chỉ mang tính chất tham khảo, có thể thay đổi theo thời gian, chương trình khuyến mãi của Tiêm Chủng Long Châu. Để có thông tin chính xác, bạn vui lòng liên hệ hotline 18006928 hoặc đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu gần nhất để được tư vấn.

Như vậy, nghẹt mũi và khó thở là những triệu chứng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt khi kéo dài hoặc tái phát nhiều lần. Việc nhận biết đúng nguyên nhân và xử lý kịp thời sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm đến hệ hô hấp và tim mạch.