Tầm soát ung thư là gì​? Các bước thực hiện tầm soát ung thư

Có những mầm bệnh ung thư âm thầm phát triển suốt nhiều năm mà ta không hề hay biết. Tầm soát ung thư chính là cách chủ động “vạch mặt” chúng từ sớm - trước khi quá muộn. Vậy tầm soát ung thư là gì​ và quy trình tầm soát ung thư diễn ra như thế nào?

Tầm soát ung thư là gì​?

Tầm soát ung thư là gì là câu hỏi được nhiều người quan tâm. ​Tầm soát ung thư là một phương pháp kiểm tra sức khỏe định kỳ, với mục đích phát hiện bệnh ung thư trước khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện. Quy trình này thường được thực hiện qua các xét nghiệm và kỹ thuật hình ảnh hiện đại, giúp phát hiện các tế bào bất thường hoặc tế bào ác tính trong cơ thể.

Việc tầm soát ung thư là vô cùng quan trọng để phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Khi phát hiện sớm, khả năng điều trị thành công sẽ cao hơn và giúp cải thiện tỷ lệ sống sót sau 5 năm mà không tái phát bệnh.

Vậy tại sao việc khám tầm soát ung thư từ sớm lại cần thiết? Ung thư hiện nay là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất, với tỷ lệ mắc mới và tử vong gia tăng qua các năm. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy bệnh có thể được phòng ngừa và phát hiện sớm nếu chủ động giảm thiểu các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát như thói quen hút thuốc, béo phì, chế độ ăn uống không lành mạnh, và thiếu vận động. Bằng cách kết hợp giữa thay đổi lối sống và thực hiện tầm soát ung thư định kỳ, người bệnh có thể phát hiện ung thư ngay từ giai đoạn đầu và can thiệp điều trị kịp thời.

Ung thư có thể ảnh hưởng đến bất kỳ độ tuổi hay giới tính nào. Do đó, việc tầm soát ung thư trở nên cần thiết để phát hiện bệnh từ sớm, đồng thời với sự tiến bộ của các công nghệ chẩn đoán hiện đại, khả năng phát hiện ung thư thông qua tầm soát ngày càng chính xác hơn.

Để bảo vệ sức khỏe, các chuyên gia khuyến nghị mỗi người nên thực hiện tầm soát ung thư ít nhất một lần mỗi năm, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao.

Các bước thực hiện khi tầm soát ung thư

Bên cạnh thắc mắc tầm soát ung thư là gì​, nhiều người cũng quan tâm đến các bước thực hiện trong quy trình tầm soát ung thư. Các bước trong quy trình tầm soát ung thư và các loại xét nghiệm phổ biến là những phần không thể thiếu để giúp phát hiện bệnh từ sớm và nâng cao hiệu quả điều trị. Quy trình tầm soát sẽ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người và các khu vực cơ thể cần kiểm tra.

Quy trình tầm soát ung thư

Bước 1: Khám lâm sàng

Đây là bước đầu tiên và cơ bản trong quá trình tầm soát. Trong giai đoạn này, bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc kiểm tra tổng thể, tìm hiểu về các triệu chứng, dấu hiệu bất thường mà bạn có thể gặp phải. Bác sĩ sẽ hỏi về tình trạng sức khỏe của bạn và những cảm giác lạ, như đau đớn ở vị trí nào hay có bất kỳ biểu hiện gì khác. Từ đó, bác sĩ sẽ xác định các xét nghiệm cần thiết để tiếp tục quá trình kiểm tra.

Bước 2: Thực hiện các xét nghiệm cơ bản

Sau khi bước khám lâm sàng hoàn tất, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm sinh hóa, xét nghiệm chức năng gan thận,... Những xét nghiệm này sẽ cung cấp thêm thông tin về tình trạng sức khỏe và giúp xác định liệu có bất kỳ dấu hiệu nào của ung thư.

Bước 3: Chẩn đoán hình ảnh

Ngoài việc thực hiện xét nghiệm máu, bác sĩ có thể yêu cầu các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT), hoặc cộng hưởng từ (MRI) để xác định vị trí và tình trạng của khối u hoặc các bất thường trong cơ thể.

