Viêm gan A và B​ bệnh nào nguy hiểm hơn?

Trong bối cảnh bệnh lý về gan ngày càng được quan tâm, việc phân biệt đúng viêm gan A và B sẽ giúp người đọc chủ động phòng ngừa, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Viêm gan A và viêm gan B đều là các bệnh truyền nhiễm lây qua đường tiêu hóa hoặc đường máu, nhưng cơ chế lây nhiễm, diễn tiến bệnh và mức độ nguy hiểm lại khác nhau. 

Viêm gan A và B là gì? 

Viêm gan A và B đều là tình trạng viêm nhiễm tại gan do hai loại virus khác nhau gây ra, nhưng chúng có bản chất và diễn biến hoàn toàn khác biệt.

Viêm gan A

Viêm gan A do virus HAV gây nên, thường lây qua đường ăn uống khi thực phẩm hoặc nước bị nhiễm phân của người bệnh. Người nhiễm viêm gan A thường bị sốt, mệt mỏi, vàng da, đau bụng, tiêu chảy và hầu hết các trường hợp sẽ tự khỏi hoàn toàn sau vài tuần đến vài tháng mà không để lại di chứng. Quan trọng nhất, viêm gan A không bao giờ trở thành bệnh mạn tính, nghĩa là một khi đã khỏi thì virus sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi cơ thể.

Viêm gan B

Trong khi đó, viêm gan B lại do virus HBV gây ra và có khả năng lây truyền mạnh hơn rất nhiều. Virus này tồn tại trong máu, tinh dịch, dịch âm đạo và các dịch cơ thể khác. Viêm gan B có thể diễn biến cấp tính giống viêm gan A ở giai đoạn đầu, nhưng điều đáng lo là ở một tỷ lệ đáng kể, đặc biệt khi nhiễm từ nhỏ, bệnh sẽ chuyển thành mạn tính, kéo dài suốt đời.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, khoảng 257 triệu người trên thế giới đang sống chung với viêm gan B mạn tính, và tại Việt Nam, tỷ lệ mang virus mạn tính dao động từ 8 đến 11% dân số trưởng thành. Chính vì khả năng mạn tính hóa cao mà viêm gan B được xem là kẻ giết người thầm lặng vì có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan sau từ 20 đến 30 năm.

Nói một cách dễ hiểu: Viêm gan A giống như một cơn cảm cúm nặng của gan, đến nhanh nhưng sẽ tự khỏi. Còn viêm gan B  có thể im lặng nhiều năm nhưng một ngày nào đó có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được kiểm soát.

Viêm gan A và B bệnh nào nguy hiểm hơn?

Viêm gan B nguy hiểm hơn rất nhiều so với viêm gan A. Lý do chính nằm ở khả năng chuyển thành bệnh mạn tính và gây biến chứng lâu dài.

Viêm gan A gần như luôn luôn tự khỏi hoàn toàn ở người lớn khỏe mạnh. Tỷ lệ tử vong do viêm gan A rất thấp, dưới 0,3% ở người trẻ và hầu như chỉ xảy ra ở người lớn tuổi hoặc có bệnh gan sẵn có. Sau khi khỏi bệnh, cơ thể tạo miễn dịch suốt đời, nghĩa là không bao giờ bị lại.

Trong khi đó, viêm gan B có nguy cơ trở thành mạn tính:

• Lên đến 90% nếu nhiễm từ lúc sơ sinh.
• Từ 20 đến 30% nếu nhiễm lúc nhỏ.
• Khoảng từ 5 đến 10% nếu nhiễm khi đã trưởng thành.

Chính những người mang virus mạn tính mới là nhóm có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan từ 15 đến 40% và ung thư gan, chiếm từ 70 đến 80% nguyên nhân ung thư gan nguyên phát tại Việt Nam.

So sánh khả năng lây truyền

Về khả năng lây truyền, viêm gan B cũng dễ lây hơn rất nhiều. Virus HBV có nồng độ trong máu cao gấp hàng nghìn lần so với HIV và sống được ngoài môi trường đến 7 ngày, trong khi virus HAV chỉ lây chủ yếu qua đường tiêu hóa.

