Ho gà có lây không? Nếu có thì lây qua đường nào?

Trong số các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp, ho gà được đánh giá là có khả năng lây lan nhanh và dễ bùng phát thành dịch nếu không kiểm soát kịp thời. Ho gà có lây không? Bệnh lây qua con đường nào? Việc nắm rõ cơ chế lây truyền của bệnh là bước đầu quan trọng để hạn chế sự lây nhiễm, nhất là trong môi trường tập thể.

Ho gà có lây không?

Ho gà có lây không? Câu trả lời là có. Vi khuẩn gây ho gà chỉ tồn tại trên cơ thể người và lây truyền qua đường hô hấp, đặc biệt dễ lan trong môi trường sống chung. Ho gà có lây không là mối quan tâm lớn vì nguy cơ lây nhiễm trong gia đình có thể lên tới 80%, nhất là khi trẻ nhỏ – đối tượng dễ mắc bệnh – là nguồn phát tán chính. Bệnh có tốc độ lây lan nhanh, dễ bùng phát thành dịch nếu không được kiểm soát kịp thời.

Trước khi có vắc xin, ho gà từng bùng phát theo chu kỳ 3 – 4 năm ở nhiều quốc gia. Nhờ triển khai tiêm chủng, đến năm 1970, tỷ lệ mắc đã giảm từ 100 – 150 lần. Tuy nhiên, từ cuối thế kỷ 20, bệnh bắt đầu quay trở lại với xu hướng gia tăng ca nhiễm. Giai đoạn 1992 – 1994, thế giới ghi nhận hơn 15.000 ca mắc, với tỷ lệ tử vong 0,2%. Trong số đó, một nửa chưa được tiêm ngừa.

Tại Việt Nam, trước khi áp dụng chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR), dịch ho gà thường gặp ở vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện sống và y tế còn hạn chế. Trẻ dưới 5 tuổi, suy dinh dưỡng hoặc miễn dịch yếu dễ diễn tiến nặng, thậm chí tử vong do biến chứng viêm phổi hoặc bội nhiễm. Nhờ chương trình TCMR triển khai toàn quốc từ năm 1986, hầu hết trẻ em đã được tiêm đủ 3 liều vắc xin phòng bạch hầu – ho gà – uốn ván ngay trong năm đầu đời, giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong. Giai đoạn 1991 – 1995, trung bình chỉ còn 7,7 ca/100.000 dân.

Bệnh ho gà lây qua đường nào?

Chúng ta vừa tìm hiểu ho gà có lây không, vậy bệnh này lây qua con đường nào? Ho gà chủ yếu lây trực tiếp từ người sang người thông qua các giọt dịch hô hấp chứa vi khuẩn được phát tán khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc trò chuyện. Ngoài ra, việc tiếp xúc với dịch tiết từ họng hay mũi của người mắc bệnh – chẳng hạn khi nôn ói hoặc khạc nhổ – cũng có thể dẫn đến nguy cơ lây nhiễm.

Bệnh ho gà có thể lây truyền trong thời gian bao lâu?

Ho gà bắt đầu có khả năng lây nhiễm từ khoảng 2 tuần trước khi xuất hiện triệu chứng rõ ràng như ho. Đây là giai đoạn dễ lây lan nhất, bởi người bệnh chưa có biểu hiện nên thường không biết mình đang mang mầm bệnh để kịp thời cách ly, dẫn đến nguy cơ phát tán rộng trong cộng đồng. Sau khi được điều trị tích cực bằng kháng sinh đủ 5 ngày, khả năng lây nhiễm gần như không còn.

Biện pháp nào phòng ho gà hiệu quả?

