Tay chân miệng lây qua đường nào? Những đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao

Như các bạn đã biết, tay chân miệng là một trong những căn bệnh có khả năng lây lan rất nhanh, đặc biệt trong môi trường tập thể như nhà trẻ, mẫu giáo hay khu vui chơi. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ tay chân miệng lây qua đường nào dẫn đến nguy cơ lây nhiễm tăng cao do thiếu các biện pháp phòng ngừa. Việc nhận biết đúng các con đường lây truyền là bước đầu tiên để bảo vệ trẻ và ngăn chặn dịch bệnh lan rộng trong cộng đồng.

Bệnh tay chân miệng có lây không?

Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do vậy mà có không ít phụ huynh lo lắng liệu bệnh tay chân miệng có lây không?

Theo các chuyên gia, bệnh tay chân miệng rất dễ lây lan từ người bệnh sang người lành. Bệnh có thể lây ngay cả trong giai đoạn ủ bệnh (thường 3 - 7 ngày) khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Khả năng lây nhiễm mạnh nhất trong tuần đầu tiên sau khi nhiễm bệnh. Chưa kể virus vẫn có thể tồn tại trong phân của người bệnh và lây lan trong vài tuần sau khi người bệnh đã khỏi.

Do tính chất lây lan nhanh chóng, bệnh tay chân miệng rất dễ bùng phát thành dịch, đặc biệt là ở những nơi tập trung đông trẻ em như nhà trẻ, trường học. Vì vậy, việc phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm là vô cùng quan trọng.

Tay chân miệng lây qua đường nào? 

Như đã trình bày phía trên, tay chân miệng là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, dễ bùng phát thành dịch. Vậy tay chân miệng lây qua đường nào?

Căn bệnh tay chân miệng có thể lây lan qua nhiều con đường khác nhau từ tiếp xúc trực tiếp đến gián tiếp qua môi trường. Dưới đây là 5 con đường lây truyền của căn bệnh tay chân miệng mà cha mẹ cần cảnh giác:

Lây qua đường phân – miệng

Đường phân – miệng là con đường lây truyền chính của bệnh tay chân miệng, đặc biệt phổ biến ở trẻ nhỏ. 

Virus có thể tồn tại trong phân của người bệnh và dễ dàng bám vào tay, đồ chơi, vật dụng hoặc các bề mặt xung quanh. Khi trẻ hoặc người khác vô tình đưa tay có dính virus lên miệng, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. 

Trẻ nhỏ chưa biết cách tự vệ sinh sau khi đi ngoài hoặc người chăm sóc không rửa tay kỹ sau khi thay tã hay dọn phân, sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho cả bản thân và những người xung quanh.

Lây qua dịch tiết (nước bọt, mụn nước, nước mũi)

Dịch tiết từ nước bọt, nước mũi hoặc dịch từ mụn nước của trẻ bị bệnh chứa một lượng lớn Enterovirus. Khi tiếp xúc trực tiếp với những dịch tiết này, người khỏe mạnh có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh. 

Trẻ bệnh thường chảy nước bọt, hắt hơi hoặc khi mụn nước vỡ ra, virus sẽ dễ dàng lan truyền sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung các vật dụng như thìa, ly, khăn mặt.

Lây qua giọt bắn (khi ho, hắt hơi)

Virus tay chân miệng có thể phát tán qua các giọt bắn trong không khí khi trẻ bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện ở cự ly gần. Những giọt bắn này chứa virus, dễ dàng lây lan cho trẻ khỏe mạnh đứng gần, đặc biệt khi khoảng cách dưới 1 mét và không có biện pháp bảo vệ như đeo khẩu trang. Do đó, việc giữ khoảng cách và sử dụng khẩu trang đúng cách là rất quan trọng để phòng ngừa bệnh tay chân miệng.

