Bị quai bị có đau răng không? Làm sao phân biệt với đau răng khôn?

Quai bị là bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, có khả năng bùng phát thành dịch, đặc biệt tại những khu vực chưa được bao phủ đầy đủ vắc xin. Bệnh thường gặp ở trẻ em độ tuổi học đường, nhưng những năm gần đây, quai bị chủ yếu xuất hiện ở thanh thiếu niên, sinh viên và người trẻ tuổi. Một triệu chứng dễ bị nhầm với mọc răng khôn, khiến nhiều người lo lắng là cảm giác đau vùng hàm. Việc hiểu rõ đặc điểm từng bệnh không chỉ giúp chẩn đoán đúng mà còn góp phần điều trị kịp thời và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Bị quai bị có đau răng không?

Quai bị không trực tiếp gây đau răng, tuy nhiên có thể đau lan vùng hàm, má hoặc răng do tuyến nước bọt mang tai bị viêm sưng. Tuyến này nằm sát tai và góc hàm nên khi sưng to sẽ tạo áp lực lên mô mềm, xương hàm, dây thần kinh và khớp thái dương hàm, khiến cơn đau dễ bị nhầm với đau răng hoặc mọc răng khôn, đặc biệt khi nhai hay há miệng.

Thực tế, mọc răng khôn thường xảy ra ở người trưởng thành, khi xương hàm đã phát triển hoàn chỉnh. Trong khi đó, quai bị thường gặp ở trẻ em và người chưa có miễn dịch đầy đủ và có khả năng lây qua đường hô hấp, do đó cần cách ly để tránh bùng phát dịch.

Vì vậy, ở trẻ em có biểu hiện sưng đau vùng hàm - má, cần nghĩ nhiều đến quai bị. Còn ở người trưởng thành thường liên quan đến răng khôn mọc bất thường. Dù ở độ tuổi nào, người bệnh cũng nên thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác, điều trị kịp thời và phòng ngừa biến chứng.

Phân biệt đau do quai bị và mọc răng khôn

Quai bị và mọc răng khôn đều có thể gây đau, sưng vùng hàm - mặt nhưng là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau về bản chất, nguyên nhân và diễn tiến. Có thể phân biệt dựa trên các đặc điểm sau:

Đối tượng và nguyên nhân gây bệnh

Quai bị: Là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Paramyxovirus gây ra, thường gặp ở trẻ em và người chưa có miễn dịch đầy đủ. Bệnh lây qua đường hô hấp và nước bọt khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi, có khả năng lan nhanh và tạo thành dịch.

Mọc răng khôn: Ở người trưởng thành trong độ tuổi 18 - 25, khi răng số 8 bắt đầu mọc. Do xương hàm đã phát triển hoàn chỉnh, răng khôn mọc lệch, mọc ngầm hoặc kẹt, dễ gây viêm và biến chứng tại chỗ.

Thời gian khởi phát và diễn tiến

Quai bị: Thời gian ủ bệnh khoảng 18 - 25 ngày, giai đoạn này hầu như không có triệu chứng. Khi khởi phát, người bệnh thường sốt từ 38 - 38,5 độ C, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, đau họng. Sau 24 - 48 giờ xuất hiện viêm tuyến nước bọt mang tai, thường sưng một bên trước rồi lan sang bên còn lại.

Mọc răng khôn: Không có thời gian ủ bệnh. Đau khi răng bắt đầu nhú lên hoặc khi mọc lệch, mọc ngầm. Cơn đau có thể tái phát nhiều lần, nặng dần nếu không được xử lý.

Vị trí và tính chất sưng đau

Quai bị: Sưng ở vùng tuyến mang tai (dưới tai, góc hàm), vùng da căng, bóng, sờ nóng, ấn đau nhưng không đỏ, không lõm và không hóa mủ. Đau lan tỏa từ mang tai xuống hàm, cổ và tai, gây khó khăn khi há miệng, nhai hoặc nuốt.

