Phân biệt bệnh viêm họng hạt và viêm amidan

Không ít người từng cảm thấy đau rát họng, nuốt vướng hay khàn tiếng kéo dài nhưng không biết mình đang mắc viêm họng hạt hay viêm amidan. Dù đều là bệnh ở vùng họng nhưng hai tình trạng này có nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và cách điều trị khác nhau. Nếu không phân biệt rõ, việc điều trị có thể không đạt hiệu quả, thậm chí làm bệnh dai dẳng và dễ biến chứng. Vậy viêm họng hạt và viêm amidan khác nhau như thế nào? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ và nhận biết chính xác hơn.

Sự giống nhau giữa viêm họng hạt và viêm amidan

Viêm họng hạt và viêm amidan đều là những bệnh lý thường gặp ở đường hô hấp trên, đặc biệt phổ biến khi thời tiết thay đổi, không khí ô nhiễm hoặc sức đề kháng cơ thể suy giảm. Cả hai bệnh đều gây ra tình trạng đau rát cổ họng, khó nuốt, ho và sốt khiến nhiều người dễ bị nhầm lẫn giữa chúng. Tuy nhiên, nếu không phân biệt đúng, việc điều trị sai hướng có thể khiến bệnh trở nặng và kéo dài dai dẳng.

Về bản chất, viêm họng hạt là tình trạng viêm mạn tính ở vùng niêm mạc họng, khiến các mô lympho ở thành sau họng phản ứng và phình to thành các "hạt" nhỏ màu trắng hoặc đỏ. Trong khi đó, viêm amidan là tình trạng viêm nhiễm ở hai khối amidan nằm hai bên họng – một phần của hệ miễn dịch giúp chống lại vi khuẩn, virus khi chúng xâm nhập qua đường hô hấp.

Điểm chung của hai bệnh này là đều khởi phát do tác nhân virus hoặc vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, loại vi khuẩn phổ biến gây sưng tấy, đỏ rát và nhiễm trùng vùng họng. Ngoài ra, các yếu tố như ô nhiễm môi trường, khói thuốc lá, thời tiết lạnh, vệ sinh cá nhân kém và hệ miễn dịch suy yếu cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Do cấu trúc giải phẫu vùng họng và amidan khá gần nhau, người bệnh thường cảm thấy đau lan tỏa cả vùng cổ họng, gây khó khăn trong việc phân biệt hai tình trạng. Cả hai đều có thể gây biến chứng nếu để kéo dài như viêm tai giữa, viêm xoang, áp-xe họng, thậm chí ảnh hưởng đến tim hoặc thận nếu nhiễm khuẩn lan rộng.

Chính vì vậy, việc nhận diện đúng bệnh và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ là điều rất quan trọng. Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường kéo dài như đau họng, sốt cao, nuốt vướng hoặc xuất hiện các "hạt" trắng trong họng, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để được khám và điều trị đúng cách, tránh tự ý dùng thuốc gây hậu quả nghiêm trọng hơn.

Sự khác nhau giữa viêm họng hạt và viêm amidan

Mặc dù viêm họng hạt và viêm amidan đều là những bệnh lý phổ biến ở vùng hầu họng, thường gây đau rát, khó chịu khi ăn uống hay giao tiếp, nhưng giữa hai bệnh này vẫn tồn tại nhiều điểm khác biệt quan trọng về nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nghiêm trọng cũng như khả năng biến chứng.

Viêm họng hạt thường xảy ra khi niêm mạc họng bị viêm kéo dài, khiến các mô lympho ở thành sau họng phì đại, tạo thành những “hạt” nhỏ màu trắng hoặc đỏ dễ nhận thấy khi soi họng. Nếu bệnh do virus gây ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như: họng đỏ, đau rát, nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho khan, khàn tiếng. Trẻ nhỏ còn có thể bị tiêu chảy đi kèm. Trong trường hợp viêm họng hạt do vi khuẩn (đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A), các triệu chứng sẽ nặng hơn như sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, sưng họng, nổi hạch cổ và cảm giác buồn nôn, nôn ói hoặc đau bụng ở trẻ em.

