Nổi hạch ở tai – Nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử lý hiệu quả

Hạch bạch huyết đóng vai trò rất quan trọng trong hệ miễn dịch. Khi hạch nổi bất thường ở khu vực quanh tai, đặc biệt là nổi hạch sau mang tai thường làm cho nhiều người dễ hoang mang, không biết đó là dấu hiệu lành tính hay tiềm ẩn nguy cơ. Việc hiểu đúng bản chất và cách xử lý tình trạng nổi hạch ở tai sẽ giúp bạn tránh được những sai lầm thường gặp đồng thời chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

Nổi hạch ở tai là gì? Khi nào là dấu hiệu bình thường và khi nào cần lo lắng?

Nổi hạch ở tai là tình trạng các hạch bạch huyết ở khu vực quanh tai, bao gồm trước tai, sau mang tai, dưới hàm gần tai sưng to lên khi cơ thể phản ứng với yếu tố viêm nhiễm hoặc các bất thường. Đây là một trong những phản ứng tự nhiên của hệ miễn dịch. Ở trạng thái bình thường, các hạch này không dễ phát hiện vì có kích thước rất nhỏ. Tuy nhiên, khi có nhiễm trùng ở tai, răng miệng hoặc vùng đầu cổ, hạch có thể sưng to, gây cảm giác đau hoặc nhức nhẹ.

Vậy, nổi hạch sau tai có nguy hiểm không? Câu trả lời là: Không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Trong nhiều trường hợp, đây chỉ là phản ứng tạm thời và sẽ tự biến mất sau vài ngày đến một tuần. Tuy nhiên, nếu hạch có các biểu hiện như:

• To nhanh, không đau, sờ thấy cứng;
• Không di động, dính chặt vào mô xung quanh;
• Kéo dài hơn 2 tuần không có dấu hiệu thuyên giảm.

Thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng như u lympho, lao hạch hoặc ung thư vùng đầu cổ, người bệnh cần thăm khám với bác sĩ càng sớm càng tốt để có những biện pháp can thiệp kịp thời khi cần thiết.

Nguyên nhân phổ biến gây nổi hạch ở tai

Nổi hạch ở tai, đặc biệt là nổi hạch sau tai, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ lành tính đến nguy hiểm. Một số nguyên nhân có thể kể đến như:

Nhiễm trùng tai, họng, răng miệng

Các bệnh viêm tai giữa, viêm họng, viêm amidan hay sâu răng là nguyên nhân phổ biến khiến hạch vùng tai phản ứng sưng to. Khi nguyên nhân viêm được điều trị, hạch sẽ thường tự xẹp.

Cảm lạnh, cúm, viêm đường hô hấp

Ở trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu, nổi hạch sau tai có thể là phản ứng phụ sau cảm cúm. Các triệu chứng như sốt nhẹ, đau họng, nghẹt mũi thường cùng xuất hiện song song.

Viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng da đầu – cổ

Một vết trầy xước nhỏ trên da đầu hoặc vùng cổ cũng có thể khiến vi khuẩn xâm nhập và kích hoạt phản ứng nổi hạch ở vùng tai, thường là sau mang tai.

Bệnh lý ác tính

Dù ít gặp nhưng tình trạng nổi hạch ở tai sẽ gây nguy hiểm nếu là biểu hiện sớm của các bệnh lý nghiêm trọng như u lympho, ung thư tuyến nước bọt, ung thư hầu họng. Hạch trong các trường hợp này thường to dần, cứng, không đau và không thể tự xẹp.

Các bệnh truyền nhiễm đặc biệt

Lao, HIV, nhiễm virus Epstein-Barr, bệnh mèo cào,… cũng có thể gây nổi hạch dai dẳng, không đáp ứng với điều trị thông thường.

