Xơ gan có nguy hiểm không? Sự thật cần biết và cách kiểm soát bệnh

Xơ gan có nguy hiểm không? Đây là câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn khi đối diện với chẩn đoán bệnh gan mạn tính. Hiểu đúng về mức độ nguy hiểm của xơ gan sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây!

Tình hình và mức độ nguy hiểm của bệnh xơ gan

Theo WHO, xơ gan và các bệnh gan mạn tính gây ra hơn 1,3 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 10 ở nam giới và thứ 12 ở nữ giới. Tại Bệnh viện Bãi Cháy, mỗi năm có hàng nghìn bệnh nhân đến khám và điều trị các vấn đề về gan như viêm gan B, viêm gan C, gan nhiễm mỡ và xơ gan. Hơn 50% trường hợp tử vong do xơ gan có liên quan đến việc sử dụng rượu. Hiện nay, rượu và virus viêm gan là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến xơ gan, đồng thời làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản (chiếm khoảng 30% trường hợp). Bên cạnh đó, các biến chứng khác có thể gặp gồm: nhiễm trùng dịch ổ bụng, bệnh não gan và ung thư gan.

Dấu hiệu nhận biết và quá trình phát triển của bệnh xơ gan

Bệnh xơ gan được chia thành 4 giai đoạn, mỗi giai đoạn lại có những dấu hiệu và mức độ nghiêm trọng khác nhau:

• Giai đoạn 1: Gan bắt đầu bị viêm, người bệnh có thể thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng nhưng chưa có dấu hiệu rõ rệt. Nếu điều trị sớm và đúng cách, gan vẫn có thể phục hồi.
• Giai đoạn 2: Áp lực tĩnh mạch cửa tăng lên, mô xơ hóa lan rộng. Cần loại bỏ nguyên nhân gây bệnh để tăng cơ hội hồi phục.
• Giai đoạn 3: Xuất hiện tình trạng cổ trướng (dịch ổ bụng tăng nhanh), kèm các triệu chứng như chán ăn, sụt cân, vàng da, ngứa, phù chân, da sần sùi. Ghép gan thường được xem xét ở giai đoạn này.
• Giai đoạn 4: Toàn bộ gan đã bị xơ hóa, xuất hiện biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Tiên lượng sống khoảng 12 tháng nếu không được điều trị kịp thời.

Nếu không được phát hiện và can thiệp sớm, xơ gan sẽ tiến triển thành xơ gan cổ trướng – khi gan mất hoàn toàn chức năng chuyển hóa và lọc máu. Người bệnh có thể bị suy giảm hệ miễn dịch, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng.

Phát hiện và điều trị xơ gan

Việc nhận biết sớm dấu hiệu xơ gan là rất quan trọng. Thời kỳ đầu của bệnh thường không có dấu hiệu cụ thể. Khi gan tổn thương nặng hơn, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu như mệt mỏi, vàng da, chán ăn, phù chân, nước tiểu sẫm màu hoặc rối loạn trí nhớ. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đầy đủ các triệu chứng này, và chúng có thể bị nhầm lẫn với những bệnh khác.

Phát hiện sớm xơ gan bằng cách

• Khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc các vấn đề về gan ít nhất 1-2 lần mỗi năm, nhất là với người có nguy cơ cao (uống nhiều rượu, viêm gan mạn tính).
• Thực hiện các xét nghiệm máu, siêu âm gan, chụp CT hoặc cộng hưởng từ để kiểm tra chức năng gan.
• Trong một số trường hợp, sinh thiết gan sẽ giúp đánh giá chính xác mức độ tổn thương.

Điều trị xơ gan tùy thuộc vào mức độ tổn thương của gan và nguyên nhân gây bệnh

• Ngừng uống rượu ngay nếu nguyên nhân là do rượu.
• Giảm cân và kiểm soát đường huyết nếu xơ gan do gan nhiễm mỡ.
• Sử dụng thuốc kháng virus nếu do viêm gan B hoặc C.
• Một số thuốc khác được sử dụng để kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến triển của bệnh.
• Trường hợp tổn thương gan nặng, bệnh nhân có thể cần nằm viện lâu dài hoặc ghép gan.

Việc điều trị xơ gan phức tạp và đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, điều dưỡng và người bệnh. Phát hiện và xử lý sớm các vấn đề gan sẽ giúp giảm thiểu biến chứng, cải thiện chất lượng sống và tăng tuổi thọ cho bệnh nhân.

