Hen phế quản bội nhiễm: Nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán

Hen phế quản bội nhiễm là biến chứng thường gặp ở người bị hen phế quản mạn tính, xảy ra khi có sự xâm nhập của vi sinh vật gây viêm nặng đường hô hấp. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến suy hô hấp cấp, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi. Bài viết sau sẽ giúp bạn nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và cách chẩn đoán để bảo vệ sức khỏe hô hấp hiệu quả.

Hen phế quản bội nhiễm là gì? 

Hen phế quản bội nhiễm là tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp xảy ra trên nền bệnh hen phế quản sẵn có, thường xuất hiện sau mỗi đợt hen cấp. Đây được xem là biến chứng nặng của bệnh hen phế quản thông thường.

Ở người bị hen, đường thở luôn trong tình trạng viêm mạn tính, niêm mạc phù nề, tăng tiết đờm và co thắt cơ phế quản khiến việc hô hấp khó khăn. Khi bị thêm bội nhiễm, các vi khuẩn hoặc virus có thể lan sâu xuống phổi và phế nang, gây viêm phổi, nhiễm trùng hô hấp dưới, khiến việc điều trị trở nên phức tạp và kéo dài hơn nhiều. 

Nguyên nhân gây hen phế quản bội nhiễm 

Hen phế quản bội nhiễm xảy ra khi người bệnh hen suyễn bị nhiễm thêm vi khuẩn hoặc vi rút đường hô hấp. Tình trạng này thường khởi phát do sức đề kháng suy giảm hoặc môi trường sống không thuận lợi, khiến cơn hen trở nên nặng và kéo dài hơn. Một số yếu tố nguy cơ phổ biến gồm:

• Thời tiết thay đổi đột ngột: Giao mùa nóng - lạnh, độ ẩm cao là thời điểm vi khuẩn và vi rút phát triển mạnh. Khi đó, người bị hen dễ mắc cúm, viêm mũi họng hoặc viêm phế quản, làm bệnh trở nên trầm trọng hơn.
• Môi trường ô nhiễm: Bụi mịn, khói thuốc, hóa chất công nghiệp… khiến phổi bị kích thích và giảm sức đề kháng. Người có tiền sử hen dễ bị nhiễm khuẩn hô hấp dẫn đến bội nhiễm.
• Hen phế quản không được kiểm soát: Khi cơn hen tái phát thường xuyên, niêm mạc đường thở bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển.
• Ở trẻ nhỏ: Hen phế quản đôi khi khởi phát từ một đợt nhiễm trùng đường hô hấp. Trẻ có thể chưa từng bị hen trước đó nhưng sau đợt viêm phổi hoặc viêm phế quản, bệnh lý mới biểu hiện rõ rệt.

Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết hen phế quản bội nhiễm 

Ngoài các triệu chứng đặc trưng của hen như khó thở, thở rít, người bệnh còn có thêm nhiều dấu hiệu của nhiễm khuẩn như:

• Ho, đau rát họng: Ho thường kéo dài, có thể khan hoặc ho có đờm.
• Đờm đặc, có màu bất thường: Màu đờm xanh, vàng hoặc nâu (như rỉ sắt) là dấu hiệu cho thấy có nhiễm trùng.
• Đau tức ngực: Cơn đau tăng lên sau mỗi lần ho mạnh hoặc khi hít thở sâu.
• Khó thở, thở khò khè: Xuất hiện thường xuyên hơn, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm.
• Sốt: Người lớn thường sốt nhẹ, trong khi trẻ em có thể sốt cao kèm theo mệt mỏi, quấy khóc.

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi trước khi khởi phát cơn hen cấp. Khi đó, dịch hô hấp chứa nhiều vi khuẩn, dễ ứ đọng trong phế quản và phế nang, gây viêm nhiễm lan rộng. Nếu không điều trị sớm và đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến viêm phổi, xẹp phổi hoặc suy hô hấp.

Cách phòng tránh hen phế quản bội nhiễm

Phòng ngừa hen phế quản bội nhiễm là bước quan trọng giúp người bệnh kiểm soát tốt cơn hen và hạn chế biến chứng. Một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả được các chuyên gia hô hấp khuyến cáo gồm:

Tăng cường sức đề kháng

Trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc người có hệ miễn dịch yếu nên duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, ngủ đủ giấc và tập luyện nhẹ nhàng để nâng cao thể trạng.

Giữ môi trường sống sạch sẽ

 Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, tránh khói thuốc lá, bụi bẩn và nấm mốc, những yếu tố dễ gây kích ứng đường hô hấp.

Hạn chế tiếp xúc dị nguyên

Tránh xa phấn hoa, lông thú, hóa chất tẩy rửa mạnh hoặc thời tiết lạnh, các tác nhân dễ khởi phát cơn hen và gây nhiễm trùng.

Tiêm phòng định kỳ

Người bệnh hen phế quản nên tiêm vắc xin cúm mỗi năm và vắc xin phế cầu theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn hô hấp, nguyên nhân thường gặp gây bội nhiễm.

Hen phế quản bội nhiễm là tình trạng nguy hiểm có thể làm bệnh hen trở nên nặng hơn, gây khó thở kéo dài và tăng nguy cơ biến chứng như viêm phổi hoặc suy hô hấp. Việc nhận biết sớm dấu hiệu nhiễm khuẩn, chủ động phòng ngừa bằng lối sống lành mạnh, tránh các tác nhân kích ứng và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ là chìa khóa bảo vệ sức khỏe hô hấp. Đặc biệt, người bệnh cần chú trọng tiêm phòng cúm, phế cầu và theo dõi sát triệu chứng để can thiệp kịp thời, giúp kiểm soát tốt hen phế quản bội nhiễm và duy trì chất lượng cuộc sống.

Đừng chủ quan với các triệu chứng hô hấp tái phát. Bạn có thể đến Hệ thống Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn về các vắc xin phòng bệnh đường hô hấp như cúm, phế cầu, COVID-19... giúp giảm nguy cơ bội nhiễm và bảo vệ sức khỏe phổi hiệu quả.