Bệnh viêm họng cấp ở trẻ có nguy hiểm không?

Khi thời tiết thay đổi, đặc biệt là vào mùa lạnh hay giao mùa, trẻ nhỏ rất dễ bị mắc các bệnh về đường hô hấp, trong đó viêm họng cấp là một trong những tình trạng phổ biến nhất. Nhiều cha mẹ thường cho rằng đây chỉ là bệnh nhẹ, chỉ cần vài ngày nghỉ ngơi là khỏi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, viêm họng cấp ở trẻ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh lý này có thực sự đáng lo? Và cha mẹ nên làm gì để bảo vệ sức khỏe cho con?

Viêm họng cấp ở trẻ em là gì?

Viêm họng cấp ở trẻ em là một dạng nhiễm trùng đường hô hấp trên, xảy ra phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong những thời điểm giao mùa hoặc thời tiết lạnh. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng viêm và sưng đau ở niêm mạc vùng hầu họng, nơi tiếp giáp giữa mũi, miệng và thanh quản. Khi bị viêm họng cấp, trẻ thường cảm thấy đau rát, ngứa họng, khó nuốt, có thể kèm theo sốt, ho, sổ mũi và quấy khóc nhiều hơn bình thường.

Nguyên nhân gây viêm họng cấp ở trẻ em rất đa dạng, có thể đến từ yếu tố môi trường, nhiễm virus hoặc vi khuẩn. Trong môi trường học tập và sinh hoạt đông người như trường học hay nhà trẻ, nguy cơ lây nhiễm càng cao do trẻ chưa có ý thức bảo vệ bản thân và hệ miễn dịch còn non yếu.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu là ô nhiễm môi trường. Trẻ em sống trong khu vực có không khí ô nhiễm, thường xuyên hít phải khói bụi, khói thuốc lá, khí thải xe cộ hoặc than củi sẽ dễ bị kích ứng niêm mạc họng. Bên cạnh đó, thời tiết thay đổi thất thường, không khí lạnh ẩm cũng khiến sức đề kháng của trẻ giảm sút, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus tấn công.

Nhiễm khuẩn cũng là yếu tố phổ biến gây ra viêm họng cấp. Một số loại vi khuẩn như liên cầu khuẩn nhóm A, tụ cầu khuẩn, vi khuẩn phế cầu hoặc Haemophilus influenzae có thể tấn công vùng họng, gây ra phản ứng viêm mạnh và các triệu chứng nghiêm trọng. Nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp biến chứng như viêm tai giữa, viêm xoang hoặc thấp khớp.

Ngoài ra, virus cũng là “thủ phạm” thường gặp, đặc biệt là rhinovirus, virus cúm, á cúm và adenovirus. Những chủng virus này dễ dàng lây qua đường hô hấp khi trẻ tiếp xúc gần với người bệnh, dùng chung đồ chơi, vật dụng cá nhân hoặc không rửa tay sạch trước khi ăn. Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp cha mẹ có biện pháp phòng ngừa hiệu quả và kịp thời đưa trẻ đi khám nếu thấy con có dấu hiệu bất thường ở cổ họng.

Triệu chứng nhận biết viêm họng cấp ở trẻ nhỏ

Viêm họng cấp là một trong những bệnh lý đường hô hấp thường gặp ở trẻ em, đặc biệt trong những giai đoạn giao mùa hoặc khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột. Bệnh có thể xuất hiện đột ngột và tiến triển nhanh, vì vậy việc nhận biết sớm các triệu chứng là rất quan trọng để giúp trẻ được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp khi trẻ bị viêm họng cấp:

• Đau họng, nuốt khó: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất. Trẻ có thể than đau hoặc có biểu hiện khó chịu, quấy khóc khi ăn hoặc uống vì cổ họng bị viêm, sưng, gây cảm giác đau rát khi nuốt.
• Ho: Trẻ có thể ho khan hoặc ho có đờm. Tình trạng ho thường xuất hiện sớm và kéo dài, đặc biệt vào ban đêm, khiến trẻ khó ngủ và mệt mỏi.
• Sốt: Một số trẻ có thể sốt nhẹ, nhưng cũng có trường hợp sốt cao lên đến 39–40°C. Sốt thường kèm theo tình trạng ớn lạnh, đổ mồ hôi và mặt đỏ bừng.
• Khó thở: Khi viêm họng đi kèm với nghẹt mũi hoặc các biến chứng như viêm phế quản, viêm thanh quản, trẻ có thể thở khò khè, thở rít hoặc khó thở, đặc biệt là khi nằm xuống.
• Mệt mỏi, biếng ăn: Việc đau họng, sốt và khó chịu khiến trẻ không muốn ăn uống, thường xuyên bỏ bữa, ngủ không ngon giấc và trở nên cáu gắt.
• Rối loạn tiêu hóa: Một số trường hợp trẻ bị viêm họng cấp có thể kèm theo các triệu chứng như nôn ói, tiêu chảy hoặc đau bụng nhẹ.

Khi các triệu chứng kể trên kéo dài hoặc có dấu hiệu nặng hơn (sốt cao không hạ, bỏ ăn hoàn toàn, khó thở rõ rệt...), rất có thể bệnh đã có biến chứng. Lúc này, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Trong quá trình thăm khám, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm như công thức máu để phân biệt viêm họng do virus hay vi khuẩn. Nếu nghi ngờ do liên cầu khuẩn nhóm A – tác nhân có thể gây biến chứng nguy hiểm – bác sĩ sẽ tiến hành lấy dịch họng để xét nghiệm tìm vi khuẩn, từ đó có hướng điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.

Bệnh viêm họng cấp ở trẻ có nguy hiểm không?

Viêm họng cấp là một trong những bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong những giai đoạn thời tiết chuyển mùa hoặc khi nhiệt độ thay đổi thất thường. Phần lớn các trường hợp viêm họng cấp ở trẻ không quá nghiêm trọng và có thể khỏi hoàn toàn sau khoảng 5 – 7 ngày nếu được phát hiện sớm, chăm sóc đúng cách và điều trị phù hợp.

Tuy nhiên, không vì thế mà cha mẹ được phép chủ quan. Nếu bệnh không được theo dõi sát sao hoặc điều trị không đúng cách, trẻ có thể đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện, đặc biệt là hệ hô hấp.

Một số biến chứng thường gặp khi viêm họng cấp không được điều trị kịp thời gồm:

• Viêm phế quản, viêm phổi: Khi vi khuẩn hoặc virus từ vùng họng lan xuống đường hô hấp dưới, trẻ có nguy cơ cao bị viêm phế quản hoặc viêm phổi. Đây là những bệnh lý nguy hiểm, dễ khiến trẻ suy hô hấp nếu không được phát hiện sớm.
• Viêm xoang, viêm tai giữa: Tình trạng viêm lan rộng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận như tai và xoang, khiến trẻ đau nhức, sốt cao kéo dài và tái phát nhiều lần.
• Viêm thanh khí phế quản: Đây là một biến chứng có thể khiến trẻ ho dữ dội, khàn tiếng, thở rít và khó thở, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ dưới 2 tuổi.

Ngoài ra, một điều đáng lo ngại là viêm họng cấp do liên cầu khuẩn tan huyết beta nhóm A (Streptococcus pyogenes). Nếu không được điều trị đúng cách bằng kháng sinh, trẻ có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng hậu nhiễm trùng nghiêm trọng như:

• Viêm khớp cấp: Gây đau, sưng và hạn chế vận động các khớp.
• Viêm cầu thận cấp: Ảnh hưởng đến chức năng lọc máu của thận, biểu hiện bằng phù nề, tiểu ít hoặc nước tiểu sẫm màu.
• Viêm màng trong tim cấp (thấp tim): Một biến chứng nguy hiểm có thể gây hẹp van tim, ảnh hưởng đến chức năng tim lâu dài.

Chính vì vậy, khi thấy trẻ có dấu hiệu viêm họng, cha mẹ không nên tự ý dùng thuốc hay chờ bệnh tự khỏi. Việc thăm khám sớm tại cơ sở y tế là điều cần thiết để xác định nguyên nhân, có hướng điều trị hiệu quả và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Tóm lại, viêm họng cấp ở trẻ tuy là bệnh thường gặp nhưng không thể xem nhẹ. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng, trẻ sẽ nhanh chóng hồi phục mà không để lại biến chứng. Ngược lại, nếu chủ quan hoặc tự ý dùng thuốc mà không có hướng dẫn của bác sĩ, bệnh có thể tiến triển nặng và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần quan sát kỹ các triệu chứng, đưa trẻ đi khám kịp thời và áp dụng chế độ chăm sóc phù hợp để con luôn khỏe mạnh và phát triển toàn diện.