Viêm gan nào nguy hiểm nhất? 5 loại viêm gan phổ biến hiện nay

Viêm gan là bệnh lý phổ biến có thể gặp ở mọi lứa tuổi và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện, điều trị sớm. Mỗi loại viêm gan có mức độ ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe gan và toàn cơ thể. 

Viêm gan nào nguy hiểm nhất?

Trong số 5 loại viêm gan do virus (A, B, C, D, E), viêm gan B và viêm gan C được xác định là nguy hiểm nhất vì có khả năng tiến triển âm thầm, dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan nguyên phát.

Viêm gan B (HBV) có thể lây qua máu, dịch cơ thể, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở. Người trưởng thành có khoảng 5 - 10% nguy cơ tiến triển thành bệnh mạn tính, trong khi tỷ lệ này ở trẻ sơ sinh có thể lên đến 90% nếu nhiễm từ mẹ.

Viêm gan C (HCV) lại phổ biến ở nhóm người có tiếp xúc với máu nhiễm bệnh, chẳng hạn dùng chung kim tiêm, truyền máu hoặc xăm hình không đảm bảo vô trùng. Virus HCV không có vắc xin phòng ngừa, khiến cho việc kiểm soát bệnh trở nên khó khăn hơn.

Theo WHO (2024), viêm gan virus gây ra 1,3 triệu ca tử vong mỗi năm, con số tương đương với HIV/AIDS hoặc lao phổi. Điều này cho thấy viêm gan virus, đặc biệt là B và C, là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Phân loại 5 loại viêm gan thường gặp và mức độ nguy hiểm

Các thể viêm gan khác nhau được phân biệt dựa trên loại virus gây bệnh, đường lây truyền và khả năng tiến triển mạn tính. Dưới đây là phân tích cụ thể:

Viêm gan A

Viêm gan A do virus HAV gây ra, chủ yếu lây qua đường tiêu hóa khi ăn hoặc uống thực phẩm, nước nhiễm bẩn.
Thông thường, bệnh diễn tiến cấp tính, không kéo dài và có thể tự khỏi sau vài tuần đến vài tháng. Tuy nhiên, ở người cao tuổi hoặc người có bệnh gan nền, viêm gan A có thể gây suy gan cấp, cần theo dõi y tế chặt chẽ.
Hiện nay, đã có vắc xin phòng ngừa viêm gan A, giúp giảm đáng kể tỷ lệ lây nhiễm trong cộng đồng.

Viêm gan B

Trong các loại viêm gan, viêm gan B là một trong những bệnh có khả năng lây lan mạnh nhất. Virus HBV tồn tại trong máu và dịch cơ thể, lây qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn, hoặc từ mẹ sang con.
Khoảng 15 - 40% người nhiễm HBV có thể tiến triển thành mạn tính, gây xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan, hoặc suy gan.
May mắn là vắc xin viêm gan B đã được phổ cập rộng rãi, mang lại hiệu quả phòng bệnh lên đến 95%, đặc biệt khi tiêm đủ liều trong năm đầu đời.

Viêm gan C

Viêm gan C do virus HCV gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường máu. Không giống như viêm gan A và B, hiện chưa có vắc xin phòng bệnh HCV.
Khoảng 75 - 85% người nhiễm HCV chuyển sang mãn tính và 15 - 30% có thể tiến triển thành xơ gan sau 20 năm nếu không điều trị.
Hiện nay, các thuốc kháng virus thế hệ mới có thể chữa khỏi viêm gan C tới 95%, nhưng chi phí cao và khả năng tiếp cận ở nhiều nơi còn hạn chế.

Viêm gan D

Viêm gan D (HDV) là dạng đặc biệt, chỉ xảy ra khi đồng nhiễm với viêm gan B, vì virus HDV cần HBV để nhân lên.
Người nhiễm cả hai loại virus này thường có diễn tiến bệnh nặng hơn, nguy cơ xơ gan và suy gan cao hơn nhiều so với nhiễm HBV đơn thuần.
Biện pháp phòng ngừa tốt nhất là tiêm vắc xin viêm gan B, vì ngăn được HBV cũng đồng thời ngăn HDV.