Mọc răng khôn: Sưng chủ yếu trong khoang miệng ở vùng lợi bao quanh răng khôn. Lợi thường đỏ, đau, dễ chảy máu, viêm kéo dài có thể hình thành mủ, gây hôi miệng và sưng một bên má.

Cảm giác và mức độ đau

Quai bị: Đau âm ỉ đến dữ dội, xuất hiện sớm từ những ngày đầu, thường kèm đau họng, khô miệng do giảm tiết nước bọt. Đau có thể đối xứng hai bên hoặc không đều, nhưng thường lan rộng.

Mọc răng khôn: Đau khu trú tại vị trí răng số 8, có thể đau nhói hoặc âm ỉ liên tục. Đau tăng khi nhai, đánh răng, há miệng. Há miệng thường bị hạn chế rõ do răng nằm sâu trong góc hàm.

Triệu chứng toàn thân và biến chứng

Quai bị: Thường kèm sốt cao, mệt mỏi, đau đầu. Nguy cơ biến chứng như viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm tụy hoặc viêm màng não nếu không theo dõi và chăm sóc đúng cách.

Mọc răng khôn: Ít gây triệu chứng toàn thân, chỉ có thể sốt nhẹ khi nhiễm trùng lan rộng. Biến chứng chủ yếu là viêm lợi trùm, áp xe lợi, nhiễm trùng quanh răng, tổn thương răng kế cận hoặc nang, u xương hàm nếu để kéo dài.

Chăm sóc và điều trị khi mắc quai bị

Người bệnh cần chăm sóc răng miệng đúng cách và tuân thủ hướng dẫn y tế để hạn chế đau, khó chịu, phòng ngừa biến chứng và nguy cơ lây lan. Các biện pháp chăm sóc và hỗ trợ giảm đau gồm:

• Chườm ấm hoặc lạnh vùng sưng: Giúp giảm sưng, giảm đau vùng má và góc hàm. Tránh chườm đá trực tiếp lên vùng da.
• Dùng thuốc giảm đau theo chỉ định: Paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp hạ sốt, giảm đau. Cần dùng đúng liều, đặc biệt là trẻ em.
• Nghỉ ngơi và cách ly: Nghỉ ngơi đầy đủ, cách ly tối thiểu 1 tuần để hạn chế lây nhiễm, nhất là trong giai đoạn sốt và sưng.
• Ăn uống phù hợp: Ưu tiên thức ăn mềm, dễ nuốt, uống đủ nước để giảm kích thích tuyến nước bọt. Tránh đồ cứng, cay, nóng hoặc chua.
• Vệ sinh răng miệng: Chải răng nhẹ nhàng bằng bàn chải lông mềm, súc miệng nước muối sinh lý ấm để hạn chế viêm nhiễm.
• Thăm khám sớm: Để được chẩn đoán chính xác là đau do răng khôn hay quai bị. Nếu răng khôn có biến chứng có thể cần nhổ, còn quai bị chủ yếu điều trị hỗ trợ vì chưa có thuốc đặc hiệu.

Hiểu đúng về việc “Bị quai bị có đau răng không?” giúp tránh nhầm lẫn giữa quai bị và mọc răng khôn. Từ đó lựa chọn hướng xử trí phù hợp, hạn chế điều trị sai cách và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Do các biểu hiện khá giống nhau và khó tự phân biệt bằng mắt thường, người bệnh nên chủ động thăm khám sớm để được bác sĩ tư vấn, không tự ý dùng thuốc khi chưa có chẩn đoán chính xác.

Bên cạnh đó, chủ động phòng ngừa quai bị là cách bảo vệ sức khỏe chủ động, hiệu quả và bền vững. Hãy tiêm vắc xin sởi - quai bị - rubella tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để giảm nguy cơ mắc bệnh, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng. Liên hệ ngay để được tư vấn và tiêm chủng an toàn, đúng lịch nhé!