Trong khi đó, viêm amidan là tình trạng hai khối amidan nằm hai bên thành họng bị viêm, thường thấy ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Ở giai đoạn cấp tính, amidan sưng to, đỏ rực, gây đau họng dữ dội, có thể lan lên tai, kèm theo sốt cao từ 38 – 39°C, khó nuốt và khó nói. Khi bệnh chuyển sang giai đoạn mạn tính, các dấu hiệu trở nên âm ỉ hơn nhưng vẫn gây ảnh hưởng lớn như cảm giác vướng ở cổ họng, hơi thở có mùi, nuốt khó, ăn uống kém, thậm chí gây ngáy và khó thở về đêm.

Sự khác biệt trong mức độ nguy hiểm và biến chứng giữa viêm họng hạt và viêm amidan

Viêm họng hạt thường có tính chất dai dẳng, dễ tái phát nếu không được điều trị triệt để, nhưng ít gây biến chứng nặng nếu được kiểm soát sớm. Trong khi đó, viêm amidan, đặc biệt là khi tái phát nhiều lần hoặc tiến triển thành viêm amidan mủ, có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như áp-xe amidan, viêm tai giữa, viêm cầu thận hoặc thấp tim nếu nhiễm khuẩn lan rộng.

Do đó, việc phân biệt rõ hai bệnh lý này không chỉ giúp người bệnh hiểu đúng tình trạng sức khỏe của mình mà còn là cơ sở để điều trị đúng hướng, kịp thời và hiệu quả hơn.

Viêm họng hạt và viêm amidan đều là những bệnh lý phổ biến tại vùng họng, nhưng mức độ nghiêm trọng và nguy cơ biến chứng lại có sự khác biệt rõ rệt. Việc nhận biết đúng sẽ giúp người bệnh có định hướng điều trị phù hợp, tránh để bệnh tiến triển nặng nề hơn.

Viêm họng hạt thường khởi phát chậm, các triệu chứng không quá rầm rộ ở giai đoạn đầu, do đó dễ bị bỏ qua hoặc điều trị không đúng cách. Tuy nhiên, nếu không được can thiệp kịp thời, các tổn thương tại niêm mạc họng có thể trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi, thậm chí là ảnh hưởng đến tim mạch. Khi viêm họng hạt chuyển sang thể mạn tính, việc điều trị trở nên khó khăn hơn, kéo dài dai dẳng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và tiềm ẩn nguy cơ tử vong nếu để vi khuẩn lan rộng vào máu hoặc các cơ quan quan trọng.

So với viêm họng hạt, viêm amidan thường có biểu hiện cấp tính rõ ràng hơn: Amidan sưng to, đỏ, đau rát, sốt cao, nuốt khó. Nếu không điều trị dứt điểm, bệnh có thể tiến triển thành các thể nặng như viêm amidan hốc mủ, viêm amidan quá phát hoặc viêm amidan xơ teo. Lúc này, phương pháp điều trị hiệu quả thường là cắt amidan, bộ phận vốn đóng vai trò bảo vệ tuyến đầu của hệ miễn dịch hầu họng.

Mặc dù biến chứng của viêm amidan không xảy ra trực tiếp như viêm họng hạt, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ lan sang các cơ quan kế cận như mũi, tai, xoang… và cả toàn thân. Các biến chứng thường được phân thành 3 dạng: Tại chỗ (áp-xe quanh amidan), kế cận (viêm tai giữa, viêm xoang), và toàn thân (viêm khớp, viêm thận, thấp tim).

Tóm lại, dù viêm họng hạt và viêm amidan có nhiều điểm giống nhau về vị trí và triệu chứng ban đầu, nhưng bản chất bệnh, mức độ nghiêm trọng cũng như hướng điều trị lại hoàn toàn khác biệt. Việc hiểu rõ sự khác nhau giữa hai bệnh lý này không chỉ giúp người bệnh sớm nhận biết mà còn giúp quá trình điều trị hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Khi có dấu hiệu bất thường tại vùng họng, tốt nhất bạn nên đến cơ sở y tế uy tín để được khám và tư vấn kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.