Cắt polyp trực tràng​: Quy trình thực hiện và cách vệ sinh sau khi cắt

Việc phát hiện polyp trực tràng thông qua nội soi tiêu hóa ngày càng phổ biến và giúp tầm soát ung thư đường tiêu hóa hiệu quả hơn. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định cắt polyp để loại bỏ nguy cơ biến chứng. Không chỉ dừng lại ở thủ thuật cắt bỏ, người bệnh cần được hướng dẫn kỹ về cách vệ sinh và chăm sóc sau thủ thuật cắt polyp trực tràng để hạn chế nhiễm trùng, giảm đau và hồi phục nhanh chóng.

Tại sao cần cắt polyp trực tràng?

Việc cắt bỏ polyp trực tràng là bước quan trọng trong phòng ngừa ung thư trực tràng, ngay cả khi polyp chưa gây ra triệu chứng gì. Trên thực tế, nhiều polyp được phát hiện tình cờ qua nội soi đại tràng định kỳ mà không có biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, polyp có thể gây chảy máu trực tràng, tiết dịch nhầy, sa ra ngoài hậu môn hoặc gây tiêu chảy kéo dài kèm rối loạn điện giải, đặc biệt nếu là polyp lớn hoặc thuộc loại u tuyến.

Mặc dù phần lớn polyp là lành tính, nhưng nguy cơ ác tính tăng lên đáng kể khi kích thước polyp vượt quá 2 cm. Một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ phát hiện ung thư giai đoạn sớm có thể lên tới 40% ở những polyp lớn. Vì vậy, cắt polyp không chỉ nhằm loại bỏ tổn thương hiện tại mà còn đóng vai trò như một biện pháp dự phòng, ngăn ngừa sự tiến triển thành ung thư. 

Cắt bỏ polyp trực tràng, đặc biệt là các polyp có yếu tố tân sinh, có thể làm giảm đến 80% nguy cơ tiến triển thành ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, việc từng có polyp cũng đồng nghĩa với nguy cơ tái phát trong tương lai. Vì vậy, sau khi cắt bỏ, bác sĩ sẽ đánh giá loại polyp đã có (kích thước, số lượng, mức độ loạn sản,…) để lên kế hoạch theo dõi và nội soi lại định kỳ. 

Quy trình cắt polyp trực tràng hiện nay

Hầu hết các polyp trực tràng là những khối u lành tính, có kích thước nhỏ đến trung bình và thường được loại bỏ thông qua nội soi đại tràng. Với các polyp nhỏ, bác sĩ có thể dùng kìm để cắt bỏ một phần nhỏ niêm mạc trực tràng nơi polyp bám vào. Trường hợp polyp lớn hơn, phương pháp phổ biến là luồn một vòng kim loại qua một ống nhựa mỏng có khả năng cách nhiệt để cắt và lấy toàn bộ khối polyp ra ngoài.

Trước khi thực hiện thủ thuật

Người bệnh sẽ được chỉ định làm các xét nghiệm máu và nước tiểu thông thường, đồng thời được làm sạch ruột bằng thuốc thụt tháo để đảm bảo vùng phẫu thuật không còn chất thải. 

Đối với các ca nội soi đại tràng nhằm mục đích phát hiện hoặc cắt polyp, việc làm sạch ruột là một bước chuẩn bị bắt buộc. Bác sĩ sẽ kê toa một công thức thuốc nhuận tràng chuyên biệt kèm theo hướng dẫn cụ thể về chế độ ăn uống trong vài ngày trước khi thực hiện thủ thuật. Toàn bộ quá trình chuẩn bị này có thể kéo dài đến 24 giờ.

Trước thủ thuật, bác sĩ gây mê sẽ trao đổi với bệnh nhân về các phương án kiểm soát đau. Tùy tình trạng sức khỏe và mức độ xâm lấn của thủ thuật, bệnh nhân có thể được gây mê nhẹ hoặc sử dụng thuốc an thần đường tĩnh mạch. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cần ngưng dùng một số loại thuốc nhất định trong ngày tiến hành thủ thuật theo chỉ định của bác sĩ.