Ho gà là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra, có khả năng dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu. Để chủ động phòng ngừa bệnh ho gà, mỗi cá nhân cần áp dụng các biện pháp bảo vệ hiệu quả sau:

• Tiêm vắc xin phòng bệnh: Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất hiện nay là tiêm vắc xin. Vắc xin phối hợp DTaP (bạch hầu – uốn ván – ho gà) có tác dụng kích thích cơ thể sản sinh kháng thể, tạo miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh. Việc tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch là nền tảng quan trọng để phòng ngừa ho gà.
• Tiêm phòng cho người thân và người tiếp xúc gần: Những người trong gia đình hoặc thường xuyên tiếp xúc gần với người khác, đặc biệt là người có nguy cơ cao, nên được tiêm phòng đầy đủ nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan. Phụ nữ mang thai cũng được khuyến cáo tiêm ngừa để tạo miễn dịch chủ động cho bản thân và bảo vệ thai nhi.
• Tránh tiếp xúc với nguồn lây: Hạn chế tiếp xúc gần với người đang có dấu hiệu nhiễm trùng đường hô hấp, đặc biệt là ho kéo dài, sẽ góp phần giảm thiểu khả năng phơi nhiễm với vi khuẩn ho gà – vốn lây lan qua đường giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, nhất là sau khi ho, hắt hơi, hoặc sau khi tiếp xúc với bề mặt công cộng, sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn từ môi trường bên ngoài vào cơ thể.
• Đảm bảo môi trường sống trong lành: Không gian sinh hoạt sạch sẽ, thông thoáng, tránh khói thuốc lá và các yếu tố gây ô nhiễm sẽ góp phần tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp, trong đó có ho gà.
• Theo dõi và xử trí sớm triệu chứng nghi ngờ: Khi có các biểu hiện nghi ngờ như ho kéo dài, khó thở hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Can thiệp y tế đúng lúc sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Người đã tiêm phòng có thể mắc ho gà không?

Câu trả lời là có. Ngay cả khi đã tiêm vắc xin phòng ho gà, vẫn có khả năng nhiễm bệnh. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), ho gà có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, kể cả những người đã được tiêm ngừa đầy đủ.

Tuy nhiên, những trường hợp đã được tiêm phòng thường có biểu hiện bệnh nhẹ hơn. Các triệu chứng như ho kéo dài, thở rít, nôn sau ho hay ngưng thở ít khi xuất hiện hoặc diễn ra với mức độ nhẹ hơn, giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Chính vì vậy, việc tiêm vắc xin phòng ho gà vẫn đóng vai trò then chốt trong phòng bệnh. Dù không mang lại khả năng bảo vệ tuyệt đối, nhưng tiêm đủ liều và đúng lịch – bao gồm cả các mũi tiêm nhắc lại – sẽ giúp làm giảm đáng kể nguy cơ nhiễm bệnh cũng như mức độ nghiêm trọng nếu không may mắc phải.

Hy vọng qua những thông tin vừa chia sẻ, quý phụ huynh đã phần nào nắm rõ mức độ nguy hiểm của bệnh cũng như tìm được lời giải đáp cho thắc mắc “ho gà có lây không”. Trẻ nhỏ là nhóm có nguy cơ cao mắc ho gà, vì vậy, cha mẹ cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả và tăng cường ý thức bảo vệ sức khỏe cho con em mình.

Hiện tại, hệ thống Tiêm chủng Long Châu cung cấp nhiều loại vắc xin phòng ho gà phù hợp theo từng độ tuổi. Với trẻ nhỏ từ 6 tuần tuổi trở lên, có thể sử dụng các vắc xin kết hợp như Infanrix Hexa, Hexaxim (6 trong 1), Pentaxim (5 trong 1) và Tetraxim (4 trong 1), giúp phòng ngừa đồng thời nhiều bệnh và giảm số mũi tiêm đơn lẻ. Đối với trẻ từ 4 tuổi và người lớn, Long Châu có các vắc xin ho gà nhắc lại như Boostrix và Adacel (3 trong 1), giúp duy trì miễn dịch lâu dài và đơn giản trong tiêm chủng.