Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Khi bị trào ngược dạ dày, ngoài các triệu chứng phổ biến như ợ chua, đau tức ngực hay buồn nôn, một số người còn nhận thấy bề mặt lưỡi phủ lớp màu trắng bất thường. Đây không chỉ là biểu hiện tại chỗ mà còn phản ánh tình trạng mất cân bằng trong hệ tiêu hóa. Việc nhận biết nguyên nhân và dấu hiệu trào ngược dạ dày gây lưỡi trắng sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc điều trị và chăm sóc sức khỏe kịp thời. Vậy, trào ngược dạ dày lưỡi trắng là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là gì?

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là tình trạng lưỡi bị phủ lớp màng trắng do ảnh hưởng của acid dạ dày trào ngược lên khoang miệng, gây mất cân bằng môi trường vi sinh và tạo điều kiện cho nấm Candida hoặc vi khuẩn phát triển. Khi acid và dịch tiêu hóa tiếp xúc thường xuyên với niêm mạc miệng và thực quản, không chỉ gây kích ứng mà còn khiến lớp niêm mạc miệng bị tổn thương, dẫn đến sự hình thành lớp trắng trên bề mặt lưỡi. Triệu chứng này thường đi kèm cảm giác đắng miệng, khô miệng, hôi miệng, đau khi ăn hoặc đánh răng. Lưỡi trắng là dấu hiệu cảnh báo sớm tình trạng trào ngược kéo dài và cần được điều trị sớm để ngăn ngừa viêm loét, nhiễm nấm miệng và các biến chứng khác.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là biểu hiện lâm sàng thường gặp ở người bị rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là khi dịch vị trào ngược kéo dài gây ảnh hưởng đến khoang miệng. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do sự phát triển quá mức của nấm Candida, một loại nấm thường trú trong khoang miệng, nhưng có thể bùng phát khi môi trường bị mất cân bằng.

Khi dịch vị chứa acid và enzyme tiêu hóa như pepsin trào ngược lên thực quản và miệng, nó không chỉ gây tổn thương niêm mạc mà còn làm thay đổi pH khoang miệng, tạo điều kiện thuận lợi cho Candida phát triển. Nấm này sau đó hình thành các mảng trắng trên bề mặt lưỡi, đôi khi lan ra cả vùng nướu và mặt trong má, gây cảm giác rát, khô hoặc khó chịu khi ăn uống.

Mặc dù tình trạng này không quá nghiêm trọng, nhưng nếu không kiểm soát tốt trào ngược dạ dày, lớp nấm sẽ tái phát và gây ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng cũng như chất lượng cuộc sống. Vì vậy, điều trị nguyên nhân gốc, tức là kiểm soát trào ngược là bước quan trọng để khắc phục hoàn toàn triệu chứng lưỡi trắng.

Dấu hiệu trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là một trong những biểu hiện không điển hình nhưng tương đối phổ biến ở bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản kéo dài. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn biểu hiện rõ rệt qua các dấu hiệu ở vùng miệng, đặc biệt là trên bề mặt lưỡi. Các dấu hiệu đặc trưng bao gồm:

• Trắng lưỡi: Xuất hiện lớp màng rêu màu trắng hoặc trắng kem bao phủ mặt trên của lưỡi, thường lan rộng ra hai bên rìa. Lớp này bám dính chặt, khó làm sạch và có thể gây chảy máu nhẹ khi cạo hoặc chà xát.
• Cảm giác chua miệng hoặc đắng miệng: Người bệnh thường cảm nhận vị chua hoặc đắng trong khoang miệng, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi ăn.
• Khó chịu ở lưỡi: Lưỡi có thể bị khô rát, ngứa ngáy hoặc đau nhẹ, gây khó khăn trong ăn uống và giao tiếp.
• Đau hoặc chảy máu khi đánh răng hoặc cạo lưỡi: Khi vệ sinh miệng, vùng lưỡi có thể bị kích thích gây đau hoặc chảy máu nhẹ.
• Các triệu chứng đi kèm của trào ngược dạ dày: Bao gồm ợ hơi, ợ nóng, cảm giác buồn nôn, khó tiêu và đau tức vùng thượng vị.