Lây qua tiếp xúc da – da

Tiếp xúc trực tiếp với da của trẻ mắc bệnh, đặc biệt ở những vùng có mụn nước hoặc vết loét, là một trong những con đường lây nhiễm phổ biến. Virus có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh thông qua các vết trầy xước trên da hoặc khi hệ miễn dịch suy yếu. Những hành động tưởng chừng đơn giản như ôm, nắm tay hay chạm vào vùng da bị tổn thương của trẻ bệnh đều làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Lây qua vật dụng và bề mặt nhiễm virus

Virus tay chân miệng có thể tồn tại trong nhiều giờ, thậm chí vài ngày trên các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa, bàn ghế, khăn mặt hoặc ly uống nước, đặc biệt trong điều kiện môi trường thuận lợi. Điều này làm tăng nguy cơ lây nhiễm, nhất là khi trẻ vô tình chạm vào những vật dụng đã nhiễm virus rồi đưa tay lên miệng, mũi hoặc mắt – những “cửa ngõ” giúp virus dễ dàng xâm nhập vào cơ thể.

Những đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao

Một số nhóm đối tượng dễ bị lây nhiễm tay chân miệng có thể kể đến như:

• Trẻ em dưới 5 tuổi: Với trẻ dưới 5 tuổi, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, thói quen vệ sinh chưa tốt (hay đưa tay lên miệng, mắt) và thường xuyên tiếp xúc gần trong môi trường tập thể. Do đó, đây là một trong các nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc tay chân miệng.
• Người chăm sóc trẻ: Cha mẹ, giáo viên hoặc người trông trẻ dễ nhiễm virus nếu không rửa tay kỹ sau khi chăm sóc trẻ bệnh hoặc dọn dẹp phân, dịch tiết.
• Người sống trong môi trường đông đúc: Các khu vực như lớp học, nhà trẻ, khu vui chơi trong nhà là nơi virus dễ lây lan do mật độ tiếp xúc cao.

Cách phòng tránh tay chân miệng lây lan hiệu quả

Tay chân miệng lây qua đường nào? Như đã trình bày phía trên, tay chân miệng có thể lây lan thông qua nhiều con đường khác nhau. Để cắt đứt chuỗi lây nhiễm tay chân miệng, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi thay tã, đi vệ sinh, trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn.
• Khử khuẩn đồ dùng và bề mặt: Sử dụng dung dịch khử khuẩn (như chloramine B hoặc cồn 70%) để lau sạch đồ chơi, tay nắm cửa, bàn ghế ít nhất 1 lần/ngày.
• Cách ly trẻ mắc bệnh: Giữ trẻ ở nhà ít nhất 10 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng để tránh lây lan. Cha mẹ không nên cho trẻ đi học sớm ngay cả khi triệu chứng giảm.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân: Tránh sử dụng chung ly, thìa, khăn mặt hoặc đồ chơi giữa trẻ bệnh và trẻ khỏe.
• Giám sát sức khỏe tập thể: Nếu phát hiện ca nghi ngờ trong lớp học hoặc nhà trẻ, cần thông báo ngay cho cơ quan y tế để kiểm soát dịch kịp thời.

Hiểu rõ tay chân miệng lây qua đường nào là yếu tố then chốt để phụ huynh và cộng đồng chủ động phòng tránh. Với 5 con đường lây truyền phổ biến – phân – miệng, dịch tiết, giọt bắn, tiếp xúc da và vật dụng trung gian – mỗi người cần chủ động nâng cao ý thức vệ sinh cá nhân và môi trường. Đặc biệt trong mùa dịch, việc áp dụng các biện pháp như rửa tay thường xuyên, khử khuẩn đồ dùng và cách ly trẻ bệnh sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ lây lan. Phòng bệnh tay chân miệng không chỉ bảo vệ sức khỏe trẻ mà còn góp phần kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng. Hãy tiếp tục theo dõi các bài viết sức khỏe của Tiêm chủng Long Châu để có thêm nhiều kiến thức sức khỏe bổ ích khác bạn nhé.