Quá trình thực hiện 

Thủ thuật cắt polyp là một dạng nội soi can thiệp, quy trình như sau:

• Sử dụng một ống mềm dài gắn camera và đèn chiếu sáng, gọi là ống nội soi, để quan sát và can thiệp trực tiếp vào khu vực cần điều trị.
• Đưa ống nội soi qua hậu môn để tiếp cận khối polyp.
• Khí carbon dioxide có thể được bơm nhẹ vào trong lòng ruột để làm căng vùng quan sát, tạo không gian làm việc tốt hơn.
• Khi đã xác định được vị trí polyp, bác sĩ sẽ đưa các dụng cụ nhỏ chuyên biệt qua ống nội soi.
• Dùng kẹp, vòng dây thòng lọng hoặc các thiết bị đốt điện để loại bỏ khối polyp. 

Một số dụng cụ được làm nóng hoặc làm lạnh để hỗ trợ cố định và loại bỏ polyp dễ dàng hơn. Sau khi cắt, khối polyp sẽ được kéo ra ngoài qua cùng đường ống nội soi.

Thông thường, thủ thuật chỉ cắt polyp ở phần gốc hoặc cuống mà không làm tổn thương mô xung quanh. Tuy nhiên, để giảm nguy cơ tái phát và ngăn ngừa chảy máu, bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị đốt điện để xử lý nền tổn thương còn lại, gọi là đốt điện cầm máu. Việc đốt này không chỉ giúp bịt kín mạch máu mà còn đảm bảo tiêu diệt các tế bào còn sót lại.

Cách vệ sinh sau khi cắt polyp trực tràng

Sau khi cắt polyp trực tràng, việc giữ vệ sinh sạch sẽ và đúng cách giúp làm dịu vùng hậu môn, giảm sưng đau, thúc đẩy quá trình hồi phục và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng:

Ngâm hậu môn trong nước ấm

Là một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Nước ấm có tác dụng làm dịu mô tổn thương, tăng tuần hoàn máu tại chỗ và hỗ trợ làm lành vết thương. Người bệnh nên ngâm mình trong nước rất ấm (không đến mức gây bỏng) khoảng 5 phút, từ 2 đến 4 lần mỗi ngày, đặc biệt sau mỗi lần đi đại tiện.

Sau khi ngâm, nên sấy khô nhẹ nhàng bằng máy sấy tóc ở chế độ mát hoặc để vùng hậu môn khô tự nhiên. 

Vệ sinh nhẹ nhàng

Tránh lau mạnh bằng khăn khô hay giấy vệ sinh thông thường vì có thể gây kích ứng niêm mạc đang hồi phục. Thay vào đó, hãy dùng khăn lau mềm, ẩm, như khăn em bé hoặc khăn ướt không mùi, để vệ sinh sau khi đi tiêu. Khi lau, hãy thấm nhẹ thay vì chà xát để tránh gây tổn thương thêm.

Dùng miếng lót thấm dịch

Thông thường, sau thủ thuật có thể xuất hiện một ít máu hoặc dịch nhầy, đặc biệt trong những lần đi tiêu đầu tiên. Đây là hiện tượng bình thường và thường tự hết sau vài ngày. Để giữ vệ sinh và cảm giác dễ chịu hơn, bạn có thể dùng băng vệ sinh hoặc miếng lót mỏng trong quần lót để thấm dịch tiết và tạo lớp đệm bảo vệ vùng hậu môn.

Không tự ý dùng thuốc

Không nên tự ý thoa thuốc mỡ hay kem bôi hậu môn nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Mọi loại thuốc dùng ngoài cần được hướng dẫn cụ thể để tránh gây kích ứng hoặc cản trở quá trình hồi phục. 

Việc tuân thủ các bước vệ sinh đúng cách sau khi cắt polyp sẽ giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn và giảm thiểu nguy cơ biến chứng trong quá trình lành thương.

Trên đây là những thông tin liên quan đến quy trình cắt polyp trực tràng và hậu phẫu. Cắt polyp trực tràng là thủ thuật đơn giản nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng. Nắm rõ quy trình thực hiện và tuân thủ hướng dẫn chăm sóc hậu thủ thuật, đặc biệt là cách vệ sinh đúng cách, sẽ giúp người bệnh nhanh hồi phục và phòng tránh tái phát. Nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau khi cắt như chảy máu nhiều, đau kéo dài hay sốt, cần liên hệ cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.