So sánh khả năng phục hồi

Về khả năng phục hồi, người bị viêm gan A chỉ cần nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ là gan tự hồi phục. Còn người bị viêm gan B mạn tính cần theo dõi suốt đời, đôi khi phải dùng thuốc kháng virus hàng chục năm để kiểm soát bệnh.

Tuy nhiên, không nên xem nhẹ viêm gan A hoàn toàn. Ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, bệnh thường nhẹ hoặc không có triệu chứng, nhưng ở người lớn, đặc biệt người trên 50 tuổi hoặc có bệnh gan sẵn do rượu, viêm gan B, C đồng nhiễm, viêm gan A có thể gây suy gan cấp rất nguy hiểm. Vì vậy, dù viêm gan A ít nguy hiểm hơn, việc phòng ngừa vẫn rất cần thiết.

Cách phòng ngừa viêm gan A và B

May mắn thay, cả viêm gan A và B đều có cách phòng ngừa rất hiệu quả và dễ thực hiện.

Đối với viêm gan A

Cách phòng ngừa đơn giản nhất là giữ vệ sinh ăn uống thật tốt:

• Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Uống nước đun sôi để nguội.
• Ăn chín uống sôi.
• Gọt vỏ hoa quả trước khi ăn.
• Tránh ăn hải sản sống, gỏi sống ở nơi không đảm bảo vệ sinh.

Hiện nay đã có vắc xin viêm gan A rất an toàn, thường tiêm 2 mũi cách nhau từ 6 đến 12 tháng, tạo miễn dịch suốt đời. Trẻ từ 1 tuổi trở lên và người lớn chưa từng mắc bệnh đều nên tiêm, đặc biệt là người hay đi du lịch, nhân viên nhà hàng, người chăm sóc trẻ nhỏ.

Đối với viêm gan B

Biện pháp hiệu quả nhất chính là tiêm vắc xin – được WHO đánh giá là một trong những vắc xin thành công nhất lịch sử y học. Tại Việt Nam, tất cả trẻ sơ sinh đều được tiêm miễn phí mũi đầu tiên trong 24 giờ sau sinh và đủ từ 3 đến 4 mũi trong năm đầu đời. Người lớn chưa có miễn dịch cũng nên đi tiêm đủ 3 mũi theo lịch từ 0 đến 1 đến 6 tháng.

Ngoài tiêm phòng, bạn cần:

• Tránh dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kềm bấm móng tay.
• Không xăm hình, xỏ khuyên, châm cứu ở nơi không đảm bảo vô trùng.
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục nếu chưa rõ tình trạng của bạn tình.

Với gia đình có người thân mang viêm gan B, chỉ cần mọi người đều đã tiêm vắc xin đầy đủ thì có thể sinh hoạt bình thường, ôm hôn, ăn uống chung mâm mà không lo lây nhiễm. Phụ nữ mang thai nên xét nghiệm viêm gan B sớm để nếu mẹ dương tính thì con sẽ được tiêm kết hợp huyết thanh ngay sau sinh, giảm nguy cơ lây truyền xuống dưới 5%.

Viêm gan A và B dù cùng tấn công gan nhưng mức độ nguy hiểm hoàn toàn khác nhau: Viêm gan A thường tự khỏi và ít để lại hậu quả, trong khi viêm gan B có thể âm thầm phá hủy gan suốt đời nếu không được kiểm soát. May mắn là cả hai bệnh đều có thể phòng ngừa rất tốt nhờ vắc xin và thói quen sống lành mạnh.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc viêm gan A và B​ bệnh nào nguy hiểm hơn mà bạn có thể tham khảo. Chủ động tiêm phòng, xét nghiệm định kỳ và thực hiện lối sống lành mạnh sẽ giúp bảo vệ bản thân trước các nguy cơ liên quan đến viêm gan. Hiểu rõ viêm gan A và B bệnh nào nguy hiểm hơn sẽ giúp mỗi người đưa ra quyết định phù hợp cho sức khỏe lâu dài.