Viêm khớp không đặc hiệu là gì? Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Các bệnh lý viêm khớp nói chung có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có những trường hợp mà các xét nghiệm, thăm khám chuyên sâu vẫn không thể xác định chính xác loại viêm khớp cụ thể. Đây chính là tình trạng được gọi là viêm khớp không đặc hiệu - một dạng viêm có thể tiến triển phức tạp nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời.

Viêm khớp không đặc hiệu là gì?

Viêm khớp không đặc hiệu là tình trạng viêm khớp chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng dù đã tiến hành các xét nghiệm và thăm khám cần thiết. Người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng điển hình như đau khớp, sưng, cứng hoặc biến dạng khớp, gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày.

Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào, phổ biến nhất ở người trưởng thành hoặc trung niên. Viêm khớp không đặc hiệu không chỉ gây tổn thương tại chỗ mà còn tiềm ẩn nguy cơ tiến triển thành các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống hoặc các bệnh lý khớp khác nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách.

Việc chẩn đoán chính xác bệnh đòi hỏi thời gian theo dõi, kết hợp các xét nghiệm máu, hình ảnh học và loại trừ các nguyên nhân viêm khớp đặc hiệu khác. Dù chưa thể xác định nguyên nhân rõ ràng, việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương khớp tiến triển vẫn là mục tiêu quan trọng trong điều trị.

Nguyên nhân gây viêm khớp không đặc hiệu

Mặc dù nguyên nhân chính xác của viêm khớp không đặc hiệu vẫn chưa được xác định, các nghiên cứu cho thấy một số yếu tố có thể góp phần khởi phát tình trạng này.

Chấn thương cơ học

Khi khớp bị tổn thương do va chạm, té ngã hoặc hoạt động thể chất lặp đi lặp lại, mô sụn và mô mềm xung quanh có thể bị tổn thương dẫn đến phản ứng viêm. Những chấn thương này nếu không được điều trị kịp thời sẽ làm tăng nguy cơ hình thành tình trạng viêm khớp không đặc hiệu.

Nhiễm trùng không đặc hiệu

Một số trường hợp viêm khớp xảy ra sau khi cơ thể bị nhiễm khuẩn hoặc virus. Khi hệ miễn dịch phản ứng chống lại tác nhân gây bệnh, quá trình này có thể vô tình kích hoạt phản ứng viêm tại khớp. Nếu nhiễm trùng kéo dài hoặc không được điều trị triệt để, tình trạng viêm có thể tiếp tục tiến triển và gây viêm khớp mạn tính.

Rối loạn miễn dịch

Trong một số trường hợp, hệ miễn dịch hoạt động bất thường và tấn công nhầm vào mô khớp khỏe mạnh, tạo ra phản ứng viêm. Mặc dù không đủ tiêu chuẩn để chẩn đoán thành bệnh tự miễn cụ thể, tình trạng này vẫn được ghi nhận là nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến viêm khớp không đặc hiệu.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp không đặc hiệu

Bên cạnh nguyên nhân, một số yếu tố nguy cơ cũng được ghi nhận là có thể làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:

• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh viêm khớp hoặc bệnh tự miễn.
• Hệ miễn dịch suy yếu hoặc hoạt động quá mức.
• Từng bị nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiết niệu hoặc tiêu hóa.
• Căng thẳng kéo dài, rối loạn nội tiết gây mất cân bằng miễn dịch.
• Nghề nghiệp phải mang vác nặng hoặc duy trì một tư thế lặp đi lặp lại trong thời gian dài.

Những yếu tố này không trực tiếp gây bệnh nhưng có thể kích hoạt hoặc thúc đẩy phản ứng viêm khớp nếu có thêm các yếu tố thuận lợi khác như chấn thương hoặc nhiễm trùng.

Mức độ ảnh hưởng của viêm khớp không đặc hiệu

Viêm khớp không đặc hiệu tuy chưa xác định được nguyên nhân chính xác nhưng vẫn gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ vận động và tinh thần người bệnh.

Ảnh hưởng đến vận động

Cứng khớp, sưng và đau kéo dài làm giảm khả năng vận động, khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong sinh hoạt và lao động. Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm khớp mạn tính, thoái hóa khớp hoặc biến dạng khớp.

Ảnh hưởng đến tâm lý

Việc không xác định rõ nguyên nhân gây bệnh dễ khiến người bệnh cảm thấy lo lắng và căng thẳng. Sự lo âu kéo dài có thể dẫn đến mất ngủ, trầm cảm hoặc suy giảm chất lượng cuộc sống.

Nguy cơ teo cơ và biến dạng khớp

Viêm kéo dài mà không được kiểm soát tốt có thể gây tổn thương mô mềm quanh khớp dẫn đến teo cơ, cứng khớp và biến dạng khớp vĩnh viễn.

Biến chứng toàn thân

Một số trường hợp nặng có thể xuất hiện phản ứng viêm toàn thân, ảnh hưởng đến tim, phổi hoặc thận, đặc biệt ở người có bệnh nền mạn tính hoặc hệ miễn dịch yếu.

Cách phòng ngừa viêm khớp không đặc hiệu

Mặc dù không thể phòng ngừa tuyệt đối, người bệnh vẫn có thể giảm nguy cơ mắc và kiểm soát triệu chứng bằng những biện pháp sau:

Duy trì cân nặng hợp lý

Thừa cân tạo áp lực lớn lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và hông. Giữ cân nặng ở mức ổn định giúp giảm nguy cơ viêm và làm chậm quá trình tổn thương sụn khớp.

Tập thể dục thường xuyên

Các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga hoặc bơi lội giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện độ linh hoạt của khớp và giảm đau. Tuy nhiên, cần tránh các bài tập quá sức hoặc gây áp lực mạnh lên khớp.

Hạn chế chấn thương

Trước khi luyện tập thể thao nên khởi động kỹ để làm nóng cơ và khớp. Trong quá trình hoạt động, nên sử dụng dụng cụ bảo hộ khi cần thiết để tránh va chạm hoặc té ngã gây chấn thương khớp.

Giữ tinh thần thoải mái

Căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn hoạt động miễn dịch và kích hoạt phản ứng viêm. Duy trì lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tham gia các hoạt động thư giãn giúp cân bằng tâm lý, hạn chế nguy cơ phát bệnh.

Thăm khám định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của xương khớp. Với những người có yếu tố nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm hoặc chụp chiếu nhằm tầm soát bệnh kịp thời.

Viêm khớp không đặc hiệu là tình trạng viêm khớp chưa rõ nguyên nhân nhưng vẫn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động và chất lượng cuộc sống. Việc chủ động phát hiện sớm, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa quan trọng giúp kiểm soát bệnh hiệu quả. Người bệnh nên thăm khám định kỳ tại các cơ sở chuyên khoa cơ xương khớp để được theo dõi và điều trị phù hợp, ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành các dạng viêm khớp mạn tính.