Các xét nghiệm tầm soát ung thư phổ biến

Mỗi loại ung thư có phương pháp xét nghiệm và kiểm tra riêng biệt. Chính vì vậy, để trả lời câu hỏi tầm soát ung thư là gì​, cần hiểu rõ các xét nghiệm cần thiết cho từng loại ung thư cụ thể:

• Tầm soát ung thư vú: Các phương pháp thường dùng bao gồm siêu âm, chụp X-quang (mammography), và xét nghiệm chỉ số CA 15-3, một dấu ấn ung thư có thể giúp phát hiện ung thư vú sớm.
• Tầm soát ung thư phổi: Bắt đầu với chụp X-quang lồng ngực. Nếu phát hiện có khối u, chụp CT và xét nghiệm máu sẽ được thực hiện để xác định vị trí và đặc điểm của khối u. Các marker ung thư phổi như NSE, Cyfra 21-1 cũng sẽ được xét nghiệm.
• Tầm soát ung thư vòm họng: Các phương pháp phổ biến bao gồm sinh thiết, nội soi vòm họng, chụp cộng hưởng từ và xét nghiệm máu.
• Tầm soát ung thư đại tràng: Nội soi đại tràng là phương pháp chủ yếu, kết hợp với siêu âm và chụp CT ổ bụng. Các xét nghiệm máu và sinh thiết tế bào cũng được thực hiện nếu cần.
• Tầm soát ung thư cổ tử cung: Nội soi cổ tử cung là phương pháp chủ yếu, cùng với sinh thiết nếu có dấu hiệu nghi ngờ.
• Tầm soát ung thư dạ dày: Nội soi dạ dày và siêu âm là các xét nghiệm thông dụng. Nếu phát hiện có khối u, chụp X-quang hoặc cắt lớp sẽ được thực hiện. Xét nghiệm máu cũng có thể được chỉ định.
• Tầm soát ung thư gan: Để phát hiện ung thư gan, xét nghiệm AFP (Alpha-fetoprotein) là quan trọng nhất. Bên cạnh đó, siêu âm, chụp X-quang cũng thường xuyên được sử dụng để hỗ trợ trong chẩn đoán.

Ai là người nên thực hiện tầm soát ung thư định kỳ?

Sau khi đã hiểu về tầm soát ung thư là gì​, mọi người cũng quan tâm đến những đối tượng nên thực hiện tầm soát. Ngày nay, với lối sống thiếu lành mạnh, chế độ ăn uống không hợp lý và thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân nguy hại, tỷ lệ mắc ung thư đang có xu hướng trẻ hóa. Không chỉ người cao tuổi, mà ngay cả những người trẻ cũng dễ mắc ung thư. Vì vậy, việc thực hiện tầm soát ung thư định kỳ hàng năm là rất quan trọng và cần thiết đối với mọi người.

Tuy nhiên, có một số nhóm đối tượng được các bác sĩ khuyến cáo đặc biệt cần phải tầm soát ung thư định kỳ, bao gồm:

• Người hút thuốc lá nhiều: Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi, với 90% bệnh nhân ung thư phổi có tiền sử hút thuốc. Thuốc lá cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các loại ung thư khác như ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư thực quản, ung thư miệng và ung thư vòm họng.
• Người mắc các bệnh mạn tính về phổi, dạ dày, gan,...: Những người bị các bệnh viêm gan, viêm phổi, viêm dạ dày mạn tính hoặc các bệnh lý tái phát không khỏi sẽ có nguy cơ cao bị ung thư gan, ung thư phổi hoặc ung thư dạ dày. Do đó, nhóm người này cần được theo dõi và tầm soát ung thư định kỳ.
• Người có người thân bị ung thư: Di truyền là một yếu tố nguy cơ quan trọng trong việc phát triển ung thư, đặc biệt là trong các gia đình có người mắc ung thư. Những người có quan hệ huyết thống gần gũi với người mắc ung thư, đặc biệt là ung thư di truyền, cần đặc biệt chú ý và thực hiện tầm soát ung thư.
• Người có chế độ ăn uống thiếu khoa học, ít vận động và sinh hoạt không lành mạnh: Những người có thói quen ăn uống không hợp lý, ít vận động, thường xuyên căng thẳng và mệt mỏi có nguy cơ mắc ung thư cao hơn. Việc tầm soát ung thư định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Bài viết đã giúp giải đáp thắc mắc tầm soát ung thư là gì​. Tầm soát ung thư là phương pháp quan trọng giúp phát hiện bệnh sớm, từ đó tăng cơ hội điều trị và cải thiện tỷ lệ sống. Các bước tầm soát, bao gồm khám lâm sàng, xét nghiệm cơ bản và chẩn đoán hình ảnh, giúp phát hiện ung thư khi chưa có triệu chứng. Việc thực hiện tầm soát ung thư định kỳ là cần thiết, đặc biệt với những người có nguy cơ cao, để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Vắc xin HPV là bước phòng ngừa quan trọng giúp bạn bảo vệ cơ thể trước nguy cơ ung thư cổ tử cung và các bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus HPV gây ra. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết mang đến cho bạn trải nghiệm tiêm chủng an toàn với vắc xin chất lượng cao, bảo quản chuẩn GSP, quy trình chuyên nghiệp và đội ngũ y tế tận tâm. Gọi ngay 1800 6928 để được hỗ trợ đặt lịch nhanh chóng – vì sức khỏe hôm nay là nền tảng vững chắc cho ngày mai.