Viêm mũi có lây không? Cách phòng ngừa viêm mũi hiệu quả

Sổ mũi, hắt hơi, nghẹt mũi,... là những triệu chứng quen thuộc của viêm mũi. Nhưng liệu bệnh này có lây từ người sang người? Thực tế, tùy vào nguyên nhân mà viêm mũi do có khả năng lây qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc hoàn toàn không lây nhiễm. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về chủ đề: “Viêm mũi có lây không?” qua bài viết dưới đây.

Viêm mũi có lây không?

Viêm mũi có lây không? Viêm mũi có khả năng lây hay không phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân gây bệnh. Điều may mắn là phần lớn các trường hợp viêm mũi, bao gồm viêm mũi dị ứng và viêm mũi vận mạch, không có khả năng lây nhiễm. Lý do là chúng xuất phát từ phản ứng quá mẫn của cơ thể với các tác nhân như phấn hoa, bụi bẩn, thay đổi thời tiết, chứ không phải do vi khuẩn hay virus gây ra.

Tuy nhiên, trong y học, các chuyên gia vẫn xếp cảm lạnh thông thường và cúm vào nhóm viêm mũi có khả năng lây nhiễm. Đây là dạng viêm mũi cấp tính do virus hoặc vi khuẩn gây ra có khả năng lây lan từ người này sang người khác thông qua các giọt bắn khi hắt hơi, ho hoặc tiếp xúc trực tiếp. Mặc dù vậy, viêm mũi truyền nhiễm thường chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, khác hẳn với tình trạng viêm mũi kéo dài.

Hiểu rõ bản chất của từng loại viêm mũi sẽ giúp chúng ta có cách phòng tránh và ứng phó phù hợp. Với viêm mũi truyền nhiễm, việc giữ vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc với người bệnh là vô cùng quan trọng. Còn với viêm mũi mãn tính, việc tránh các tác nhân dị ứng và nâng cao sức đề kháng của niêm mạc mũi sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất.

Những tác nhân gây viêm mũi không lây nhiễm thường gặp là gì?

Viêm mũi là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc mũi với biểu hiện đặc trưng như hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi. Bệnh được chia thành 2 nhóm chính: Viêm mũi dị ứng và viêm mũi không dị ứng (hay còn gọi là viêm mũi vận mạch).

Viêm mũi dị ứng

Nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm mũi chính là phản ứng dị ứng. Khi tiếp xúc với các tác nhân như mạt nhà, nấm mốc, lông thú cưng, phấn hoa,... cơ thể sẽ sản sinh histamine gây viêm niêm mạc mũi. Trường hợp phản ứng với phấn hoa thường gây viêm mũi theo mùa. Nếu không tránh tiếp xúc với dị nguyên hoặc không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm mũi dị ứng mãn tính dai dẳng.

Viêm mũi không dị ứng

Khác với viêm mũi dị ứng, viêm mũi không dị ứng xuất phát từ các tác nhân kích thích như:

• Thuốc (kháng viêm, chống trầm cảm, tránh thai).
• Lạm dụng thuốc xịt mũi.
• Khói thuốc, hóa chất độc hại.
• Thay đổi thời tiết, độ ẩm.
• Thực phẩm cay, đồ uống có cồn.
• Rối loạn nội tiết (dậy thì, mang thai).
• Bệnh lý cường giáp.

Ngoài ra, tình trạng niêm mạc mũi bị teo hoặc xuất hiện polyp mũi là hai dạng đặc biệt của viêm mũi không dị ứng. Viêm mũi teo thường gặp ở phụ nữ và người có điều kiện kinh tế xã hội thấp, tuy nhiên nguyên nhân chính xác vẫn chưa được làm rõ.

Hiểu biết về các tác nhân gây viêm mũi sẽ giúp chúng ta chủ động phòng tránh, bảo vệ sức khỏe hệ hô hấp. Khi xuất hiện triệu chứng, cần thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa viêm mũi đơn giản mà hiệu quả

Mặc dù viêm mũi không phải là bệnh lý đe dọa tính mạng, nhưng các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi và hắt hơi kéo dài có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Việc phòng ngừa hiệu quả dựa trên nguyên tắc tránh tiếp xúc với các tác nhân kích thích và nâng cao sức đề kháng của niêm mạc hô hấp.

Đối với viêm mũi dị ứng, biện pháp cơ bản nhất là tránh xa các dị nguyên. Người bệnh nên:

• Đóng kín cửa sổ trong mùa phấn hoa, sử dụng máy lọc không khí để giảm thiểu bụi mịn và phấn hoa trong không gian sống.
• Tránh tiếp xúc với nấm mốc, đặc biệt khi làm vườn hoặc ở nơi ẩm thấp. Nên mang khẩu trang khi ra ngoài, và sử dụng máy hút ẩm trong nhà để kiểm soát độ ẩm (<50%) – điều kiện lý tưởng để ức chế sự phát triển của nấm mốc.
• Kiểm soát mạt bụi nhà bằng cách thay thảm trải sàn bằng gạch, sử dụng rèm cuốn thay vì rèm vải, bọc nệm gối bằng vật liệu chống dị ứng và giặt giũ thường xuyên bằng nước nóng (>55°C).
• Thú nuôi có thể là nguồn dị ứng phổ biến; nếu không thể tránh, cần chải lông và tắm cho thú cưng thường xuyên, hạn chế để chúng vào phòng ngủ và khu vực sinh hoạt chính.

Với viêm mũi không dị ứng, cần hạn chế:

• Khói thuốc lá, mùi hóa chất mạnh, thực phẩm cay và rượu bia, vì đây là các yếu tố kích thích niêm mạc mũi.
• Lạm dụng thuốc xịt mũi chứa thuốc co mạch như xylometazolin hoặc oxymetazolin có thể gây “viêm mũi do thuốc” (rhinitis medicamentosa), khiến nghẹt mũi nặng hơn nếu sử dụng kéo dài quá 3–5 ngày.

Đối với viêm mũi do virus hoặc vi khuẩn, nên:

• Đeo khẩu trang tại nơi công cộng, đặc biệt trong mùa dịch hoặc khi có người bệnh xung quanh.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng để ngăn lây nhiễm.
• Giữ vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý, giúp loại bỏ bụi bẩn và vi sinh vật có hại.

Cuối cùng, khi các triệu chứng viêm mũi trở nên kéo dài, ảnh hưởng giấc ngủ, hoặc có dấu hiệu bất thường như dịch mũi đặc, đổi màu, đau đầu hay sốt, cần đến khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được đánh giá và điều trị phù hợp.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, với những biện pháp đơn giản nhưng nhất quán trong sinh hoạt hàng ngày, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát viêm mũi hiệu quả và duy trì sức khỏe mũi xoang bền vững.

Bài viết trên đã giải đáp cho câu hỏi: “Viêm mũi có lây không?” và cung cấp thêm những thông tin liên quan. Viêm mũi có lây nếu nguyên nhân do virus, vi khuẩn, nhưng không lây nếu là viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi vận mạch. Để phòng ngừa, cần rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với người bệnh, vệ sinh mũi họng, hạn chế tác nhân dị ứng và nâng cao sức đề kháng. Hiểu rõ về bệnh giúp chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn đọc nhiều kiến thức bổ ích.