Viêm gan E

Viêm gan E (HEV) lây qua đường tiêu hóa, thường gặp ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém, nguồn nước ô nhiễm.
Bệnh thường tự giới hạn, song phụ nữ mang thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ ba, có nguy cơ tử vong lên tới 20% nếu nhiễm virus.
Việc duy trì vệ sinh ăn uống, sử dụng nước sạch và nấu chín thực phẩm là biện pháp phòng ngừa quan trọng.

Vì sao viêm gan B và C nguy hiểm hơn các loại khác?

Để hiểu lý do viêm gan B và C được xếp vào nhóm nguy hiểm nhất, cần xem xét các yếu tố sau:

• Gây tổn thương gan kéo dài: Cả hai loại virus có thể tồn tại nhiều năm trong cơ thể mà không gây triệu chứng rõ ràng, dẫn đến xơ gan và ung thư gan về sau.
• Khó phát hiện sớm: Người bệnh thường chỉ phát hiện khi đã xuất hiện biến chứng như mệt mỏi kéo dài, vàng da, chán ăn hoặc men gan tăng cao.
• Không có vắc xin phòng HCV: Đây là lý do khiến viêm gan C vẫn là gánh nặng y tế lớn trên toàn cầu.
• Khó điều trị triệt để: Viêm gan B có thể được kiểm soát bằng thuốc kháng virus, nhưng chưa thể loại bỏ hoàn toàn virus ra khỏi cơ thể.
• Lây truyền cao: Cả HBV và HCV đều có thể lây qua máu, dịch cơ thể, dụng cụ y tế không vô trùng hoặc quan hệ tình dục không an toàn.

Chính sự âm thầm, kéo dài và biến chứng nặng nề khiến hai loại viêm gan này trở thành “kẻ giết người thầm lặng” trong các bệnh truyền nhiễm.

Cách phòng ngừa và tầm soát các loại viêm gan

Phòng bệnh luôn là cách hiệu quả và tiết kiệm nhất để bảo vệ gan. Theo các chuyên gia y tế, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Tiêm vắc xin phòng viêm gan: Tiêm vắc xin viêm gan B đầy đủ cho trẻ sơ sinh và người lớn chưa có miễn dịch. Vắc xin viêm gan A cũng được khuyến khích ở khu vực có nguy cơ cao.
• Khám tầm soát định kỳ: Những người có yếu tố nguy cơ như truyền máu, dùng chung kim tiêm, xăm mình, hoặc quan hệ tình dục không an toàn nên xét nghiệm HBsAg và Anti-HCV định kỳ.
• Giữ vệ sinh ăn uống: Ăn chín, uống sôi, rửa tay sạch trước khi ăn để ngăn viêm gan A và E.
• Tránh dùng chung vật dụng cá nhân: Không dùng dao cạo, bàn chải răng hoặc dụng cụ dính máu với người khác.
• Hạn chế rượu bia và thuốc độc gan: Uống nhiều rượu bia hoặc tự ý dùng thuốc có thể làm gan suy yếu nhanh hơn nếu đang nhiễm virus.

Khi nào cần đi khám bác sĩ chuyên khoa gan mật?

Không ít người chủ quan khi thấy mình chỉ mệt mỏi, vàng da nhẹ hoặc chán ăn. Tuy nhiên, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của viêm gan virus. Hãy đến khám bác sĩ chuyên khoa khi có các biểu hiện sau:

• Vàng da, vàng mắt;
• Nước tiểu sậm màu, phân nhạt màu;
• Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Đau tức hạ sườn phải hoặc vùng gan;
• Có tiền sử tiếp xúc nguồn bệnh như truyền máu, tiêm chích hoặc quan hệ không an toàn.

Khám chuyên khoa giúp xác định nguyên nhân, đánh giá chức năng gan và lập phác đồ điều trị phù hợp, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.

Tóm lại, trong các loại viêm gan do virus, viêm gan nào nguy hiểm nhất chính là B và viêm gan C, đây là hai thể bệnh nguy hiểm nhất vì có khả năng tiến triển mạn tính, gây xơ gan và ung thư gan nếu không được điều trị sớm. Chủ động tiêm phòng, khám tầm soát định kỳ và giữ lối sống lành mạnh chính là chìa khóa bảo vệ gan khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh.