Sốt tinh hồng nhiệt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý hiệu quả

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá chi tiết về sốt tinh hồng nhiệt, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả.

Sốt tinh hồng nhiệt là gì? Nguyên nhân và triệu chứng điển hình

Sốt tinh hồng nhiệt ( Scarlet fever) là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính do vi khuẩn Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A) gây ra. Đây là loại vi khuẩn thường gây viêm họng, nhưng trong một số trường hợp, chúng tiết ra độc tố gây phát ban toàn thân và các biểu hiện đặc trưng trên da và lưỡi.

Bệnh thường gặp nhất ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi, lây lan qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc gần với người mắc bệnh. Dù từng là bệnh lý nghiêm trọng trong quá khứ, ngày nay sốt tinh hồng nhiệt có thể được điều trị hiệu quả bằng kháng sinh nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. 

Tuy nhiên, nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh vẫn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm cầu thận, sốt thấp khớp hoặc nhiễm trùng lan rộng.

Nguyên nhân gây bệnh

Hiểu rõ nguyên nhân gây sốt tinh hồng nhiệt là bước quan trọng để nhận biết và phòng tránh hiệu quả. Bệnh do vi khuẩn Streptococcus pyogenes (Group A Streptococcus - GAS) gây ra. Vi khuẩn này tiết ra độc tố gây phản ứng viêm và nổi ban đỏ trên da.

Sốt tinh hồng nhiệt thường xuất hiện sau viêm họng do vi khuẩn strep, khi vi khuẩn xâm nhập đường hô hấp trên và tạo độc tố ảnh hưởng đến da và các cơ quan khác, lây truyền qua giọt bắn từ người nhiễm bệnh khi ho, hắt hơi hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân.

Việc xác định đúng nguyên nhân giúp định hướng điều trị chính xác và ngăn ngừa lây nhiễm trong cộng đồng, hạn chế sự lan rộng của bệnh.

Triệu chứng phổ biến của sốt tinh hồng nhiệt

Các biểu hiện dưới đây là những dấu hiệu đặc trưng mà bạn không nên bỏ qua để có thể phát hiện bệnh kịp thời: 

• Sốt cao (≥38 °C), đau họng, đau đầu, buồn nôn.
• Phát ban đỏ mịn như cát, cảm giác da rát như giấy nhám, bắt đầu từ cổ hoặc ngực rồi lan rộng ra toàn thân.
• Vùng da hai má đỏ ửng, vùng quanh miệng nhợt nhạt, có dấu hiệu vòng trắng quanh miệng.
• Lưỡi “dâu tây” đỏ, phù nề, ban đầu có lớp màng trắng bong ra sau đó lộ ra lưỡi đỏ gồ ghề.
• Các nếp gấp da như nách, háng, khuỷu tay thường có màu đỏ đậm hơn. 

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của sốt tinh hồng nhiệt như triệu chứng hô hấp, phát ban và lưỡi “dâu tây” giúp chẩn đoán và điều trị kịp thời, ngăn chặn biến chứng nguy hiểm.

Cách chẩn đoán và điều trị sốt tinh hồng nhiệt

Sau khi hiểu về biểu hiện lâm sàng, việc chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách là bước then chốt trong xử lý sốt tinh hồng nhiệt.

Phương pháp chẩn đoán

• Khám lâm sàng: Dựa trên các triệu chứng điển hình như sốt cao, phát ban, sưng họng, lưỡi dâu tây.
• Xét nghiệm kháng nguyên nhanh (rapid strep test): Giúp phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn Streptococcus nhóm A.
• Cấy dịch họng: Cho kết quả chính xác hơn để xác định tác nhân gây bệnh và độ nhạy với kháng sinh.

Chẩn đoán sớm và chính xác bằng cách kết hợp khám lâm sàng và xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ lựa chọn liệu trình điều trị hiệu quả, giảm thiểu thời gian bệnh kéo dài và hạn chế nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Phương pháp điều trị chính

Hiện nay, điều trị sốt tinh hồng nhiệt chủ yếu tập trung vào sử dụng kháng sinh và các biện pháp hỗ trợ chăm sóc tại nhà.

• Sử dụng kháng sinh: Penicillin hoặc amoxicillin thường được chỉ định đầu tay. Nếu dị ứng penicillin, bác sĩ có thể kê erythromycin hoặc clindamycin.
• Thuốc hạ sốt, giảm đau: Có thể dùng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm khó chịu.
• Chăm sóc hỗ trợ: Nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn thực phẩm mềm, dễ tiêu. 

Chẩn đoán xác định và điều trị bằng kháng sinh đúng cách là chìa khóa giúp người bị sốt tinh hồng nhiệt hồi phục nhanh, giảm nguy cơ biến chứng và tránh lây lan cho người khác. Việc sử dụng kháng sinh cần tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh tình trạng kháng thuốc. 

Các biến chứng nguy hiểm và cách phòng ngừa sốt tinh hồng nhiệt

Người mắc sốt tinh hồng nhiệt nếu không được điều trị kịp thời có thể gặp biến chứng nghiêm trọng. Hiểu rõ cách phòng ngừa sẽ bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Các biến chứng có thể gặp

Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, các biến chứng sau không chỉ ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn có thể lan rộng, gây tổn thương ở các cơ quan khác trong cơ thể.

• Viêm cầu thận cấp: Gây phù, tiểu ít, huyết áp cao do phản ứng miễn dịch với vi khuẩn.
• Sốt thấp khớp: Bệnh tự miễn có thể gây viêm khớp, viêm tim, tổn thương van tim.
• Áp xe amidan, viêm tai giữa, viêm phổi: Do vi khuẩn lan rộng nếu không điều trị kháng sinh đúng.
• Nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm mô tế bào: Biến chứng nặng có thể đe dọa tính mạng.

Việc nhận biết và xử lý kịp thời các triệu chứng ban đầu là yếu tố quan trọng giúp phòng tránh biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần được điều trị kháng sinh theo chỉ định, đồng thời theo dõi sát tình trạng sức khỏe trong suốt quá trình phục hồi.

Cách phòng ngừa bệnh và lây nhiễm

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa đúng cách sau sẽ góp phần làm giảm nguy cơ bùng phát và lây lan dịch bệnh: 

• Thực hiện giữ vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay thường xuyên, không dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc gần với người đang bị sốt tinh hồng nhiệt hoặc viêm họng do streptococcus.
• Khi bị bệnh, nên ở nhà ít nhất 24 giờ kể từ lúc uống kháng sinh, không còn sốt và dấu hiệu lây truyền.
• Theo dõi sát trẻ em trong thời gian mùa đông - đầu năm học, vì đây là thời điểm bệnh dễ bùng phát. 

Phòng bệnh hiệu quả không chỉ giúp bảo vệ cá nhân mà còn hạn chế sự lây lan trong cộng đồng. Bằng cách duy trì thói quen vệ sinh tốt và thực hiện cách ly đúng thời gian khi mắc bệnh, chúng ta có thể chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh.

Sốt tinh hồng nhiệt là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính thường gặp ở trẻ em, có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu phát hiện và xử lý đúng cách. Tuy nhiên, nếu chủ quan, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như thấp tim, viêm cầu thận, nhiễm khuẩn huyết. Do đó, việc nắm rõ triệu chứng, tuân thủ điều trị và chủ động phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đa dạng các loại vắc xin chất lượng cao, phù hợp cho trẻ em ở mọi lứa tuổi. Hãy đặt lịch tiêm chủng tại Long Châu ngay hôm nay để bảo vệ bé yêu của bạn khỏi những nguy cơ bệnh tật không mong muốn!