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh xơ gan nếu không được điều trị kịp thời

Theo bác sĩ Vũ Trường Khanh, xơ gan là một bệnh lý mạn tính và có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nguy hiểm nếu không được kiểm soát và chữa trị đúng lúc. Đây không chỉ là vấn đề sức khỏe đơn thuần mà còn là mối đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng người bệnh.

Tăng áp lực tĩnh mạch cửa

Tĩnh mạch cửa giữ vai trò quan trọng trong việc vận chuyển máu từ các cơ quan tiêu hóa như dạ dày, ruột, tụy và lách đến gan để lọc và chuyển hóa chất dinh dưỡng. Khi gan bị xơ, các mô sẹo trong gan cản trở quá trình tuần hoàn máu, làm tăng áp lực trong hệ tĩnh mạch cửa. Hậu quả của tình trạng này là xuất huyết tiêu hóa – một biến chứng có thể đe dọa tính mạng. Người bệnh thường có biểu hiện như nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc phân có máu đỏ. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong là rất cao.

Ung thư gan

Xơ gan được xem là yếu tố nguy cơ lớn nhất dẫn đến ung thư gan. Tại Việt Nam, ung thư gan nằm trong top 4 loại ung thư phổ biến nhất thế giới và là một trong những bệnh ung thư hàng đầu ở nước ta. Theo số liệu, khoảng 80% ca ung thư gan phát triển trên nền bệnh xơ gan. Điều đáng lo ngại là giai đoạn đầu của xơ gan thường không có triệu chứng rõ rệt, khiến nhiều người không biết mình mắc bệnh. Chính vì vậy, việc tầm soát sức khỏe định kỳ mỗi 6 – 12 tháng là rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Phù chân và cổ trướng

 Xơ gan làm giảm sản xuất albumin – một loại protein quan trọng giúp duy trì cân bằng áp lực trong lòng mạch. Khi lượng albumin thấp kết hợp với áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao, dịch dễ bị đẩy ra ngoài mạch máu và tích tụ ở các khoang cơ thể. Hậu quả là người bệnh bị sưng phù chân và cổ trướng (bụng to lên do dịch tích tụ). Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và có thể dẫn đến nhiễm trùng ổ bụng.

Nhiễm trùng

Cổ trướng không được điều trị đúng cách có thể trở thành “ổ chứa” vi khuẩn, gây viêm phúc mạc tiên phát – một tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng trong ổ bụng. Người bệnh sẽ có các triệu chứng như sốt cao, đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn và nôn. Ngoài ra, hệ miễn dịch bị suy yếu do chức năng gan suy giảm còn khiến người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng khác như nhiễm trùng máu hoặc viêm phổi.

Hội chứng gan – thận (HRS)

Đây là biến chứng suy thận chức năng thứ phát do bệnh gan nặng, khiến thận mất khả năng lọc máu, gây ứ đọng độc tố. Triệu chứng thường gặp là mệt mỏi kéo dài, buồn nôn, chán ăn, thậm chí suy thận đe dọa tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.

Hội chứng gan – phổi (HPS)

Biến chứng này xuất hiện khi các mạch máu trong phổi bị giãn bất thường, kết hợp với rối loạn trao đổi khí, dẫn đến thiếu oxy máu. Người bệnh thường bị khó thở, đặc biệt khi đứng lên hoặc gắng sức. Đây là dấu hiệu báo động mà người bệnh cần được thăm khám ngay để tránh nguy cơ suy hô hấp.

Bệnh não do gan

Khi chức năng gan suy yếu, các chất độc như amoniac không được đào thải ra khỏi cơ thể và tích tụ trong máu, gây ảnh hưởng đến não. Người bệnh có thể gặp các vấn đề về tinh thần như mất ngủ, giảm tập trung, hay quên, bồn chồn. Ở giai đoạn nặng, họ có thể mất ý thức, mê sảng, thậm chí hôn mê.

Vấn đề xương khớp

Mặc dù ít gặp hơn, xơ gan có thể gây loãng xương, khiến xương yếu và dễ gãy hơn. Điều này làm tăng nguy cơ chấn thương và đau nhức xương khớp, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về "xơ gan có nguy hiểm không?" và những biến chứng tiềm ẩn nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Để chủ động phòng ngừa xơ gan, hãy thực hiện tiêm vắc xin phòng viêm gan A, viêm gan B sớm cho bản thân và gia đình. Hiện Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã sẵn sàng hỗ trợ bạn qua tổng đài 1800 6928, hãy liên hệ ngay để nhận tư vấn và đặt lịch tiêm chủng kịp thời.