Cách nhận biết hạch lành tính và hạch nguy hiểm

Việc phân biệt giữa hạch phản lành tính và hạch cảnh báo bệnh lý nguy hiểm là điều quan trọng. Dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn nhận diện từ sớm:

Hạch lành tính (phản ứng):

• Hạch thường mềm, sờ thấy di động dưới da;
• Có cảm giác đau nhẹ khi chạm vào;
• Kích thước nhỏ (<1cm);
• Thường xuất hiện sau viêm họng, viêm tai hoặc cảm cúm;
• Tự nhỏ lại sau 5 – 10 ngày hoặc khi bệnh đã khỏi.

Hạch nguy hiểm (cần thăm khám):

• Hạch thường cứng, không đau, to dần theo thời gian;
• Dính chặt vào mô, không di động;
• Kéo dài trên 2 tuần, kích thước không thay đổi dù đã dùng thuốc;
• Kèm theo sụt cân, sốt, đổ mồ hôi đêm, mệt mỏi;
• Có thêm các triệu chứng thần kinh hoặc khó nuốt, nói khàn.

Trong những trường hợp này, người bệnh cần được khám chuyên khoa để xác định rõ nguyên nhân và loại trừ khả năng bệnh lý nguy hiểm.

Nổi hạch sau tai bao lâu thì hết? Khi nào cần đi khám bác sĩ?

“Nổi hạch sau tai bao lâu thì hết?” cũng là một trong những câu hỏi được nhiều người quan tâm. Câu trả lời đó là còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây hạch. Nếu là do viêm nhiễm thông thường, hạch sẽ giảm rõ rệt sau 5 – 10 ngày. Nhưng nếu không thay đổi sau 2 tuần, đặc biệt là:

• Hạch không gây đau nhưng ngày càng lớn;
• Có hiện tượng sốt kéo dài, đổ mồ hôi đêm;
• Cơ thể mệt mỏi bất thường.

Thì người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để khám, tuyệt đối không nên chủ quan bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo của cơ thể. Ngoài ra, người bệnh cũng cần liên hệ với bác sĩ nếu:

• Hạch nổi ở tai không giảm kích thước sau 10 – 14 ngày;
• Xuất hiện hạch mới mà không rõ nguyên nhân;
• Hạch tiếp tục tăng kích thước dù đã điều trị;
• Có biểu hiện sụt cân, đau đầu kéo dài, khó nuốt.

Cách xử lý và phòng ngừa nổi hạch ở tai

Nếu nổi hạch ở sau tai được xác định là phản ứng viêm lành tính, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau để hỗ trợ giảm triệu chứng:

Xử lý tại nhà:

• Chườm ấm vùng hạch để kích thích lưu thông máu và giảm sưng.
• Uống nhiều nước, nghỉ ngơi đầy đủ, có chế độ sinh hoạt lành mạnh, khoa học.
• Dùng thuốc giảm đau hoặc hạ sốt khi cần (theo chỉ định bác sĩ).
• Ăn các loại thực phẩm dễ tiêu, tăng cường rau xanh, trái cây để hỗ trợ miễn dịch.

Không nên:

• Tự ý chích, nặn hạch gây nhiễm trùng.
• Tự ý sử dụng kháng sinh không có chỉ định.
• Bỏ qua triệu chứng kéo dài, chủ quan với biểu hiện bất thường.

Phòng ngừa nổi hạch ở tai hiệu quả:

• Vệ sinh răng miệng hằng ngày.
• Điều trị dứt điểm các bệnh tai – mũi – họng.
• Tránh để cơ thể bị lạnh, nhiễm virus.
• Bảo vệ da đầu, tránh trầy xước gây nhiễm trùng.
• Tái khám nếu nổi hạch nhiều lần cùng một vị trí.

Nổi hạch ở tai, đặc biệt là nổi hạch sau mang tai là hiện tượng khá phổ biến và phần lớn không nguy hiểm. Tuy nhiên, bạn không nên chủ quan nếu hạch sưng kéo dài, không đau, cứng hoặc kèm theo các biểu hiện toàn thân như sốt, mệt mỏi, sụt cân. Việc theo dõi sát, xử lý đúng cách và khám sớm nếu có dấu hiệu nghi ngờ sẽ giúp bạn tránh được biến chứng không mong muốn đồng thời chủ động bảo vệ sức khỏe cho chính mình và gia đình hiệu quả.