Trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng có nguy hiểm không? Cách điều trị

Trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng là tình trạng không hiếm gặp ở những người mắc bệnh lý dạ dày thực quản. Người bệnh thường mô tả cảm giác vướng ở cổ, khó nuốt, nuốt đau hoặc có cảm giác như thức ăn mắc kẹt không xuống được. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc acid dạ dày trào ngược lên trên, làm tổn thương lớp niêm mạc thực quản và họng. Triệu chứng này tuy không đe dọa tức thì đến tính mạng nhưng có thể âm thầm làm suy giảm sức khỏe nếu không điều trị đúng cách.

Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ họng là gì?

Trào ngược dạ dày thực quản là một rối loạn tiêu hóa phổ biến, xảy ra khi dịch vị chứa acid trào ngược lên thực quản và gây tổn thương tại chỗ. Một trong những biểu hiện thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua là cảm giác nghẹn ở cổ họng, còn gọi là chứng khó nuốt do trào ngược.

Tình trạng này xảy ra khi acid dạ dày thường xuyên kích thích niêm mạc thực quản và vùng hầu họng, dẫn đến viêm, phù nề và co thắt bất thường. Người bệnh có thể cảm thấy nghẹn khi nuốt thức ăn rắn, lỏng hoặc thậm chí là nước bọt. Triệu chứng kèm theo có thể là các triệu chứng như đau họng, ho khan, khàn tiếng, cảm giác nóng rát hoặc nặng sau xương ức, và trào ngược dịch vị.

Một số loại thực phẩm như đồ chiên, thực phẩm nhiều acid (cam, quýt, cà chua), socola, rượu bia và bạc hà có thể làm nặng thêm tình trạng này. Nếu không được điều trị, nghẹn cổ họng do trào ngược có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng

Trào ngược dạ dày kèm cảm giác nghẹn ở cổ họng thường là hậu quả của tình trạng rối loạn chức năng cơ vòng thực quản dưới, van sinh lý giữa thực quản và dạ dày. Khi cơ vòng này bị giãn hoặc đóng mở không đúng lúc, dịch vị acid và thức ăn trong dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản và gây tổn thương lớp niêm mạc tại họng, tạo cảm giác vướng nghẹn, khó nuốt.

Một số yếu tố nguy cơ thường gặp dẫn đến tình trạng này bao gồm:

• Tăng áp lực ổ bụng: Gặp ở phụ nữ mang thai, người béo phì hoặc sau khi ăn no, khiến dịch vị dễ trào ngược lên thực quản.
• Thoát vị hoành: Khi một phần dạ dày di chuyển lên lồng ngực qua cơ hoành, làm suy yếu cơ chế chống trào ngược.
• Chế độ ăn uống không khoa học: Dùng nhiều thực phẩm nhiều chất béo, đồ chiên rán, cay nóng, rượu bia, cà phê hay ăn quá no về đêm.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc như chẹn canxi, thuốc an thần, NSAID hay thuốc chống trầm cảm có thể làm giãn cơ vòng thực quản.

Trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày kèm cảm giác nghẹn cổ họng là biểu hiện của tình trạng tổn thương niêm mạc thực quản do tiếp xúc kéo dài với acid dạ dày. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Một trong những hậu quả thường gặp là hình thành mô xơ sẹo trong thực quản, dẫn đến hẹp thực quản. Tình trạng này khiến người bệnh ngày càng khó nuốt, dễ nôn ói, ăn uống kém, từ đó tăng nguy cơ suy dinh dưỡng và viêm phổi hít do trào ngược dịch vị vào đường hô hấp.

Ngoài ra, ở một số trường hợp nặng và kéo dài, trào ngược mạn tính có thể dẫn đến Barrett thực quản, là biến đổi bất thường của biểu mô lót thực quản, làm tăng nguy cơ tiến triển thành ung thư biểu mô tuyến thực quản.

Vì vậy, trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng là tình trạng không thể xem nhẹ. Người bệnh nên can thiệp điều trị sớm và đúng cách để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Cách điều trị trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng

Điều trị tình trạng trào ngược dạ dày kèm theo cảm giác nghẹn ở cổ họng phụ thuộc vào mức độ tổn thương thực quản và phản ứng của người bệnh với từng phương pháp. Mục tiêu điều trị nhằm kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng:.

Điều trị nội khoa

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) như esomeprazole, omeprazole, pantoprazole... được chỉ định phổ biến để giảm tiết acid dạ dày, hỗ trợ phục hồi tổn thương niêm mạc thực quản và giảm cảm giác nghẹn. Ngoài ra, bác sĩ có thể bổ sung thuốc chẹn H2 hoặc thuốc kháng acid nếu cần thiết. Người bệnh nên tuân thủ phác đồ và tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả.

Thay đổi lối sống

Biện pháp không dùng thuốc đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong điều trị. Người bệnh cần tránh hút thuốc, rượu bia, cà phê và thức ăn nhiều dầu mỡ. Ưu tiên chế độ ăn chia nhỏ bữa, thực phẩm mềm, dễ nuốt. Tránh nằm ngay sau ăn và nên kê cao đầu khi ngủ. Đồng thời, duy trì cân nặng lý tưởng và giảm stress cũng giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả.

Can thiệp ngoại khoa

Trường hợp không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc có biến chứng như hẹp thực quản, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Các kỹ thuật được áp dụng bao gồm Fundoplication (tạo van chống trào ngược), TIF (nội soi tạo nếp gấp thực quản), thủ thuật Stretta, cấy vòng Linx hoặc cắt đoạn thực quản tổn thương. Việc lựa chọn phương pháp tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng và chỉ định cá nhân hóa cho từng bệnh nhân.

Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng

Để hạn chế nguy cơ trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ họng, người bệnh nên tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Chia nhỏ khẩu phần ăn thành 4-6 bữa mỗi ngày, tránh ăn quá no trong một bữa, đặc biệt là vào buổi tối.
• Không nằm ngay sau khi ăn, nên chờ ít nhất 2-3 giờ để dạ dày tiêu hóa bớt thức ăn.
• Hạn chế thực phẩm kích thích trào ngược, bao gồm: Socola, bạc hà, thực phẩm chua (cam, quýt, cà chua…), đồ chiên rán, hành tỏi và các món cay nóng.
• Tránh sử dụng rượu bia, cà phê, nước có gas và bỏ hẳn thói quen hút thuốc lá.
• Duy trì cân nặng hợp lý, béo phì là yếu tố nguy cơ cao làm tăng áp lực ổ bụng, dễ gây trào ngược.
• Kiểm soát căng thẳng, vì stress kéo dài ảnh hưởng đến nhu động dạ dày thực quản.
• Thận trọng khi dùng thuốc: Tham khảo bác sĩ trước khi dùng aspirin, NSAIDs, thuốc kháng cholinergic, chẹn beta, thuốc trị Parkinson… vì có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới.

Duy trì lối sống khoa học và điều chỉnh yếu tố nguy cơ là biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa và giảm thiểu triệu chứng trào ngược dạ dày nghẹn cổ họng.

Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ họng nếu không điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc theo dõi triệu chứng, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và bảo vệ sức khỏe lâu dài.