Nếu các triệu chứng trên kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, người bệnh cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để xác định nguyên nhân và điều trị hiệu quả. 

Đối tượng nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Trào ngược dạ dày kèm lưỡi trắng là tình trạng thường gặp ở những người có rối loạn hệ tiêu hóa kéo dài, đặc biệt khi kèm theo sự mất cân bằng hệ vi sinh khoang miệng và suy giảm miễn dịch. Mặc dù có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do nhiều yếu tố thuận lợi.

Các nhóm nguy cơ cao bao gồm:

• Người lớn tuổi: Sự suy giảm chức năng miễn dịch và hệ tiêu hóa theo tuổi làm tăng khả năng trào ngược cũng như phát triển nấm Candida ở khoang miệng.
• Người thừa cân, béo phì: Áp lực trong ổ bụng tăng cao có thể gây đẩy ngược dịch dạ dày lên thực quản và khoang miệng.
• Phụ nữ mang thai: Thay đổi nội tiết tố và áp lực từ tử cung đang lớn dần có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới, dẫn đến trào ngược.
• Người sử dụng thuốc kháng sinh hoặc corticoid kéo dài: Các loại thuốc này làm mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển mạnh trong miệng.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Bệnh nhân HIV/AIDS, ung thư, hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao nhiễm nấm và trào ngược phối hợp.
• Người mắc bệnh mạn tính: Những người mắc đái tháo đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi mạn tính cũng có nguy cơ cao hơn do hệ miễn dịch suy yếu và rối loạn tiêu hóa kéo dài.

Cách điều trị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Trào ngược dạ dày kèm lưỡi trắng là tình trạng cần được can thiệp sớm nhằm ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh. Việc điều trị cần kết hợp giữa thuốc, vệ sinh răng miệng và thay đổi lối sống, dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.

• Sử dụng thuốc chống nấm: Các thuốc như itraconazole hoặc fluconazole thường được chỉ định để ức chế sự phát triển của nấm Candida. Với các trường hợp nhiễm nấm nặng, có thể dùng fluconazole đường tiêm hoặc thay thế bằng các thuốc như voriconazole hoặc amphotericin B theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Loại bỏ mảng trắng trên lưỡi: Bên cạnh dùng thuốc, người bệnh cần vệ sinh khoang miệng kỹ lưỡng để loại bỏ mảng trắng, hạn chế mùi hôi và ngăn vi khuẩn phát triển. Dùng dụng cụ cạo lưỡi chuyên dụng kết hợp đánh răng thường xuyên sẽ giúp làm sạch hiệu quả.
• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Đánh răng 2-3 lần/ngày sau khi ăn, sử dụng nước súc miệng sát khuẩn hoặc nước muối sinh lý để giảm viêm nhiễm và duy trì môi trường miệng khỏe mạnh.
• Bổ sung đủ nước: Uống từ 1,5-2 lít nước/ngày giúp giữ ẩm khoang miệng, giảm sự tích tụ vi khuẩn và hỗ trợ làm sạch bề mặt lưỡi.
• Điều trị nguyên nhân gốc trào ngược dạ dày: Đây là yếu tố quan trọng giúp phòng ngừa tái phát. Người bệnh nên tuân thủ phác đồ điều trị trào ngược như dùng thuốc ức chế tiết acid, điều chỉnh lối sống, nội soi, đo pH hoặc nhu động thực quản nếu cần thiết.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng điển hình và các yếu tố nguy cơ liên quan. Đây không chỉ là biểu hiện tại khoang miệng mà còn là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sâu bên trong hệ tiêu hóa. Việc phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và phục hồi sức khỏe tiêu hóa một cách bền vững. Nếu bạn nhận thấy các biểu hiện bất thường như lưỡi trắng kéo dài, vị chua miệng hoặc đau rát họng thường xuyên, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn chính xác nhất.